İsrail ordusu Gazze Şeridi'nde baba-oğul iki esirin öldürüldüğünü doğruladı

Çatışmaların durdurulması ve esirlerin serbest bırakılması için görüşmeler sürüyor

İsrailli esir Hamza ez-Zeyadne'nin cenaze töreni sırasında yakınları ve arkadaşları (AFP)
İsrailli esir Hamza ez-Zeyadne'nin cenaze töreni sırasında yakınları ve arkadaşları (AFP)
TT

İsrail ordusu Gazze Şeridi'nde baba-oğul iki esirin öldürüldüğünü doğruladı

İsrailli esir Hamza ez-Zeyadne'nin cenaze töreni sırasında yakınları ve arkadaşları (AFP)
İsrailli esir Hamza ez-Zeyadne'nin cenaze töreni sırasında yakınları ve arkadaşları (AFP)

İsrail dün Gazze Şeridi'nde bulunan esir kalıntılarının, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kenti yakınlarında bir yeraltı tünelinde cesedi bulunan esir Yusuf ez-Zeyadne'nin oğlu Hamza ez-Zeyadne'ye ait olduğunu doğruladı.

İsrail güçleri dün Gazze Şeridi'ni bombalamaya devam etti. Filistinli sağlık görevlileri, Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda meydana gelen bir olayı takip eden Kahire merkezli Alghad TV muhabiri de dâhil olmak üzere en az 15 kişinin öldüğünü bildirdi.

İsrail ordusu saldırılarla ilgili henüz bir açıklama yapmadı. Ancak daha önce yaptığı açıklamada, adli tıp incelemelerinin ölen kişinin Hamas liderliğindeki savaşçılar tarafından babası ve iki kardeşiyle birlikte esir alınan İsrailli Bedevi Hamza ez-Zeyadne olduğunu gösterdiğini belirtmişti.

Ordu bu hafta başında, Yusuf ez-Zeyadne'nin cesedinin Hamas ya da başka bir Filistinli gruba ait silahlı muhafızların cesetlerinin yanında bulunduğunu ve Hamza'nın da öldürüldüğüne dair belirtiler olduğunu açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre Hamas'tan herhangi bir açıklama gelmedi. Ancak örgütün silahlı kanadı, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki esirlerin çoğunun İsrail'in yoğun saldırıları nedeniyle şu anda kayıp olduğunu söyledi.

Haaretz gazetesi, ordunun Hamza ve Yusuf'un bir operasyon sırasında öldürüldüğünden şüphelendiğini, çünkü cesetlerinin militanların cesetlerinin yanında bulunduğunu aktardı. Bir ordu sözcüsü bu hafta yaptığı açıklamada, Yusuf ez-Zeyadne'nin ölümünün yakın zamanda gerçekleşmiş gibi görünmediğini belirtti.

Ordu esirlerin neden öldürüldüğü konusunda yorum yapmaktan kaçındı.

Savaşı sona erdirme çabaları

Bu arada arabulucular Katar, ABD ve Mısır, ABD Başkanı seçilen Donald Trump 20 Ocak'ta göreve başlamadan önce Gazze Şeridi'ndeki çatışmaları durduracak ve kalan esirleri serbest bırakacak bir anlaşmaya varmak için çaba sarf ediyor.

ABD'nin yeni başkanı Donald Trump (Reuters)ABD'nin yeni başkanı Donald Trump (Reuters)

Esirlerin çoğunun ailelerini temsil eden Esir ve Kayıp Aileleri Forumu, İsrail hükümetine Hamas ile bir anlaşma yapması ve yakınlarını geri getirmesi çağrısını yineleyerek, daha önce bir anlaşma yapılmış olsaydı Yusuf ve Hamza'nın kurtarılabileceğini belirtti.

Ateşkes görüşmeleri iki temel konu nedeniyle bir yıldır çıkmaza girmiş durumda. Hamas, İsrail'in savaşı sona erdirmeyi ve tüm güçlerini Gazze Şeridi'nden çekmeyi kabul etmesi halinde kalan esirleri serbest bırakacağını söylerken, İsrail, Hamas ortadan kaldırılmadan ve tüm esirler serbest bırakılmadan savaşı sona erdirmeyeceğinde ısrar ediyor.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, ABD Başkanı seçilen Donald Trump göreve başlayana kadar esirlerin serbest bırakılması konusunda bir anlaşmaya varılamaması halinde, İsrail ordusuna ‘Gazze Şeridi'nde Hamas'ı tamamen yenilgiye uğratacak’ bir plan hazırlama talimatı verdiğini açıkladı.

 İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (Reuters)İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (Reuters)

Bu planın İsrail ordusunun mevcut operasyonlarından ne ölçüde farklı olabileceği belirsiz.

İsrail Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Katz'ın üst düzey ordu komutanlarına şunları söylediği belirtildi: “Esirler tünellerde kalmaya devam ederken ve yoğun acılar içinde hayatlarını tehlikeye atarken, Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı bir yıpratma savaşına girmemeliyiz.”

İsrail istatistiklerine göre, Hamas liderliğindeki savaşçıların 7 Ekim 2023'te sınıra yakın yerleşimlere saldırarak bin 200 kişiyi öldürmesi ve 250'den fazla kişiyi esir almasının ardından İsrail Gazze Şeridi'ne yönelik harekâtını başlattı.

Gazze Şeridi'ndeki sağlık yetkilileri, o tarihten bu yana İsrail'in Hamas'a yönelik saldırılarında 46 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybettiğini belirtti.

Yardım kuruluşları, İsrail harekâtının Gazze Şeridi'nin büyük bir bölümünün yıkılmasına yol açtığını ve bölge sakinlerinin İsrail operasyonları nedeniyle ciddi gıda ve ilaç sıkıntısı çektiğini söylüyor.



Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
TT

Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)

Suriye'nin üçüncü büyük kenti Humus'ta, devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi toplumu, yeni yetkililerin ‘rejim kalıntılarını’ aramak için mahallelerinde günlerdir sürdürdüğü ve yüzlerce kişinin gözaltına alındığı güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli.

Humus'un merkezindeki çarşı, kurşunlarla delik deşik edilmiş binaların arasında satıcılardan meyve ve sebze almaya gelen insanlarla dolup taşıyor. Ancak Alevilerin çoğunlukta olduğu mahallelerin girişlerinde, bu hafta sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından yeni kurulan kontrol noktalarında askeri üniformalı silahlı adamlar duruyor.

Humus'un Alevi bölgelerinin bazı sakinleri AFP'ye, genç erkeklerin hatta silahlarını teslim eden askerlerin bile gözaltına alındığını söyledi.

AFP'nin konuştuğu tüm kişiler güvenlik kaygıları nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını istedi.

Şehirdeki iki kişi, kontrol noktasındaki silahlı adamların insanlara mezheplerini sorması üzerine bölge sakinlerinin şikâyeti sonrası bir kontrol noktasının kaldırıldığını belirtti.

Alevilerin çoğunlukta olduğu ez-Zehra mahallesinin bir sakini, “Şu ana kadar yaşadığımız ve hissettiğimiz şey korkunun gerçekliğiydi. İlk başlarda münferit vakalardı, ancak şimdi çok sayıda olduğu için böyle adlandırılamaz” ifadelerini kullandı.

Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)

‘Büyük çoğunluk sivil’

Suriye'deki yeni yönetim 8 Aralık'ta iktidara geldiğinden beri azınlıklara güven vermeye çalışıyor. Ancak Aleviler, Esed ailesiyle olan uzun süreli ilişkileri nedeniyle kendilerine karşı bir tepki oluşmasından korkuyor. Yetkililer ise herhangi bir ihlal olduğunu reddetti.

Humus vilayetinden eski bir Halk Meclisi üyesi olan Şehade Meyhub, ez-Zehra mahallesi sakinleri tarafından bildirilen yüzlerce ihlal ve gözaltına alınmayı belgelediğini kaydetti.

AFP'ye, “Şu ana kadar elimde ez-Zehra mahallesinde gözaltına alınan 600 kişinin ismi var” diyen Meyhub, Humus kentinin tamamında ‘gözaltına alınanların sayısının bin 380’i aştığını’ ifade etti.

Meyhub, gözaltına alınanlar arasında ‘yerleşim merkezlerine müracaat etmiş emekli tuğgeneraller ve albaylar olduğunu, ancak en büyük oranın zorunlu hizmette bulunan siviller ve askerler olduğunu’ belirtti.

