Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'nin Ankara'ya yaptığı son ziyaret ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşme, bu ziyaretin nedenleri ve zamanlaması konusunda tartışmalara yol açtı. Bazıları bu görüşmeleri Birleşmiş Milletler (BM) misyonunun ‘birleşik hükümet’ kurma girişimiyle ilişkilendirdi.
UBH tarafından yapılan açıklamaya göre, Dibeybe'nin geçtiğimiz çarşamba günü Türkiye'ye yaptığı ziyaret ‘iki ülke arasındaki ikili iş birliğini geliştirmeyi’ amaçlıyordu.
Libya Ulusal Meclis Partisi lideri Esad Ziyu, ziyaretin ‘farklı hedefleri olan örtülü mesajların’ bir parçası olduğunu söyledi. Ziyu’ya göre Dibeybe, Libya arenasındaki siyasi muhaliflerine karşı Türkiye'nin rolünden faydalanmak isterken, Türkiye de yakın zamanda çeşitli dönüşümlere ve hak kazanımlarına tanık olması beklenen bu arenadaki varlığını güçlendirmeye çalışıyor.
Ziyu Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Dibeybe'nin, siyasi muhaliflerinin yeni bir Libya hükümeti kurma çabalarına karşılık Ankara'nın ‘hükümetini, meşruiyetini ve sahnedeki devamlılığını halen desteklediğini’ teyit etmek istediğini söyledi. Ziyu ayrıca, Türkiye'nin BM Libya Özel Temsilcisi Stephanie Khoury'nin girişimini destekleyen uluslararası güçlere ‘Libya sahnesini etkileyen önemli bir oyuncu olduğu ve bu nedenle kendisiyle eşgüdüm içinde olunması gerektiği’ mesajını vermek istediğini belirtti.
Libya'da iki hükümet iktidar için mücadele ediyor: Birincisi başkent Trablus'ta bulunan Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki UBH. İkincisi ise Temsilciler Meclisi (TM) tarafından görevlendirilen ve Usame Hammad tarafından yönetilen, Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) tarafından desteklenen Libya İstikrar Hükümeti (LİH).
Libyalı uluslararası ilişkiler profesörü İbrahim Hibe, önceki argümandan çok uzaklaşmadı, ancak Dibeybe'nin Ankara'daki görüşmesinde ‘UBH’ye daha fazla hava savunma sistemi ve savaş uçağı sağlamak’ gibi başka konuların da ele alınabileceğini öne sürdü. Şarku’l Avsat'a konuşan Hibe, “Erdoğan'ın Dibeybe ile görüşmesi, Ankara'nın Libya'nın doğusuna yönelik ekonomik açılımının batı tarafına siyasi ve askeri desteğini kesmesi ya da azaltması anlamına gelmediğini teyit eden bir mesajdır” dedi.
El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde Türkiye meseleleri araştırmacısı olan Dr. Kerem Said, ziyaretin UBH ve Dibeybe üzerindeki baskı bağlamında gerçekleştiğini doğrulamakla birlikte, ‘Türkiye'nin Dibeybe'nin seçimler yapılana kadar hükümetinin iktidarda kalması yönündeki isteğine karşılık vereceği’ ihtimalini dışladı.
Said'e göre Türkiye, Suriye sahasındaki mevcut meşguliyeti ışığında, ‘Libya dosyasında tüm bu yerel, bölgesel ve uluslararası güçlere karşı çıkarak ve Dibeybe hükümetinin ayakta kalmasında ısrar ederek ikinci bir çatışma cephesi açmaya çalışmıyor.’ Said ayrıca, Libya'daki istikrar sürecinin ‘yeniden inşa projelerinde Türk şirketleri için verimli bir ortam sağladığına ve hatta Türkiye'nin öncelik verdiğini gizlemediği enerji projelerini kolaylaştırdığına’ dikkat çekti.
Öte yandan Türk siyasi analist Muhanned Hafızoğlu, söz konusu ziyaretin, Ankara'nın Libya'da ‘BM tarafından tanınmış meşru hükümet’ olarak gördüğü UBH’nin başbakanını, Ankara ve Kahire arasında son dönemde varılan ön mutabakatlar hakkında bilgilendirme ihtiyacından kaynaklandığını söyledi.
Şarku’l Avsat'a konuşan Hafızoğlu, “Ankara ve Kahire, aralarındaki ilişkilerin normalleşmesindeki büyük değişimin ardından Libya dosyasındaki tutumlarını koordine etmeye çalışıyor. Ankara, Libya'nın doğusu ve batısı arasında dengeli ilişkiler örerek, mevcut iki hükümeti tek bir yürütme otoritesinde birleştirme senaryosuna geri dönmeye çalışıyor. Bu senaryo, TM'ye bağlı ya da Usame Hammad hükümetinden isimlere egemenlik portföyleri verilmesi karşılığında Dibeybe'nin başkanlığını koruyabilir” ifadelerini kullandı.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)