Suriye'de yeni yönetim kamu maaşlarına yüzde 400 zam yapmayı planlıyor

Şam'daki Suriye Ticaret Bankasında banknotlar, Kasım 2022 (AFP)
Şam'daki Suriye Ticaret Bankasında banknotlar, Kasım 2022 (AFP)
TT

Suriye'de yeni yönetim kamu maaşlarına yüzde 400 zam yapmayı planlıyor

Şam'daki Suriye Ticaret Bankasında banknotlar, Kasım 2022 (AFP)
Şam'daki Suriye Ticaret Bankasında banknotlar, Kasım 2022 (AFP)

Suriye Maliye Bakanı Muhammad Abazid dün yaptığı açıklamada, hükümetin verimliliği ve hesap verebilirliği artırmak amacıyla bakanlıkların idari yeniden yapılandırmasını tamamlamasının ardından önümüzdeki ay birçok kamu sektörü çalışanının maaşlarını yüzde 400 oranında artıracağını söyledi.

Maaş artışının maliyetinin 1.65 trilyon Suriye poundu (cari kurla yaklaşık 127 milyon dolar) olacağı ve mevcut devlet hazinesi, bölgesel yardım, yeni yatırımlar ve yurtdışında tutulan Suriye varlıklarının çözülmesi çabalarıyla finanse edileceği tahmin ediliyor.

Bakan Reuters'e verdiği demeçte bunun “ülkedeki ekonomik gerçekliğe acil bir çözüm bulmaya yönelik ilk adım” olduğunu söyledi ve kamu sektörü çalışanlarının maaşlarının bu hafta ödeneceğini belirtti.

Önlemler, Suriye'nin yeni geçici hükümetinin yaklaşık 13 yıl süren çatışma ve yaptırımların ardından ülke ekonomisini istikrara kavuşturmaya yönelik daha geniş bir stratejinin parçası.

Abazid, “Çalışanlar için azami maaş 25 dolar,” dedi. “Bu da özel ve kamu sektöründe çalışanların ya da eski rejimin kontrolü altındaki nüfusun çoğunluğunun yoksulluk sınırının altında olduğunu gösteriyor.

Maaş artışı, hayali çalışanların bordrodan çıkarılması amacıyla 1.3 milyon kayıtlı kamu sektörü çalışanının kapsamlı bir değerlendirmesinin ardından onaylanacak ve yeniden yapılanma için gerekli yeterli deneyim, akademik nitelik ve becerilere sahip olanlara fayda sağlayacak.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre Bakan, “Bugün merkez bankasında bulunan miktar, ilk inşa dönemi olan bir veya iki ya da üç ay için yeterlidir. Likidite sorunlarımız var. Bu normal, savaştan yeni çıktık. Ülkelerden, bölge ve Arap ülkelerinden yardım sözü aldık. Önümüzdeki dönemde bölge içinde yatırımları açma sözü verdik. Bu elbette devlet hazinesine fayda sağlayan doğal bir şey ve (maaşlardaki) bu artışı finanse edebiliriz.”

Hükümet, Suriye'nin yurtdışındaki dondurulmuş varlıklarından 400 milyon dolar kadarını geri almayı ve bunun da ilk hükümet harcamalarını finanse etmeye yardımcı olmasını bekliyor.

Suriye Geçici Hükümeti ayrıca vergi mükelleflerini mümkün olduğunca ceza ve faizlerden muaf tutmayı ve önümüzdeki üç ay içinde vergi sisteminde reform yaparak tüm vergi mükellefleri için vergi adaletini sağlamayı amaçlıyor.

Abazid, “Önümüzdeki dönemde, üç ya da en geç dört ay içinde, genel olarak vergi mükellefleri için vergi adaletini sağlayan yeni bir vergi sistemi ortaya çıkacaktır” açıklamasında bulundu.



İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
TT

İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)

İnsan hakları örgütleri, Suriye’deki yeni yönetimin Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin 2015 yılında internette dolaşan iki videoda iki kadının infazı sırasında hazır bulunduğunun görülmesi üzerine Suriye'nin yeni yetkililerini soruşturma yapmaya çağırdı.

