BM Yetkilisi: Savaş Gazze'de 60 yıllık kalkınmayı ortadan kaldırdı

Filistinli bir çocuk, ailesiyle birlikte Gazze Şehri'ndeki yıkılan evlerin enkazında yürüyerek eşyalarını taşıyor (AP)
Filistinli bir çocuk, ailesiyle birlikte Gazze Şehri'ndeki yıkılan evlerin enkazında yürüyerek eşyalarını taşıyor (AP)
TT

BM Yetkilisi: Savaş Gazze'de 60 yıllık kalkınmayı ortadan kaldırdı

Filistinli bir çocuk, ailesiyle birlikte Gazze Şehri'ndeki yıkılan evlerin enkazında yürüyerek eşyalarını taşıyor (AP)
Filistinli bir çocuk, ailesiyle birlikte Gazze Şehri'ndeki yıkılan evlerin enkazında yürüyerek eşyalarını taşıyor (AP)

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkanının söylediğine göre Gazze Şeridi'nde İsrail ile Hamas arasında 15 ay süren savaş, 60 yıllık kalkınmayı yok etti ve yeniden inşa için gereken on milyarlarca doları toplamak zor olacak.

Davos Ekonomik Forumu'nda AFP’ye konuşan Achim Steiner, “Filistin bölgesindeki binaların yaklaşık üçte ikisi İsrail ordusunun yoğun bombardımanı nedeniyle yıkıldı veya hasar gördü. 42 milyon ton molozun kaldırılması tehlikeli ve karmaşık bir operasyon olacak” ifadelerini kullandı.

"Gazze'deki binaların yüzde 65 ila 70'inin tamamen yıkılmış ya da hasar görmüş olması muhtemeldir, ancak 15 aylık bu savaşta yaklaşık 60 yıllık kalkınmanın kaybedildiği tahminimizle birlikte yıkılmış bir ekonomiden de bahsediyoruz” diyen Steiner şöyle açıkladı: "Gazze Şeridi'nde yaşayan iki milyon insan evlerini kaybetti ama aynı zamanda kamu altyapısını, atık su arıtma sistemlerini, içme suyu tedarik sistemlerini ve atık yönetimini de kaybettiler."

“Bu hayati altyapı ve hizmetlerin hepsinin basitçe var olmadığını” vurgulayan Steiner,  bu rakamların büyüklüğüne rağmen, insanların “umutsuzluk duygularının sadece istatistiklerde gösterilebilecek bir şey olmadığını” belirtti.

 Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki Nuseyrat'ta İsrail bombardımanında yıkılan bir caminin önünde yürüyor (AP)Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki Nuseyrat'ta İsrail bombardımanında yıkılan bir caminin önünde yürüyor (AP)

“Uzun yıllar”

BM yetkilisi, İsrail ile Hamas arasındaki hassas ateşkes anlaşmasının ve bunun "değişken" yapısının, yeniden inşa sürecinin ne kadar süreceğini tahmin etmeyi zorlaştırdığını, şu anda Birleşmiş Milletler'in acil yardıma odaklanmayı tercih ettiğini ifade etti.

Şöyle devam etti: “Yeniden yapılanmadan bahsettiğimizde bir iki yıldan bahsetmiyoruz (...) Fiziki altyapının yeniden inşası ve ekonominin tamamının yeniden inşası başlayana kadar süreç uzun yıllar alacak.”

“İnsanların tasarrufları olduğuna” dikkat çekti. Kredileri vardı. İşletmelere yatırım yaptılar. Hepsi kayıp. Dolayısıyla yeniden inşanın maddi ve ekonomik aşamasından, hatta bir bakıma psikolojik ve sosyal aşamasından bahsediyoruz.”

Sadece fiziksel yeniden inşa aşamasının "on milyarlarca dolara" mal olacağını belirterek şunu ifade etti, "Bu miktarları toplamakta çok büyük zorluklarla karşı karşıyayız."

 İsrail'in Refah'ta yol açtığı yıkımın havadan görünüşü, (AP)İsrail'in Refah'ta yol açtığı yıkımın havadan görünüşü, (AP)

“Olağandışı” yıkım

Kaldırılması ve geri dönüştürülmesi gereken enkaz hacmi çok büyük zorluklar doğurmakta.

"Bu, molozları yüklemek ve bir yere taşımak gibi basit bir süreç değil" diyen Steiner, "Bu molozlar tehlikeli (...) Hala çıkarılmamış cesetler ve patlamamış mühimmat ve mayınlar var" dedi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Steiner şöyle devam etti, “Geri dönüşüm seçeneği var. "Bu malzemeleri geri dönüştürmek ve yeniden inşa sürecinde kullanmak mümkün", "Geçici çözüm, molozların çöplüklere ve geçici depolara aktarılması, daha sonra kalıcı olarak arıtılması veya imha edilmesi için nakledilmesidir."

Bu arada ateşkes devam ederse çok büyük miktarda geçici altyapıya ihtiyaç duyulacak.

Steiner, "Neredeyse tüm okullar ve hastaneler ciddi şekilde hasar gördü veya yıkıldı. Olağanüstü bir yıkım yaşandı" ifadelerini kullandı.



