عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Türkiye’ye yakın SMO grupları ile SDG Münbiç'in dış mahallelerinde çatışıyor

ABD Ayn el-Arap ve Haseke’ye askeri takviye gönderirken Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu, sınırda inceleme ve denetlemelerde bulundu

Münbiç'te konuşlu Türkiye’ye yakın SMO gruplarının üyeleri (AFP)
Münbiç'te konuşlu Türkiye’ye yakın SMO gruplarının üyeleri (AFP)
TT
TT

Türkiye’ye yakın SMO grupları ile SDG Münbiç'in dış mahallelerinde çatışıyor

Münbiç'te konuşlu Türkiye’ye yakın SMO gruplarının üyeleri (AFP)
Münbiç'te konuşlu Türkiye’ye yakın SMO gruplarının üyeleri (AFP)

Suriye'nin kuzeyinde Halep'in doğu kırsalındaki Tişrin Barajı bölgesi ve Münbiç'in güneydoğusunda Türkiye’ye yakın Suriye Milli Ordusu (SMO) grupları ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında şiddetli çatışmalar devam ediyor. Öte yandan Türkiye, Fırat'ın doğusundaki Ayn el-Arap (Kobani), Rakka ve Haseke bölgelerine yönelik yoğun askeri müdahalelerini sürdürüyor.

Tüm bunlar olurken ABD liderliğindeki DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) Ayn el-Arap ve Haseke'ye takviye güç göndermeye devam etti. Bir diğer gelişmede Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu Suriye sınırında konuşlu birlikleri denetledi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Türk savaş uçaklarının Halep'in doğu kırsalındaki Münbiç'in güneydoğusunda yer alan Tişrin Barajı bölgesi ve Deyr Hafir beldesindeki SDG’ye ait mevzileri hedef aldığını bildirdi.

scdvfbgrthy
Münbiç'in güneydoğusuna düzenlen hava saldırıları sırasında yükselen duman (SOHR)

SDG tarafından yapılan açıklamada, Türkiye’ye yakın SMO gruplarının Münbiç'in güneyindeki ve doğusundaki bazı köylere geniş çaplı bir saldırı başlattığı ve günlerdir Fırat Nehri üzerindeki Tişrin Barajı çevresini kontrol etmeye yönelik saldırıları püskürtmeyi başardıkları belirtildi.

Şiddetli çatışmalar

SMO grupları, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait 5 insansız hava aracının (İHA) desteğiyle şiddetli saldırılar başlattı. SMO, Münbiç'in güneyindeki ve doğusundaki el-Atşana, es-Saideyn, Hirbet Tuveyni, Şeyh Ubeyd el-Mustafa, Hirbet Zemale, el-Mustaha, Siryatil tepesi ve Aluş köylerine şiddetli saldırılar düzenledi.

SDG, ‘tüm saldırıları engellemeyi’ başardığını, çok sayıda SMO üyesinin öldürdüğünü ve askeri araçların imha edildiğini bildirdi.

Cumartesi günü meydana gelen bombardıman ve çatışmalar sonucunda SDG’nin 12 üyesi öldürüldü ve 8'i yaralandı. SOHR, SDG’nin 50 üyesinin öldürüldüğünü aktarırken SMO gruplarının cumayı cumartesiye bağlayan gece Türkiye'nin hava saldırıları ve bölgeye yönelik yoğun topçu bombardımanından faydalanarak Münbiç kırsalındaki bazı köylere saldırdıklarını kaydetti.

SDG'nin saldırganların ilerlemesini engellemek için mayın patlatarak karşılık verdiğini ve yeni hava saldırıları beklentisiyle bölgeye daha fazla takviye gönderdiğini açıkladı. Çatışmalar Hac Hüseyin, es-Saideyn, el-Atşana, Aluş ve el-Mustaha köylerinde yoğunlaşırken, bölge sakinleri çatışmaların tırmanmasından endişe ediyor.

