Hamas ile İsrail arasında dördüncü takas

Han Yunus'taki iki esir Kızılhaç’a teslim edildi

Gazze Şeridi’nde tutulan İsrailli esir Ofer Calderon serbest bırakıldı. (Reuters)
Gazze Şeridi’nde tutulan İsrailli esir Ofer Calderon serbest bırakıldı. (Reuters)
TT

Hamas ile İsrail arasında dördüncü takas

Gazze Şeridi’nde tutulan İsrailli esir Ofer Calderon serbest bırakıldı. (Reuters)
Gazze Şeridi’nde tutulan İsrailli esir Ofer Calderon serbest bırakıldı. (Reuters)

Hamas ile İsrail arasında Gazze Şeridi'nde varılan ateşkes anlaşması çerçevesinde bugün gerçekleştirilen dördüncü esir takasında Hamas iki İsrailli esiri Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne (ICRC) teslim etti.

Yarden Bibas ve Ofer Calderon, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde, az sayıda izleyicinin katıldığı hızlı ve organize bir törenle serbest bırakıldı.

İki esir bir platformun üzerine çıkıp halkı selamladıktan sonra Gazze Şeridi'nin güneyindeki ICRC ekiplerine teslim edildi.

srailli esir Yarden Bibas Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ekiplerine teslim edilmeden önce sahnede (AFP)İsrailli esir Yarden Bibas Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ekiplerine teslim edilmeden önce sahnede (AFP)

3 esir

Hamas esirleri teslim etmeden önce ICRC araçları Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus'a ulaştı. Hareketin askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları Sözcüsü Ebu Ubeyde dün Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, esirlerin Ofer Calderon, Keith Siegel ve Yarden Bibas olduğunu duyurmuştu. Yarden Bibas, kaçırıldığında henüz dokuz aylık olan Kfir ve 7 Ekim 2023'teki saldırı sırasında dört yaşında olan Ariel’in babasıdır.

Kfir ve Ariel'in ya da aynı zamanda kaçırılan anneleri Shiri'nin akıbeti hakkında herhangi bir açıklama yapılmadı. Hamas 2023 yılının sonlarında yaptığı açıklamada, bu iki çocuğun Gazze savaşının ilk aylarında İsrail bombardımanında öldüğünü bildirdi.

Ofer Calderon Hamas savaşçılarıyla birlikte yürüyor. (Reuters)Ofer Calderon Hamas savaşçılarıyla birlikte yürüyor. (Reuters)

İsrail ordusu

İsrail ordusu yaptığı açıklamada, esirler Calderon ve Bibas'ın İsrail'e ulaştığını bildirdi.

Ordu daha önce ICRC’nin iki esiri İsrail'e nakledilmeleri ve ön tıbbi muayeneden geçirilmeleri için ordu ve iç güvenlik teşkilatı Şin-Bet’ten bir güce teslim ettiğini duyurmuştu.

Hamas savaşçıları İsrailli esir Yarden Bibas'ı Han Yunus'ta ICRC ekibine teslim etmeden önce ona eşlik ediyor. (AFP)Hamas savaşçıları İsrailli esir Yarden Bibas'ı Han Yunus'ta ICRC ekibine teslim etmeden önce ona eşlik ediyor. (AFP)

Müebbet hapis cezasına çarptırılmış 18 mahkûm

Filistinli yetkililer, İsrail'in dördüncü tur esir takasında onlarca mahkûmu serbest bırakmayı kabul ettiğini açıkladı.

Mahkumların isimlerinin yer aldığı dördüncü liste Mahkumlar Medya Ofisi, Mahkumlar ve Eski Mahkumlarla İlişkiler Dairesi ve Filistin Esirler Cemiyeti tarafından açıklandı.

