Şam'daki Başkanlık Sarayı’nı Cumhuriyet Muhafızları karargahına bağlayan tüneller

Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargâhına giden bir tüneldeki havalandırma boşluğuna bakan yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargâhına giden bir tüneldeki havalandırma boşluğuna bakan yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)
TT

Şam'daki Başkanlık Sarayı’nı Cumhuriyet Muhafızları karargahına bağlayan tüneller

Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargâhına giden bir tüneldeki havalandırma boşluğuna bakan yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargâhına giden bir tüneldeki havalandırma boşluğuna bakan yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)

Şarku’l Avsat’ın Fransız Haber Ajansı AFP’den aktardığı habere göre  dün, Suriye’de Kasyun Dağı'nın başkent Şam'a bakan yamacında, onu savunmakla görevli Cumhuriyet Muhafızları'nın karargahını Başkanlık Sarayı’na bağlayan bir tünel ağı bulundu.

Beşşar Esed rejimini deviren muhalif gruplara liderlik eden Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) askeri yetkilisi Muhammed Ebu Selim (32) 8 Aralık'ta Şam'a girdiklerinde AFP'ye yaptığı açıklamada, “Burası Basil Esed'e ait askeri bir karargah. Şam’ın özgürleştirilmesinden sonra girdiğimiz en büyük karargah bu” ifadelerini kullandı.

xc
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargahına giden bir tünelin içinde duran yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)

Ebu Selim, karargahtan komşu bir tepede bulunan Başkanlık Sarayı’na kadar uzanan uzun tüneller olduğunu söyledi.

AFP muhabiri, Cumhuriyet Muhafızları’nın kullandığı iletişim ekipmanları, elektrik ve havalandırma sistemleri ile donatılmış geniş odaların yanı sıra silahların depolandığı iki yeraltı müstahkem odasına girdi. AFP muhabiri, kayaya oyulmuş diğer daha ilkel tünellerde ise mühimmat olduğunu gözlemledi.

scdfvgrth
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karagahına giden bir tüneldeki havalandırma boşluğuna bakan yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)

Cumhuriyet Muhafızları Şam'ı korumakla görevliydi, ancak muhalif grupların 8 Aralık'ta Suriye'nin kuzeyinden başlattıkları yıldırım saldırısıyla Şam'a girmeleri sonucunda Suriye ordusu çöktü ve devril lider Beşşar Esed Moskova'ya kaçtı.

vfbgh
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargahında son bulan tünellere giden bir girişin önünden geçen yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)

Suriye rejiminin simgesi olarak görülen devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed’in kardeşi Basil Esed'in at sırtındaki altın kaplama heykeli önce tahrip edildi, ardından kafası koparılıp atıldı. 1994 yılında bir araba kazasında ölen Basil Esed, 2000 yılındaki ölümüne kadar Suriye'yi demir yumrukla yöneten babası Hafız Esed’in halefi olarak görülüyordu.

Bu devasa askeri yerleşkede yeni yönetime bağlı güçlerden unsurlar, Beşşar Esed ve ölümünden sonra iktidarı ona devreden babası Hafız Esed’in portrelerine ateş ederek atış talimi yaparken, tanklar ve toplar da alanda sıralanıyordu. Daha uzakta istiflenmiş çok sayıda boş variller ve patlayıcılar olduğu görüldü.

dfgthy
Şam'daki Cumhuriyet Muhafızları karargahında Beşşar Esed ve babasının portrelerine ateş eden yeni yönetime bağlı güçlerin bir üyesi (AFP)

Muhammed Ebu Selim, rejimin bu varilleri daha önce Suriye'nin kuzeyindeki sivilleri bombalamak için kullandığını söyledi.

Birleşmiş Milletler (BM), devrik lider Beşşar Esed yönetimindeki Suriye Hava Kuvvetleri’ni iç savaş sırasında muhaliflerin kontrolündeki sivil bölgelere karşı varil bombası kullandığı için kınamıştı.



İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
TT

İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)

İnsan hakları örgütleri, Suriye’deki yeni yönetimin Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin 2015 yılında internette dolaşan iki videoda iki kadının infazı sırasında hazır bulunduğunun görülmesi üzerine Suriye'nin yeni yetkililerini soruşturma yapmaya çağırdı.

Son günlerde iki video sosyal medya kullanıcıları tarafından yaygın bir şekilde paylaşıldı. Bu videolardan birinde, silahlı adamlar fuhuş yapmakla suçlanan peçeli bir kadından sokak ortasında diz çökmesini istiyor, ardından içlerinden biri kadını başından vurarak öldürüyor.

Ölüm cezası

Diğer videoda ise silahlı bir kişi, fuhuş suçlamasıyla hakkında ölüm kararı verilen bir kadını infaz kararı okunduktan sonra başından vuruyor.

İlk videoda el-Veysi'nin olayı cep telefonuyla çektiği görülürken, ikinci videoda el-Veysi'nin infaz kararını okuması ağır eleştirilere ve görevden alınması çağrılarına yol açtı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman, el-Veysi'nin söz konusu iki videoda yer aldığını doğruladı. Abdurrahman, el-Veysi'nin o dönemde, ertesi yıl El Kaide'den ayrıldığını ve adını Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) olarak değiştirdiğini açıklayan Nusra Cephesi'nin şeriat yargıcı olduğunu söyledi.

Muhalif gruplar

HTŞ, Aralık 2024'te Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yol açan muhalif saldırıya liderlik etmişti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre  el-Veysi'nin videoda yer almasıyla ilgili sorusuna yeni Suriye yönetiminden bir kaynak ‘şu anda yorum yapılamayacağını’ söyledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) Ortadoğu ve Kuzey Afrika araştırmacısı Hibe Zeydan, el-Veysi'nin iki kadının sahada infaz edilmesinde açıkça yer almasının ‘hesap verebilirlik ve adaletle ilgili karmaşık soruları gündeme getirdiğini’ söyledi ve ‘şeffaf ve bağımsız bir soruşturmanın kritik önemde olduğunu’ bildirdi. Zeydan, iki videonun yayınlanmasına rağmen el-Veysi'nin hükümetteki rolünün devam etmesinin ‘yönetimin adalet ve hesap verebilirlik konusundaki kararlılığı hakkında rahatsız edici bir mesaj verdiğini’ belirtti.

HTŞ ve El Kaide

HTŞ yıllar önce El Kaide ile bağlarını koparmış olsa da birçok Suriyeli, yetkililerin çeşitli Suriyeli bileşenlere ve uluslararası topluma yönelik güven verici mesajlarına rağmen, grubun bileşenleri dışlayan ve kadınların rolünü marjinalleştiren katı bir dini rejim kurma yolunda ilerlediğinden endişe ediyor.

Suriye Adalet ve Hesap Verebilirlik Merkezi (SJAC) Direktörü, el-Veysi'nin görevden alınması çağrısında bulunarak, adalet bakanı olarak atanmasını bir ‘skandal’ olarak nitelendirdi. “Bu, Suriye'deki ve ötesindeki herkese en kötü mesajı gönderiyor. Bunlar sadece iki video ve işler aslında bundan daha kötü olabilir” diyen SJAC Direktörü, benzer olayların Suriye'deki yeni yönetimin ‘gerçek bir geçiş dönemi adaleti sürecine girmekten’ kaçınmasına yol açabileceğine dair korkularını dile getirdi.

Suriyelilerin öfkesi

Beşşar Esed'in 8 Aralık 2024'te devrilmesinin ardından Şam'ı ziyaret eden uluslararası delegeler, ülkedeki siyasi sürecin kapsayıcı olmasının ve sivil haklar ile temel özgürlüklere saygı gösterilmesinin önemini yineledi.

Her iki video da sosyal medyada Suriyeliler arasında öfkeye yol açtı.

Feminist aktivist Ruveyde Kenan Facebook hesabında şunları yazdı: “Şu anda ihtiyaç duyulan şey Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin görevden alınmasıdır. Çünkü kendisi Suriye'nin, Suriyelilerin ve Suriyeli kadınların geleceği için bir felakettir.”