Riyad, Suriye konulu bakanlar toplantısının katılımcılarını ağırlıyor

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’yi Riyad'a gelişinde Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci karşıladı (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’yi Riyad'a gelişinde Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci karşıladı (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)
TT

Riyad, Suriye konulu bakanlar toplantısının katılımcılarını ağırlıyor

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’yi Riyad'a gelişinde Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci karşıladı (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’yi Riyad'a gelişinde Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci karşıladı (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)

Arap ve Batı ülkelinin dışişleri bakanları bugün Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da gerçekleştirecek Suriye konulu genişletilmiş toplantı için dün akşamdan itibaren gelmeye başladı.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al Nahyan, yeni Suriye hükümetinin Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, Kuveyt Dışişleri Bakanı Abdullah Ali el-Yahya, Lübnan Dışişleri ve Göçmenler Bakanı Abdullah Buhabib, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati ve Ürdün Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Yurtdışında Yaşayan Ürdünlüler Bakanı Eymen es-Safedi toplantıya katılmak üzere Riyad’a gelen isimler arasında yer aldı.

Kral Halid Uluslararası Havalimanı'na gelen katılımcılar Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci tarafından karşılandılar.

fvgthy6ju
Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mühendis Velid el-Hureyci, BAE Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al Nahyan’ı Riyad'daki Kral Halid Uluslararası Havalimanı'nda karşıladı (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)

Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası örgütlerin temsilcilerinin de katılacağı toplantıda, Beşşar Esed rejiminin geçtiğimiz ay düşmesinin ardından Suriye'deki son durum ele alınacak.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ve Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcilisi Kaja Kallas’ın da toplantıya katılacağını söylediler.

Aynı kaynaklara göre Arap ülkelerinin dışişleri bakanları, Avrupalı mevkidaşları ve uluslararası örgütlerin temsilcileriyle yapacakları genişletilmiş toplantı öncesinde Suriye'deki son durumu görüşmek üzere bir araya gelecekler.

Riyad’taki toplantıdan önce geçtiğimiz ayın ortalarında Ürdün'ün Akabe şehrinde de bir toplantı gerçekleşmişti.

Ürdün’deki toplantı sırasında Suriye ile ilgili Arap Bakanlar Temas Komitesi'nin üyeleri, anavatanlarının güvenliğini, istikrarını, egemenliğini ve birliğini koruyan ve halkının kendi topraklarında güvenli, özgür, istikrarlı ve onurlu bir yaşam sürme haklarını yerine getiren temeller üzerinde yeniden inşa edilmesine yönelik bu tarihi aşamada Suriye halkına olan desteğini bir kez daha teyit ettiler.

Arap Birliği (AL) kararıyla oluşturulan komite, tüm siyasi ve sosyal güçlerin temsil edildiği, BM ve AL tarafından desteklenen ve BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararının ilke, hedef ve mekanizmalarına uygun olarak Suriye'de kapsayıcı ve barışçıl bir siyasi geçiş sürecinin desteklendiğini vurguladı.



Uçurumun eşiğinde Türkiye ve Suriye Kürtlerinin geleceği

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Uçurumun eşiğinde Türkiye ve Suriye Kürtlerinin geleceği

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rüstem Mahmud

Son dönemdeki dönüşümler, ister başkent Şam'daki “meşru” merkezi iktidar otoritesi üzerindeki nüfuzu ve siyasi hegemonyası, isterse Suriye'yi kontrol eden silahlı gruplar üzerindeki hegemonyası yoluyla olsun, Türkiye'nin Suriye'de önemli bir siyasi aktör haline gelmesini sağladı.

Bu durum, Türkiye'nin ulusal güvenliğine tehdit olarak gördüğü Kürtlerin yoğunlukta olduğu YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) için siyasi ve güvenlik açısından bir meydan okuma teşkil ediyor. Türk dış politikasının açıkça ifade ettiği gibi, Ankara, Irak Kürdistan Bölgesi'ne benzer şekilde, Suriye'nin tam egemenliği altında dahi bir Kürt siyasi/coğrafi/egemenlik deneyiminin ortaya çıkmasını engellemeye var gücüyle çalışıyor.

Buna karşılık, çekirdeğini Kürtlerin oluşturduğu YPG ve onlara yakın Kürt siyasi güçler, Suriye dosyasıyla bağlantılı ve Suriye denkleminde devamlılıklarını sağlayacak bir siyasi/güvenlik koruma şemsiyesi oluşturabilecek üç aktif faktöre güveniyorlar.