Mahkumlar Medya Ofisi tarafından yapılan açıklamada, “Tufan el-Ahrar anlaşmasının dördüncü aşamasının uygulanması kapsamında bugün, müebbet hapis cezasına çarptırılmış 18 mahkûm, ağır ceza almış 54 mahkûm ve 7 Ekim 2023 tarihinden sonra Gazze Şeridi'nde gözaltına alınan 111 mahkûm serbest bırakılacak” denildi.

Diğer yandan aralarında yaralı sivillerin ve silahlı kişilerin de bulunduğu çok sayıda Filistinlinin, yeniden açılmasından bu yana ilk kez bugün Refah Sınır Kapısı’ndan Mısır'a gitmesi planlanıyor.

Kaçırılma süreci

Kaçırılmalarından kısa bir süre sonra esir tutulduklarını gösteren bir video paylaşıldı. Videoda Shiri Bibas, küçük çocuklarını bir battaniyeye sarmış halde tutarken görülüyordu ve etraflarında silahlı adamlar vardı. Saldırı sırasında 34 yaşında olan Yarden Bibas da kaçırıldı. Eşi Aviva ile birlikte kaçırılan Keith Sigel ise geçen yıl Hamas tarafından yayınlanan bir videoda yer almıştı.

Ofer Calderon'un kendisiyle birlikte kaçırılan iki oğlu Erez ve Sahar da ilk takasta serbest bırakıldı. Fransız ve İsrail çifte vatandaşlığına sahip olan Calderon'un ailesi, Ofer’in serbest bırakılmasını ‘hüzünle karışık büyük bir sevinçle’ beklediklerini söyledi. Hamas perşembe günü Gazze Şeridi'nde tutulan üç İsrailli ve beş Taylandlı esiri serbest bırakırken, İsrail, esir teslim noktalarından birinde yaşanan kaosa tepkisini ifade etmek için operasyonu erteledikten sonra 110 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı.

Beyaz Saray esirlerin serbest bırakılmasını memnuniyetle karşıladı ve ABD Başkanı Donald Trump'ın kalan tüm esirlerin serbest bırakılması konusunda kararlı olduğunu bildirdi.

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden çatışmaları sona erdiren anlaşma uyarınca, ateşkesin ilk altı haftasında Gazze Şeridi'ndeki Filistinli savaşçıların elindeki 33 esir, çoğu İsrail'de müebbet hapis cezasına çarptırılmış yüzlerce Filistinli mahkûm karşılığında serbest bırakılacak.

Şu ana kadar aralarında beş Taylandlı işçinin de bulunduğu 15 esir serbest bırakıldı ve Hamas İsrail'e 33 esirden sekizinin öldüğünü bildirdi. İsrail ise 400'den fazla Filistinli mahkûmu teslim etti.

Ateşkes, Gazze Şeridi'nde ciddi erzak sıkıntısı çeken sivillere insani yardım akışının artmasını sağladı. Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) İletişim Direktörü Juliette Touma, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki operasyonların devam etmesine izin vermemesi halinde, kırılgan ateşkesin akıbetinin risk altında olduğunu söyledi.

Touma bugün Cenevre'de yaptığı açıklamada, UNRWA’nın Gazze Şeridi ve diğer bölgelerdeki çalışmalarının İsrail'in Filistinli Mültecilere yönelik yasağının yürürlüğe girmesine rağmen devam ettiğini bildirdi.

Aralarında çocukların da bulunduğu Filistinli mahkûmlar

Perşembe günü Gazze Şeridi'ndeki esirlerin serbest bırakılması kaotik görüntülere sahne olurken, İsrail arabulucuları esirlere yönelik herhangi bir riski kabul etmeyeceği konusunda uyardı. Hamas ise İsrail'i, güçlerinin ateş açması, çadırların ve ağır teçhizatın gelişini engellemesi gibi ihlallerde bulunmakla suçladı. Filistinli tutuklular arasında 30 çocuk ve İsrail'de onlarca kişinin ölümüne neden olan saldırılardan sorumlu Filistinli grupların hüküm giymiş bazı üyeleri de bulunuyor.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.