SMO grupları ile SDG'ye bağlı Münbiç Askeri Konseyi güçleri arasında Tişrin Barajı çevresindeki köylerde çatışmalar devam ederken grupların geçtiğimiz aralık ayında Özgürlük Şafağı Operasyonu kapsamında Münbiç ve Tel Rıfat'ın kontrolünü ele geçirmesiyle değişen kontrol haritasında radikal bir değişiklik olmadı. Özgürlük Şafağı Operasyonu Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve Türkiye’ye yakın muhalif grupların geçtiğimiz kasım ayı sonlarında Şam'a doğru ilerlemesinin ardından başlatılmıştı.

vbgnhjuk
Münbiç’teki çatışmalarda öldürülen SDG üyeleri için Haseke'nin Kamışlı kentinde düzenlenen cenaze töreninden bir kare (Reuters)

Öte yandan Rakka’nın batısındaki Tabka kırsalında yer alan el-Carniye beldesindeki elektrik santraline art arda 3 hava saldırısı düzenledi. Saldırılar sonucunda santralde önemli maddi hasar meydana geldi.

Tabka kırsalındaki el-Hurriya beldesinde bulunan belediye binasına İHA ile düzenlenen saldırıda SDG'nin iç güvenlik güçlerinin (Asayiş) iki üyesi yaralandı.

Haseke'nin kuzeybatısındaki Ebu Rasin beldesi ve Tel Tamer kırsalı Türkiye’nin topçu birlikleri tarafından hedef alındı, ancak herhangi bir kayıp rapor edilmedi.

Cuma günü Ayn el-Arap kırsalındaki Şirin beldesinin güneyinde yer alan Bucak köyünde SDG'ye ait bir askeri mevzi İHA ile hedef alındı.

TSK ve SMO grupları ile SDG arasında gerilim devam ederken ABD ve DMUK güçleri, SDG’nin kontrolündeki bölgelere askeri takviye göndermeye devam etti.

ABD’den takviye güçler

Askeri araçlar, çimento blokları ve yakıt tankları taşıyan 20 tırdan oluşan bir ABD askeri konvoyu cumartesi günü Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) topraklarından el-Velid Sınır Kapısı üzerinden Suriye topraklarına girerek Haseke kırsalındaki Tel Baydar ve Kasrak üslerine doğru yola çıktı.

jukı8
ABD Ayn el-Arap'a takviye güç gönderdi (SOHR)

SOHR, ABD’nin Tel Baydar ve Kusrak'taki üslerinden Halep'in doğu kırsalındaki Ayn el-Arap'a 13 zırhlı araç, çok sayıda yakıt tankı ve askeri araçtan oluşan bir konvoy gönderdiğini ve burada bir askeri üssün inşasının tamamlandığını bildirdi.

Bir diğer gelişmede Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu dün, Kilis Çıldıroba'daki 6'ncı Kolordu ve Müşterek Özel Görev Kuvvet Komutanlığı Esas Komuta Yeri ile Şanlıurfa Akçakale'de konuşlu üs bölgesinde inceleme ve denetlemelerde bulundu.

Milli Savunma Bakanlığı'nın X hesabından dün yapılan açıklamaya göre Orgeneral Bayraktaroğlu sınırda ve Suriye ile Irak'ın kuzeyindeki operasyon bölgelerinde bulunan askeri birliklerin komutanlarıyla video konferans yoluyla bir toplantı yaptı. Gelişmeler hakkında bilgi alan Orgeneral Bayraktaroğlu, önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek operasyonlarla ilgili talimatlar verdi.

Suriye ile ticari faaliyetlerin artırılması

Suriye’deki askeri adımların yanı sıra Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Hatay'ın güneyinde bulunan Suriye ile Türkiye arasındaki Cilvegözü (Bab el-Heva) ve Yayladağı (Keseb) sınır kapıları ile Zeytindalı Gümrük Kapısı’nı ziyaret etti.

xs
Ticaret Bakanı Bolat cumartesi günü Suriye-Türkiye sınırındaki Cilvegözü Sınıf Kapısı’nda incelemelerde bulundu (Bolat’ın X hesabı)

Cilvegözü Sınır Kapısı’na ziyareti sırasında açıklamalarda bulunan Bakan Bolat, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından Suriye’deki yeni yönetimin kontrolü altında sınır kapısının Suriye üzerinden Ortadoğu ve Arap Körfezi'ne açılan önemli bir kapı olacağını söyledi.

Türkiye ile Suriye arasında sekiz sınır kapısı bulunduğunu ve bunlardan üçünün Hatay’da olduğunu belirten Bakan Bolat, “Türkiye ile Suriye arasındaki geçişleri, Ortadoğu'yu giden önemli kara yolunu işler hale getirmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Türkiye'deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüşlerinin hızlandığını belirten Bakan Bolat, 9 Aralık'tan bu yana 27 bin 941’i Hatay'daki üç sınır kapısından olmak üzere 40 bin Suriyelinin tüm sınır kapılarından çıkış yaptığını söyledi.

