Şam ve Hama'da güvenlik operasyonları, kıyı bölgelerinde uzlaşı görüşmeleri

İslam dini tebliğ için Şam'ın Hristiyan mahallesi el-Kassaa'ya gelen kişiler güvenlik gerilimine neden oldu

Silahlara el koymak ve Esed'in silahlı destekçilerini yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi sokaklarında devriye gezen güvenlik güçleri (AFP)
Silahlara el koymak ve Esed'in silahlı destekçilerini yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi sokaklarında devriye gezen güvenlik güçleri (AFP)
TT

Şam ve Hama'da güvenlik operasyonları, kıyı bölgelerinde uzlaşı görüşmeleri

Silahlara el koymak ve Esed'in silahlı destekçilerini yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi sokaklarında devriye gezen güvenlik güçleri (AFP)
Silahlara el koymak ve Esed'in silahlı destekçilerini yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi sokaklarında devriye gezen güvenlik güçleri (AFP)

Şarku’l Avsat'a konuşan Suriye’de Genel Güvenlik İdaresi’ne yakın kaynaklar Lazkiye’nin dün, Suriyeli Alevilerin önde gelen isimleriyle Tartus, Lazkiye ve kırsal bölgelerinin yerel yönetimleri ve kıyı şehirlerindeki siyasi kurumların yöneticileri arasında ‘toplumsal uzlaşıya varmak amacıyla’ görüşmelere tanık olduğunu söylediler.

Genel Güvenlik İdaresi güçleri ile Bessam Husameddin liderliğindeki eski rejimin destekçisi milisler arasında yaşanan şiddetli çatışmalarda iki milis öldü, bazıları yaralandı. Genel Güvenlik İdaresi güçleri tarafından yakalanan 7 milis Bessam Husameddin’in kendini havaya uçurmasının ardından serbest bırakıldı. Görüşmeler ise bu hararetli günün ardından gerçekleşti.

Lazkiye'deki Kamu Güvenliği Dairesi Müdürü Yarbay Mustafa Kanifati, daha önce yaptığı bir açıklamada “Esed destekçisi milislerin kalıntıları Cableh ve çevresindeki sivillere ait evler arasında saklanıyorlar. Dağları ve vadileri Kamu Güvenliği Dairesi güçlerine ve Genel Güvenlik İdaresi güçlerine karşı saldırılarda bulunmak için bir merkez olarak kullanıyorlar” dedi.

csdvfgtrhy
Suriye’de Genel Güvenlik İdaresi, Şam'ın banliyösü Damar'da silahlara el koymak ve Esed destekçisi milisleri yakalamak için operasyon düzenledi (AFP)

Genel Güvenlik İdaresi güçleri, Askeri Operasyonlar Dairesi ile iş birliği içinde eski rejimin kalıntılarına yönelik başkent Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi, Vadi el-Meşari, Cebel er-Ruz ve Şam kırsalındaki ed-Dimas bölgesinde güvenlik operasyonlarına devam etti.

Eş zamanlı olarak Hama kırsalında eski rejimin destekçilerinin konuşlandığı Kamhana, Arz ve Hattab gibi bazı bölgeleri silahsızlandırmak amacıyla bir güvenlik kampanyası yürütülüyor.

Suriye’nin resmi haber ajansı SANA'nın İçişleri Bakanlığı’nın Hama’daki basın ofisinden aktardığına göre Halfaya’da ve kanun kaçaklarının vatandaşlara ve İçişleri Bakanlığı personeline karşı terör operasyonları düzenlemek için sığınak olarak kullandıkları diğer şehirlerde operasyonlar devam ediyor. Operasyonlar sonucunda, iç güvenliği istikrarsızlaştırmak amacıyla cinayet, işkence ve silah yağmalama suçlarına karışan bazı kişilerin tutuklandı.

scdfgth
Silahlara el koymak ve milisleri yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında Şam yakınlarındaki Yeni Şam bölgesi sokaklarında arama yapan güvenlik güçlerinin önünden geçen bir kadın (AFP)

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Genel Güvenlik İdaresi’nin çarşamba günü Şam'ın Cebel er-Ruz mahallesinde düzenlediği bir güvenlik operasyonunda altısı Kürt olmak üzere aralarında Deyrizor'dan gelenlerin de bulunduğu 16 kişiyi tutukladığını bildirdi. Aynı mahallede devriye yapan güçlerden kaçmaya çalışan bir kişi ise yaralandı. SOHR'a göre bu kişiye ‘doğrudan’ ateş edildi.

x cvfbg
Hama şehir merkezinde 16 bin eski rejim askerinin durumları belirlendi (SANA)

Öte yandan Suriye’nin kıyı şehirlerindeki gerilimin etkileri henüz yatışmadan, tebliğ yapan bir grup, salı akşamı Şam'da Hristiyanların çoğunlukta olduğu el-Kassaa mahallesini gezerek halkı Müslüman olmaya çağırdı. Mahalle sakinleri tarafından kendilerine karşı çıkılması üzerine iki taraf arasında yumruk yumruğa kavga çıktı. Mahallenin gençleri, kavgayı ayırmak ve olayı kontrol altına almak üzere Kamu Güvenliği Dairesi güçleri gelene kadar tebliğci grubun üyelerini alıkoydu.