Gazzeliler kuzeye dönmeye başladı... Hamas yerinden etme planlarını yenilgiye  mi uğrattı?

TT

Gazzeliler kuzeye dönmeye başladı... Hamas yerinden etme planlarını yenilgiye  mi uğrattı?

Gazzeliler kuzeye dönmeye başladı... Hamas yerinden etme planlarını yenilgiye  mi uğrattı?

Yerlerinden edilmiş yüz binlerce Filistinli bu sabah, Gazze şehrine ve Gazze Şeridi'nin kuzeyine kıyıdaki er-Reşid Caddesi üzerinden yaya olarak akın etti. Nostalji duyguları ile acı hatıraların birbirine karıştığı görkemli bir manzara ortaya çıktı.

Hamas, yerinden edilmiş Filistinlilerin Gazze Şeridi'nin kuzeyine dönüşünü ‘işgal ve yerinden etme planları için bir yenilgi’ olarak nitelendirdi. İslami Cihad Hareketi ise yerinden edilenlerin geri dönüşünün ‘Filistin halkını yerinden etmeyi hayal edenlere bir cevap’ olduğunu söyledi. Hamas'tan yapılan açıklamada, “Yerinden edilenlerin evlerine dönmesi, işgal güçlerinin Filistin halkını yerinden etme ve kararlılık iradesini kırma yönündeki saldırgan hedeflerine ulaşmada başarısız olduğunu bir kez daha kanıtlamaktadır. Halkımızın büyük kalabalıklarının, yıkılan evlerine rağmen kaçmak zorunda kaldıkları bölgelere geri dönmeleri, halkımızın büyüklüğünü ve acı ve trajedinin derinliğine rağmen topraklarındaki kararlılığını teyit etmektedir” denildi.

Açıklamanın devamında, “Geri dönüş sevinci, sevgi ve toprağa bağlılıkla dolu bu sahneler, halkımızın iradesini kırmak ve onları topraklarından etmek isteyenlere bir mesajdır. Yerlerinden edilen insanlarımızın evlerine dönmesi, işgalin halkımızı yerinden etme ve kararlılık iradesini kırma yönündeki saldırgan hedeflerine ulaşamadığını bir kez daha kanıtlamaktadır. Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerine yardım malzemelerinin ulaştırılmasının yoğunlaştırılması çağrısında bulunuyoruz” ifadeleri yer aldı.

SCDFVERGTHY
On binlerce Filistinli er-Reşid Caddesi üzerinden Gazze Şeridi'nin kuzeyine doğru dönüş yürüyüşüne başladı. (EPA)

Gazze Şeridi’ndeki İçişleri Bakanlığı, bugün yerel saatle 07:00 itibariyle er-Reşid Caddesi'nin yaya trafiğine açıldığını ve Selahaddin Caddesi'nin de 09:00 itibariyle araç trafiğine açıldığını doğruladı. Bu gelişme, İsrail ordusunun dün Gazze Şeridi'nin kuzeyine yaya olarak er-Reşid Caddesi üzerinden, araç olarak da Selahaddin Caddesi üzerinden dönülebileceğini duyurmasının ardından geldi.

SXDCFEVRGTYH
Ateşkesin ardından on binlerce Filistinlinin Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki evlerine doğru yola çıktığını gösteren bir drone görüntüsü (Reuters)

Katar Dışişleri Bakanlığı cuma günü yaptığı açıklamada, İsrail ile Hamas arasında Arbel Yehud ve diğer iki esirin cuma gününe kadar teslim edilmesi konusunda anlaşmaya varıldığını ve esir değişiminin ardından Filistinlilerin Gazze Şeridi'nin kuzeyine dönmeye başlayacağını duyurdu.

Hamas cumartesi günü dört İsrailli kadın esiri serbest bıraktı. Ancak listede yer alan Yehud'un serbest bırakılmaması İsrail'in on binlerce Filistinlinin kuzey Gazze Şeridi'ne dönüşünü engellemesine neden oldu. Hamas ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında, İsrail hapishanelerindeki yaklaşık 300 Filistinli tutukluya karşılık 33 esirden şu ana kadar yedisini serbest bıraktı.

QWSEDFRGT
Gazze Şeridi'nin kuzeyine dönmelerine izin verilmesini bekleyen araçların yanında duran yaşlı bir Filistinli (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden dün yapılan açıklamada, “Yoğun ve kararlı müzakerelerin ardından Hamas, Arbel Yehud, Agam Berger ve bir diğer esiri perşembe günü serbest bırakacak” denildi. Diğer üç esirin ise İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında planlandığı üzere cumartesi günü serbest bırakılması bekleniyor.

Açıklamada, “Aynı zamanda İsrail, Hamas'tan ilk aşamada serbest bırakılabilecek canlı ve ölü tüm esirlerin durumunu gösteren bir liste aldı” denildi. Kısa bir süre sonra Hamas bu listeyi Mısırlı ve Katarlı arabuluculara verdiğini doğruladı.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes ikinci haftasına girerken Hamas ve İslami Cihad dün ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze sakinlerinin Mısır ve Ürdün'e taşınarak bölgenin yeniden düzenlenmesi önerisini kınadı.