Esed'i deviren yeni yönetim Suriye'nin çeşitli kentlerinde uzlaşma merkezleri açarak, eski askerleri silahlarını teslim etmeye davet etti.

Meyhub, kentin es-Sebil mahallesinde bir grup subayın eşleri ve çocuklarının önünde dövüldüğünü söyledi.

Humus'taki yetkililerin vatandaşların şikâyetlerine yanıt verdiğini ve gözaltına alınanları kısa süre içinde serbest bırakma sözü verdiğini belirten Meyhub, ihlallerin arkasında Heyetu Tahriru’ş-Şam'a (HTŞ) bağlı bazı grupların olduğunu ifade etti.

Ez-Zehra mahallesindeki bir başka adam AFP'ye, eski bir asker olan oğlundan geçen hafta Hama kırsalındaki bir kontrol noktasında gözaltına alındığından beri haber alamadığını söyledi.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)

‘Öfke’

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman geçen hafta AFP'ye yaptığı açıklamada, Humus kenti ve kırsalında çoğunluğu Alevi olan en az bin 800 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.

Esed'in devrilmesinden bu yana Alevilere yönelik şiddet Suriye genelinde artışa geçti. SOHR o tarihten bu yana çoğunluğu Humus ve Hama vilayetlerinde olmak üzere 150 Alevinin öldürüldüğünü kaydetti.

Çatışmaların başladığı 2011 yılında Humus, insanların gösteri yapmak için sokaklara döküldüğü ilk şehirlerden biri olduğu için ‘devrimin başkenti’ olarak adlandırılmıştı. Özellikle bu şehirdeki protestolar sert bir şekilde bastırıldı ve mezhepsel şiddet savaş sırasında zirveye ulaştı. Humus'ta Sünni Müslümanların çoğunlukta olmasının yanı sıra Alevi ve Hıristiyan azınlık da bulunuyor.

Son günlerde internette dolaşan videolarda silahlı kişilerin Humus'ta erkekleri topladığı ve onlara çömelmelerini emrettiği görüldü.

AFP bu videoların hepsini doğrulayamadı, ancak kendisini bazı tutuklularla konuşurken kayda alan 21 yaşındaki HTŞ üyesi Muhammed Ebu Ali ile konuştu.

Ebu Ali AFP'ye, “Videoda görünenler suçlular ve şebbihalar... Savaşın ilk yıllarında Humus'ta katliamlar yaptılar. Onları yakaladık ve ilgili makamlara teslim ettik” şeklinde konuştu.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)

‘Savaştan yorulduk’

Humus'ta Ebu Yusuf kod adlı bir HTŞ yetkilisi, İçişleri Bakanlığı personelinin kentteki tarama operasyonları sırasında ‘üç silah zulası bulduğunu ve onlarca aranan ismi gözaltına aldığını’ söyledi.

Humus'taki Kamu Güvenliği Departmanı pazartesi günü, kentin mahallelerinde beş gün süren tarama operasyonunun sona erdiğini duyurdu. Ancak HTŞ yetkilisi tarama operasyonunun devam ettiğini ve bölgenin ‘rejim kalıntılarından tamamen temizlenmediğini’ söyledi. Yetkili, “Sünni, Alevi, Hıristiyan fark etmeksizin herkes için güvenlik ve emniyet istiyoruz” dedi.

Şehrin başka bir yerinde, 2012 yılında rejim ordusu tarafından ele geçirilen muhaliflerin kalesi Baba Amr mahallesinin yol kenarları yıkıntılarla dolu. Evlerin duvarlarında ve kapılarında kurşun izleri var.

On yıl önce Lübnan'a kaçan 46 yaşındaki Fayez el-Cemal, eşi ve yedi çocuğuyla birlikte evlerine döndüğünde evlerini yıkılmış, kapıları ve pencereleri olmayan bir halde bulmuş.

El-Cemal, yıkılan binalar arasında komşularının ve arkadaşlarının öldürüldüğü yerleri işaret ediyor ama intikam almak istemiyor. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre el-Cemal, “Savaştan ve aşağılanmaktan bıktık. Biz sadece herkesin kendi hayatını yaşayabilmesini istiyoruz. Biz mezhepçiliğe karşıyız” ifadelerini kullandı.