Kassaa mahallesinde bulunan Şarku’l Avsat muhabiri, olayın ardından güvenlik güçlerinin sokaklarda konuşlandığını ve mahallede genel olarak sakinlik olduğunu gözlemledi. Mahalle sakinlerinden Hani Saad, Şarku’l Avsat’a, mahallelilerin güvenlik güçleriyle koordineli olarak mahallenin güvenliğini ve istikrarını sağlamaya çalıştıklarını söyledi. Saad’a göre Esed rejiminin düşmesi ve Genel Güvenlik İdaresi’nin iktidarı devralmasının üzerinden bir ayı aşkın bir süre geçmesine rağmen, aşırılık yanlısı bireyler ve gruplar kendi gündemlerini Şam'daki siyasi ve sosyal sahneye dayatmaya çalışıyor. Geçiş sürecini fırsat bilerek güvenlik ihlalleri ve izinsiz girişler yapan zayıf fikirli kişilerin de olduğunu belirten Saad, güvenlik güçleriyle iş birliği içinde halkın bu kişilere karşı koymaya çalıştığını vurguladı. Saad ayrıca sosyal medya üzerinden ‘Hıristiyanlar arasında kafa karışıklığı ve panik yaratmak’ amacıyla her olayı köpürterek servis etmeye çalışan ‘gizli’ taraflar olduğunu vurguladı. Bu konuda Hıristiyanlar arasında endişeler olduğunu inkar etmeyen Saad, “Kontrol altına alınmalarına rağmen bu davranışların tekrarlanması, Şam'da silahlanmayı reddetmiş ve reddetmeye devam eden barışçıl bir grup olarak endişelerimizi arttırıyor” dedi.



Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
TT

Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)

Yapay zekayla geliştirilen yeni proteinler, ölümcül yılan zehrini etkisiz hale getirmede önemli bir başarı elde etti. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 2 milyondan fazla kişi yılan ısırıkları sonucu sağlık sorunu yaşıyor ve en az 100 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu vakaların büyük bir kısmı Afrika ve Asya'daki orta veya düşük gelirli ülkelerde görülüyor.

Genellikle hayvanlardan elde edilen mevcut panzehirler, yüksek maliyet, düşük ve yan etki gibi problemler taşıyor. 

Daha etkili ve uygun fiyatlı alternatifler üretmeye çalışan bilim insanları önemli bir adıma imza attı. 

2024 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan isimlerden Prof. Dr. David Baker liderliğindeki araştırmacılar, yapay zeka kullanarak yılan zehrine bağlanıp bunu etkisiz hale getiren yeni proteinler üretti. Prof. Dr. Baker, 2003'ten beri doğada olmayan proteinler ürettiği için ödüle layık görülmüştü.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada üç parmaklı toksin denen protein grubuna odaklandı. 

Özellikle kobra, mamba ve mercan yılanı zehirlerindeki bu proteinler, mevcut panzehirlere karşı epey dirençli. 

Yapay zekanın geliştirdiği yeni molekülleri, farelerdeki üç parmaklı toksinlere karşı test eden ekip, hayvanların yüzde 80 ila yüzde 100 oranında hayatta kaldığını gözlemledi. Bu oran, toksin türü, buna karşı uygulanan protein biçimi ve dozuna göre değişkenlik gösterdi. 

Her bir yılanın zehri kendine has bir toksin bileşimi içerdiğinden yeni tedavi, bütün yılan zehirlerini etkisiz hale getirmeyi vaat etmiyor. 

Ancak yeni çalışma,tedavinin etkinliğini ve yapay zekanın protein geliştirme sürecini hızlandırma potansiyelini ortaya koyuyor.

Makalenin yazarlarından Susana Vázquez Torres, "Yılan ısırıklarının tedavisinde devrim yaratabileceğimizi düşünüyorum" diyor. 

Vázquez Torres ayrıca yapay zekayla üretilen proteinleri düzenlemelerine gerek kalmadığını da ekliyor:

İlk denemede işe yarayan bir şey bulmak inanılmaz bir şeydi.

Diğer yandan yılan ısırıkları üzerine çalışan Diogo Martins, yer almadığı çalışma hakkında "Bunu çığır açıcı diye tanımlamasam da (benzer yaklaşımlar üzerinde çalışan birkaç grup var) makine öğrenimi verilerini, sıcaklık değişimlerine dirençli ve üretim dostu proteinlere etkili bir şekilde dönüştürmesi açısından öne çıkıyor" diyor. 

Bilim insanları yeni proteinlerin kolay ve ucuza üretilmesiyle kayda değer bir avantaj sağladığını söylüyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Timothy Patrick Jenkins "Tasarlanan bu proteinlerin bir avantajı da küçük olmaları; o kadar küçükler ki dokuya daha iyi nüfuz etmelerini ve toksinleri mevcut antikorlardan daha hızlı etkisiz hale getirmelerini bekliyoruz" diyerek ekliyor:

Ayrıca yapay zeka destekli yazılımla tamamen bilgisayarda oluşturulan bu proteinler, keşif sürecindeki zamanı önemli ölçüde azalttı.

Independent Türkçe, Phys.org, Popular Science, Telegraph, Nature, Dünya Sağlık Örgütü