Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.



İsrail'in altıncı takas kapsamında serbest kalacak müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

 Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
TT

İsrail'in altıncı takas kapsamında serbest kalacak müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

 Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)

İsrail bugün Hamas tarafından serbest bırakılan üç esiri (29 yaşındaki Alexander Sasha Troufanov, 36 yaşındaki Sagui Dekel-Chen ve 46 yaşındaki Yair Horn) kabul ederken, gözler İbrani devleti tarafından serbest bırakılacak Filistinlilere çevrildi.

Filistin Mahkumlar Medya Ofisi'ne göre İsrail, müebbet hapis cezasına çarptırılan 36 Filistinli mahkûmu ve 7 Ekim'den sonra gözaltına alınan Gazze Şeridi'nden 333 tutukluyu serbest bırakacak.

Peki, İsrail'in bugün serbest bırakacağı müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

- El-Halil'in güneyindeki Dura'nın Sakka köyünden olan Aksa Şehitleri Tugayları üyesi İyad Ahmed Hureybat 2002'den beri tutuklu.

İyad Ahmed Hureybat (Facebook)İyad Ahmed Hureybat (Facebook)

- Salfit'in batısındaki ez-Zaviye kasabasından olan Mansur Mukaddi de 2002'den beri tutuklu bulunuyor.

Mansur Mukaddi (WAFA)Mansur Mukaddi (WAFA)

Şarku’l Avsat’ın WAFA'dan aktardığına göre, gözaltına alınması sırasında vücuduna isabet eden dört kurşun sebebiyle Mukaddi’nin belden aşağısı felçli. Mukaddi, İsrail hapishanelerindeki en zor vakalardan biri.

- Tulkerim'in kuzeyindeki Şuveyke kasabasından, İkinci İntifada'daki Aksa Şehitleri Tugayları liderlerinden ‘Ebu Rebia’ olarak bilinen Muhammed İbrahim Nayfe, 13 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 55 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Muhammed İbrahim Nayfe (WAFA)Muhammed İbrahim Nayfe (WAFA)

WAFA'ya göre, Nayfe tutukluluğu sırasında cezaevi yönetimi tarafından tecrit ve ziyarete izin verilmemesi gibi birçok keyfi cezaya maruz bırakıldı. İnsanlık dışı koşullar altında 21 gün boyunca tek kişilik hücrede tutulan Nayfe’nin cezaevi yönetimi tarafından bir ay boyunca ailesi tarafından ziyaret edilmesine izin verilmedi.

- Kudüs'ün el-İsaviyye kasabasından Nail Selame Ubeyd, Kassam Tugayları üyesi olup 2004 yılından bu yana tutuklu. Ubeyd, 7 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 30 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Nail Selame Ubeyd (Filistin Mahkumlar Medya Ofisi) Nail Selame Ubeyd (Filistin Mahkumlar Medya Ofisi)

- El-Halil'den Şadi Ebu Şahdem, 6 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

- Mervan Bergusi'nin yakın yardımcısı ve kuzeni olan Ahmed Bergusi 13 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Ramallahlı olan Bergusi, intifada sırasında İsrail ordusuna karşı operasyonlar düzenlemek ve Aksa Şehitleri Tugayları'na mensup olmak suçlamalarıyla yargılanıyordu.

Ahmed Bergusi (Facebook)Ahmed Bergusi (Facebook)

- Bir diğer isim Sea Food adlı restoranda 3 İsraillinin ölümüne neden olan intihar saldırısını gerçekleştiren silahlı kişiye yardım etmekten hüküm giyen Mazen el-Kadi.

- İkinci İntifada sırasında Tulkerim'de üst düzey bir El Fetih lideri olan Mansur Şerim 14 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 50 yıl hapis cezasına mahkum edildi.

Nail Ubeyd (WAFA) Nail Ubeyd (WAFA)

- Bir Hamas ajanı olan Nail Ubeyd, 2003 yılında Kudüs'teki Magha Helil’e düzenlenen ve 7 İsraillinin öldüğü, 57 kişinin de yaralandığı saldırıyı gerçekleştirdi.