Son günlerde iki video sosyal medya kullanıcıları tarafından yaygın bir şekilde paylaşıldı. Bu videolardan birinde, silahlı adamlar fuhuş yapmakla suçlanan peçeli bir kadından sokak ortasında diz çökmesini istiyor, ardından içlerinden biri kadını başından vurarak öldürüyor.

Ölüm cezası

Diğer videoda ise silahlı bir kişi, fuhuş suçlamasıyla hakkında ölüm kararı verilen bir kadını infaz kararı okunduktan sonra başından vuruyor.

İlk videoda el-Veysi'nin olayı cep telefonuyla çektiği görülürken, ikinci videoda el-Veysi'nin infaz kararını okuması ağır eleştirilere ve görevden alınması çağrılarına yol açtı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman, el-Veysi'nin söz konusu iki videoda yer aldığını doğruladı. Abdurrahman, el-Veysi'nin o dönemde, ertesi yıl El Kaide'den ayrıldığını ve adını Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) olarak değiştirdiğini açıklayan Nusra Cephesi'nin şeriat yargıcı olduğunu söyledi.

Muhalif gruplar

HTŞ, Aralık 2024'te Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yol açan muhalif saldırıya liderlik etmişti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre  el-Veysi'nin videoda yer almasıyla ilgili sorusuna yeni Suriye yönetiminden bir kaynak ‘şu anda yorum yapılamayacağını’ söyledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) Ortadoğu ve Kuzey Afrika araştırmacısı Hibe Zeydan, el-Veysi'nin iki kadının sahada infaz edilmesinde açıkça yer almasının ‘hesap verebilirlik ve adaletle ilgili karmaşık soruları gündeme getirdiğini’ söyledi ve ‘şeffaf ve bağımsız bir soruşturmanın kritik önemde olduğunu’ bildirdi. Zeydan, iki videonun yayınlanmasına rağmen el-Veysi'nin hükümetteki rolünün devam etmesinin ‘yönetimin adalet ve hesap verebilirlik konusundaki kararlılığı hakkında rahatsız edici bir mesaj verdiğini’ belirtti.

HTŞ ve El Kaide

HTŞ yıllar önce El Kaide ile bağlarını koparmış olsa da birçok Suriyeli, yetkililerin çeşitli Suriyeli bileşenlere ve uluslararası topluma yönelik güven verici mesajlarına rağmen, grubun bileşenleri dışlayan ve kadınların rolünü marjinalleştiren katı bir dini rejim kurma yolunda ilerlediğinden endişe ediyor.

Suriye Adalet ve Hesap Verebilirlik Merkezi (SJAC) Direktörü, el-Veysi'nin görevden alınması çağrısında bulunarak, adalet bakanı olarak atanmasını bir ‘skandal’ olarak nitelendirdi. “Bu, Suriye'deki ve ötesindeki herkese en kötü mesajı gönderiyor. Bunlar sadece iki video ve işler aslında bundan daha kötü olabilir” diyen SJAC Direktörü, benzer olayların Suriye'deki yeni yönetimin ‘gerçek bir geçiş dönemi adaleti sürecine girmekten’ kaçınmasına yol açabileceğine dair korkularını dile getirdi.

Suriyelilerin öfkesi

Beşşar Esed'in 8 Aralık 2024'te devrilmesinin ardından Şam'ı ziyaret eden uluslararası delegeler, ülkedeki siyasi sürecin kapsayıcı olmasının ve sivil haklar ile temel özgürlüklere saygı gösterilmesinin önemini yineledi.

Her iki video da sosyal medyada Suriyeliler arasında öfkeye yol açtı.

Feminist aktivist Ruveyde Kenan Facebook hesabında şunları yazdı: “Şu anda ihtiyaç duyulan şey Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin görevden alınmasıdır. Çünkü kendisi Suriye'nin, Suriyelilerin ve Suriyeli kadınların geleceği için bir felakettir.”