Bakan Bolat açıklamasını şöyle sürdürdü:

 "Onurlu, güvenli, düzenli bu geri dönüşlerin hızlanması da yeni ihtiyaçları beraberinde getiriyor. Yolcu geçişleri için iyileştirme çalışmaları hızlanacak. Yayladağı ve Zeytindalı gümrük kapılarında da çok sayıda iyileştirmeler yapacağız; bunun için oluşturulan bütçeler gönderiliyor. Türkiye ile Suriye arasında geçiş noktalarında modernizasyon ve iyileştirme çalışmaları yapılacak. Cilvegözü Gümrük Kapısı, iç savaştan önce yeni modernize edilmişti. Yeni dönemde Türkiye ile Suriye arasında ticaret yatırımı, imar çalışmalarında çok büyük ulaşım trafiği olacak hazırlığımızı buna göre yapıyoruz. En öncelikli konularımız arasında Suriye ile ticaret, gümrük rejimi, yeni ticaret rejimi ve yatırımlar, müteahhitlik hizmetleri, yeniden imar gibi çalışmalar gündemimizin birinci sırasında yer alacak.”

dwfrgty6
Türkiye'deki Suriyeliler sınır kapılarından ülkelerine dönmeye devam ediyor (AP)

Diğer taraftan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha dün gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde Ukrayna’daki ve Suriye'deki son durumu ele aldılar.

Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy perşembe günü Dışişleri Bakanı Sybiha ile Tarım Politikası ve Gıda Bakanı Vitaliy Koval’ın Suriye'ye yaptıkları ziyaretin ardından hazırladıkları rapor hakkında bilgi aldığını belirterek Suriye'de istikrarın sağlanmasına yönelik çabaları destekleyeceğini vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hamas'ta neler oluyor ve başına neler gelebilir

Ekim 2023 savaşı öncesinde düzenlenen geçit töreninde Hamas'ın askeri kanadından Filistinliler (Arşiv- Reuters)
Ekim 2023 savaşı öncesinde düzenlenen geçit töreninde Hamas'ın askeri kanadından Filistinliler (Arşiv- Reuters)
TT
TT

Hamas'ta neler oluyor ve başına neler gelebilir

Ekim 2023 savaşı öncesinde düzenlenen geçit töreninde Hamas'ın askeri kanadından Filistinliler (Arşiv- Reuters)
Ekim 2023 savaşı öncesinde düzenlenen geçit töreninde Hamas'ın askeri kanadından Filistinliler (Arşiv- Reuters)

Vahit Abdulmecid

İçerideki ve dışarıdaki Hamas liderleri arasındaki ilişkilerin nasıl yönetildiğini, anlaşmazlıklar ortaya çıktığında nasıl çözüldüğünü, İsrail ordusu ve güvenlik servisleri tarafından kullanılan ileri casusluk teknolojilerinin yanı sıra, İsrail'in bazı Batılı müttefiklerinden aldığı istihbarat bilgileri göz önüne alındığında, iletişimlerin nasıl sağlandığını bilmek zor. Hareket bu kadar hassas koşullar altında kararlarını nasıl alıyor sorusu, özellikle rehine takası ve ateşkes anlaşmasına ulaşmayı amaçlayan müzakerelerin başlangıcından bu yana bir yıldan fazla bir süredir gündemde.

Bu soru, İsrail medyasının, kardeşi Yahya'nın suikasta uğramasından beri içeride karar verici olduğuna inanılan Muhammed Sinvar'ın, mayıs ortasında Amerikalı-İsrailli rehine Edan Alexander'ın serbest bırakılmasıyla ilgili anlaşmazlığın ardından düzenlenen bir toplantı sırasında suikasta uğradığı iddiaları sebebiyle tekrar gündeme geldi.