Başta ABD olmak üzere Batılı güçler terörle mücadeleyi ve terör örgütü DEAŞ’ın geri dönüşünü engellemeyi Suriye'deki önceliklerinin başında görüyorlar. Bu nedenle, SDG’nin rolünün sürdürülmesi ve güçlendirilmesi gerektiğini düşünüyorlar. Siyasetçilerin ve Başkan seçilen Donald Trump'ın başkanlık ekibi üyelerinin ifadelerine göre, ABD, kendisini Suriye'de askeri olarak kalmak zorunda görüyor. Nitekim ABD güçlerinin, 2020 yılında çekildikleri tüm bölgeleri kapsayan Suriye'nin kuzeydoğusunda gerçekleştirdiği yeniden konuşlanma süreci bunu açıkça ortaya koyuyor.

Aynı şekilde Kürt siyasi güçleri de Şam'daki yeni yönetim ile ortak bir siyasi alan bulma arayışında olup, mümkün olan en kısa sürede siyasi uzlaşıya varmayı hedefliyorlar. Böylelikle Türkiye’ye bağlı ve Türkiye tarafından yönetilen milis güçler ve Suriye Milli Ordusu ile açık bir askeri çatışma ihtimalini uzaklaştırmayı, bu uzlaşının Suriye’deki Kürtlerin geleceğine yönelik bir siyasi ve güvenlik örtüsü teşkil etmesini amaçlıyorlar.

Bu konuda ilk sinyaller gelmeye başladı ama asıl soru; Türk örtüsüne “alternatif” bir Arap, uluslararası veya BM örtüsü olması ya da Suriye’nin demokratik /seçimli bir yönetim aşamasına girmesi ve yeni otoritenin tüm bölgelerden yerel Suriyeli müttefiklere sahip olması durumunda, yeni yönetimin Türkiye'nin dayatmaları olmadan siyasi ve güvenlik açısından ne ölçüde özgür hareket edebileceğidir.

Türkiye, SDG ile PKK arasında tam bir ayrışma talep ediyor. Kürt siyasal taleplerinin coğrafi/egemen nitelikte olmaması, eşit yurttaşlık, bazı kültürel haklar gibi doğal hakların sınırlarını aşmamasını istiyor

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı a

nalize göre SDG de dahil olmak üzere Suriye Kürtleri, bu iki hususun yanı sıra, Türkiye içinde Türkiye devleti ile PKK arasındaki “barış sürecini” merakla takip ediyorlar. Bu süreç giderek daha da istikrarlı bir şekilde ilerleyerek, Türkiye ile Suriye Kürtleri arasında iletişim ve mutabakat için bir kaldıraç, Türkiye’nin onlarla sıfır toplamlı bir denklem üzerinden iletişim kurmasını engelleyen bir araç haline geliyor.

Türkiye, ABD buna siyasi veya güvenlik desteği sağlamayacağı için artık Fırat Nehri'nin doğusuna net bir kara harekatı düzenleyemeyeceğini bildiğinden, işler zamanla yarışıyor gibi görünüyor. Bu nedenle Türkiye Suriye'deki vekilleri aracılığıyla baskı yapıyor. Suriye'deki Kürt durumunun gelişmesi ve meşru/anayasal bir karakter kazanması ihtimali konusundaki endişelerine karşı garanti olarak, ABD'ye SDG  güçlerinin sahada uygulaması gereken bir dizi siyasi ve güvenlik talebi sunuyor.

Türkiye, SDG’nin PKK’dan tamamen ayrılmasını, PKK unsurlarının Suriye'den çekilmesini ve iki taraf arasındaki her türlü siyasal, ideolojik ve örgütsel bağların koparılmasını talep ediyor. Kürt siyasi taleplerinin coğrafi/egemen nitelikte olmamasını, eşit yurttaşlık, bazı kültürel haklar gibi doğal hakların sınırlarını aşmamasını istiyor.

SDG bu tür talepleri reddetmiyor ve Türkiye'nin geleceğin Suriyesi'nde Suriye Kürtlerini siyasi olarak koruma, kendi bölgelerine askeri harekat düzenlememe veya diğer Suriyeli silahlı grupları buna teşvik etmeme sözü vermesi koşuluyla, Türkiye’nin ulusal güvenliğine tehdit olarak gördüğü her şeyi kapatmaya ve durdurmaya hazır olduğunu açıklıyor.