Bu iddia doğruluğundan bağımsız olarak, çok sayıda lider ve kadrosunu kaybeden Hamas içindeki etkileşimlerin doğası hakkındaki soruları yeniden gündeme getiriyor. Gazze Şeridi'ne uygulanan sıkı abluka ve sadece sınırlı miktarda giren ve etkisi zayıf yardımlar dışında halkının yardımlardan mahrum kalmasının gölgesinde Hamas, kritik ve zor bir durumda. Aynı zamanda hareketin, yurtdışındaki liderlerine sunulan ve içerideki liderlerle istişare gerektiren anlaşma taslakları ile ilgili kararlar alması, ayrıca, önümüzdeki dönemdeki rolü ve Gazze Şeridi'nin kendisinin öngördüğü şekildeki geleceği için ayrıntılı bir vizyon belirlemesi gerekiyor.

Hamas içinde kararların nasıl alındığı sorusunu yanıtlamaya çalışırken, Temmuz 2024’teki İsmail Heniyye suikastının ardından Yahya Sinvar'ın Hamas’ın Genel Siyasi Büro başkanı olarak atanmasıyla birlikte, yurtdışında oluşturulan dar lider grubu içinde bir anlaşmazlık olduğuna dikkat etmek gerekiyor. Bu grubun üyeleri, örgüt içindeki konumlarına göre seçildiler. Bunlar arasında Genel Şura Konseyi Başkanı Muhammed Derviş, Hamas’ın Batı Şeria Siyasi Büro Başkanı Zaher Caberin, Gazze Şeridi Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Halil el-Hayya, dışarıdan veya diasporadan sorumlu yetkili Halid Meşal yer alıyor. Bu liderlerden bazılarının arasındaki anlaşmazlık, 7 Ekim saldırısının öncesine dayanıyordu, çünkü özellikle diğerleriyle çatışma durumunda İran ile ilişkilerin seviyesiyle ilgiliydi. Ancak, her yandan grubu çevreleyen zor koşullar, üyelerini anlaşmazlıklarına rağmen iş birliği yapmaya zorladı. Hamas dışında pek tanınmayan Başkanı Muhammed Derviş'in, hareketin finansman operasyonlarından sorumlu olmasının yanı sıra, Genel Şura Konseyi Başkanı olarak gölgede çalışma deneyimine dayanarak, üyeler arasında göreceli bir uyum durumu oluşturabildiği anlaşılıyor.

Yahya Sinvar'ın şehit edilmesinin ardından ve onun yerine geçecek başka kıdemli ve önemli bir figürün olmaması, karar alımına birden fazla kişinin katılması sebebiyle, içerideki bazı liderler arasında da anlaşmazlıklar olması doğal

Yahya Sinvar'ın şehit edilmesinin ardından ve onun yerine geçecek başka kıdemli ve önemli bir figürün olmaması, karar alımına birden fazla kişinin katılması sebebiyle, içerideki bazı liderler arasında da anlaşmazlıklar yaşanması doğal. Liderler yetki olarak ne kadar eşit olurlarsa, ihtilafları çözmek o kadar zorlaşır. Ancak eğer Muhammed Sinvar'ın Refah Tugayı Komutanı Muhammed Şabana ile birlikte suikasta uğradığı doğruysa, o zaman Gazze Tugayı Komutanı İzzeddin el-Haddad, kendisini diğer liderlerin önüne geçirecek, ortaya çıktığında anlaşmazlıkların çözebilmesini ve kararlar alabilmesini sağlayacak bir konuma gelebilir.

Hamas’ın karşı karşıya olduğu ikilemin büyüklüğü ve doğası, geleceği veya daha doğrusu kaderi ile bağlantılı olduğu için açık ve net. Şu anda zordan daha fazla bir seçimle karşı karşıya olduğu söylenebilir ya kendini feda edecek ya da Gazze Şeridi'nden ve halkından geri kalanları feda edecek. Uluslararası toplum sessiz kalmaya devam ettikçe, bazı ülke ve blokların tepkileri hem geç hem de zayıf oldukça ve Netanyahu hükümeti Hamas teslim olmadıkça herhangi bir anlaşmaya varmamaya giderek daha da kararlı hale geldikçe, bu seçim daha da zorlaşıyor. Bu teslimiyet, hareketin en önde gelen liderlerinin Gazze Şeridi'nden ayrılması ve silahların teslim edilmesi anlamına geliyor. Netanyahu “mutlak zafer” dediği şeyi gerçekleştirebilmek için, bu teslimiyetin beyaz bayrak taşımak gibi açıkça görünür olmasını ve herkesin görmesini istiyor.

Bu, Hamas'ın şu anda kabul etmeye hazır olduğu ve arabuluculara kabul ettiğini ilettiği öneriden, yani kendisinin Gazze Şeridi'nin kontrolünden vazgeçmesi, yönetimin Mısır'ın Toplumsal Destek Komitesi adını verdiği profesyonel bir komiteye devredilmesi önerisinden Netanyahu’nun memnun olmadığı anlamına geliyor. Doğrulanmamış bilgiler ayrıca, bazı Hamas liderlerinin, örneğin beş veya on yıllık uzun vadeli bir ateşkes üzerinde anlaşmaya varılırsa, silahlarını bir Arap ülkesine teslim etmeyi düşünmeye hazır olduklarını ifade ediyor. Ancak Netanyahu, sahadaki gerçeklere dayanmasa bile, hareketin bir daha ayağa kalkamayacağı, belini doğrultamayacağı bir teslimiyet istiyor. Sahadaki gerçeklere dayanmıyor dedik, çünkü Gazze Şeridi'nde şu ana kadar gerçekleşen küçük çatışmaları takip eden herkes, Hamas'ın ve genel olarak direnişin sahada tamamen yenilmediğini biliyor. Onları yenen, boğucu abluka, açlık, hayatta kalmak için gerekli temel ihtiyaçların yok edilmesi ve Gazze Şeridi halkının artan acı ve ızdırabı. Bu, Hamas'ın gerçek savaş alanında kendisini teslim olmaya zorlayan tam bir yenilgiye uğramadan tamamen teslim olmayı kabul edeceği anlamına geliyor ki bu, hiçbir direniş hareketinin yapamayacağı bir şeydir.

Buna rağmen Hamas, Gazze Şeridi'nin geri kalanının yıkımını durdurmak, yeniden inşa imkânını korumak ve halkını yerinden etme planını durdurmak karşılığında teslim olmak zorunda kalabilir. Ancak, bu olasılığın gerçekleşmesi, Hamas liderlerinin denklemden çekilmelerinin artık zorunlu olduğunu, bunun direnişin sonu anlamına gelmediğini, aksine barışçıl bir çözüm veya iki devletli bir çözüm yönünde ilerleme kaydedilmediği takdirde, sonrası olacak bir aşamanın sonu olduğunu fark etmelerine bağlıdır. Şarku’l Avsat’ıın al Majalla’dan aktardığı analize göre ayrıca, teslim edebileceği silahlar çoğunlukla kendi mühendisleri tarafından üretilmiş silahlar ve bunların benzerleri ve daha fazlası Filistin'de bulunuyor. Hamas'ın silahlarını teslim etmeyi kabul edecek kadar büyük bir adım attığını varsayalım, bu adımı büyük olasılıkla Gazze yönetiminde olmasa da Filistin siyasi sahnesinde bir role sahip olmaya devam etmesi karşılığında atacaktır. Bu gerçekleşirse, sadece silahlarını teslim etmesi değil, aynı zamanda Kassam Tugayları'nın dağıtılması ve kendisinin siyasi bir partiye dönüştürülmesi de gerekiyor. Bu durumda bir siyasi parti olarak savaştan sonraki gün ile ilgili düzenlemelerde doğrudan bir rol oynamasa da daha sonra bu koşullarda bir miktar etkili olabilir.

Siyasi varlık ile askeri rol arasındaki bu takas, Hamas'ın bir şekilde hayatta kalmak istemesi durumunda elindeki tek çözüm olabilir. Ancak bu çözüm hem içeride hem de dışarıdaki esas liderleri arasında tam veya bir tür fikir birliğini, Kassam Tugayları'nın kalan kıdemli liderlerinin ve yardımcılarının kabulünü gerektiriyor. Bu takas gerçekleşir ve Kassam Tugayları ortadan kalkar, Hamas siyasi bir partiye dönüşür mü, yoksa bunu reddedip daha büyük tehlikelerle karşı karşıya kalma riskini göze mi alır? Yahut etrafındaki çember daha da daraltılırsa benzeri görülmemiş bir iç bölünme mi yaşar? Öte yandan Netanyahu hükümeti, silahlarını teslim etmesi ve liderlerinden bazılarının Gazze'den ayrılması karşılığında Hamas'ın herhangi bir siyasi role sahip olmasını kabul eder mi? Bu soruların her birine verilecek yanıtlar, yalnızca Hamas'ın geleceğini veya kaderini değil, Filistin'in geleceğinin bazı yönlerini de şekillendirecektir.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.