İsrail'in altıncı takas kapsamında serbest kalacak müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

 Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
TT

İsrail'in altıncı takas kapsamında serbest kalacak müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

 Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrailli esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) teslim etmeden önce tören alanına gelen Hamas savaşçıları (AFP)

İsrail bugün Hamas tarafından serbest bırakılan üç esiri (29 yaşındaki Alexander Sasha Troufanov, 36 yaşındaki Sagui Dekel-Chen ve 46 yaşındaki Yair Horn) kabul ederken, gözler İbrani devleti tarafından serbest bırakılacak Filistinlilere çevrildi.

Filistin Mahkumlar Medya Ofisi'ne göre İsrail, müebbet hapis cezasına çarptırılan 36 Filistinli mahkûmu ve 7 Ekim'den sonra gözaltına alınan Gazze Şeridi'nden 333 tutukluyu serbest bırakacak.

Peki, İsrail'in bugün serbest bırakacağı müebbet hapis cezalı mahkûmların en önde gelenleri kimler?

- El-Halil'in güneyindeki Dura'nın Sakka köyünden olan Aksa Şehitleri Tugayları üyesi İyad Ahmed Hureybat 2002'den beri tutuklu.

İyad Ahmed Hureybat (Facebook)İyad Ahmed Hureybat (Facebook)

- Salfit'in batısındaki ez-Zaviye kasabasından olan Mansur Mukaddi de 2002'den beri tutuklu bulunuyor.

Mansur Mukaddi (WAFA)Mansur Mukaddi (WAFA)

Şarku’l Avsat’ın WAFA'dan aktardığına göre, gözaltına alınması sırasında vücuduna isabet eden dört kurşun sebebiyle Mukaddi’nin belden aşağısı felçli. Mukaddi, İsrail hapishanelerindeki en zor vakalardan biri.

- Tulkerim'in kuzeyindeki Şuveyke kasabasından, İkinci İntifada'daki Aksa Şehitleri Tugayları liderlerinden ‘Ebu Rebia’ olarak bilinen Muhammed İbrahim Nayfe, 13 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 55 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Muhammed İbrahim Nayfe (WAFA)Muhammed İbrahim Nayfe (WAFA)

WAFA'ya göre, Nayfe tutukluluğu sırasında cezaevi yönetimi tarafından tecrit ve ziyarete izin verilmemesi gibi birçok keyfi cezaya maruz bırakıldı. İnsanlık dışı koşullar altında 21 gün boyunca tek kişilik hücrede tutulan Nayfe’nin cezaevi yönetimi tarafından bir ay boyunca ailesi tarafından ziyaret edilmesine izin verilmedi.

- Kudüs'ün el-İsaviyye kasabasından Nail Selame Ubeyd, Kassam Tugayları üyesi olup 2004 yılından bu yana tutuklu. Ubeyd, 7 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 30 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Nail Selame Ubeyd (Filistin Mahkumlar Medya Ofisi) Nail Selame Ubeyd (Filistin Mahkumlar Medya Ofisi)

- El-Halil'den Şadi Ebu Şahdem, 6 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

- Mervan Bergusi'nin yakın yardımcısı ve kuzeni olan Ahmed Bergusi 13 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Ramallahlı olan Bergusi, intifada sırasında İsrail ordusuna karşı operasyonlar düzenlemek ve Aksa Şehitleri Tugayları'na mensup olmak suçlamalarıyla yargılanıyordu.

Ahmed Bergusi (Facebook)Ahmed Bergusi (Facebook)

- Bir diğer isim Sea Food adlı restoranda 3 İsraillinin ölümüne neden olan intihar saldırısını gerçekleştiren silahlı kişiye yardım etmekten hüküm giyen Mazen el-Kadi.

- İkinci İntifada sırasında Tulkerim'de üst düzey bir El Fetih lideri olan Mansur Şerim 14 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 50 yıl hapis cezasına mahkum edildi.

Nail Ubeyd (WAFA) Nail Ubeyd (WAFA)

- Bir Hamas ajanı olan Nail Ubeyd, 2003 yılında Kudüs'teki Magha Helil’e düzenlenen ve 7 İsraillinin öldüğü, 57 kişinin de yaralandığı saldırıyı gerçekleştirdi.



Sadr, Irak seçimleri öncesinde siyasi meydan okumaları gündeme getirdi

 Mukteda es-Sadr, destekçilerini seçmen kayıtlarını güncellemeye çağırarak siyaset sahnesini karıştırdı. (Reuters)
Mukteda es-Sadr, destekçilerini seçmen kayıtlarını güncellemeye çağırarak siyaset sahnesini karıştırdı. (Reuters)
TT

Sadr, Irak seçimleri öncesinde siyasi meydan okumaları gündeme getirdi

 Mukteda es-Sadr, destekçilerini seçmen kayıtlarını güncellemeye çağırarak siyaset sahnesini karıştırdı. (Reuters)
Mukteda es-Sadr, destekçilerini seçmen kayıtlarını güncellemeye çağırarak siyaset sahnesini karıştırdı. (Reuters)

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr'ın, bu yılın sonunda yapılması planlanan parlamento seçimleri yaklaşırken destekçilerini seçmen kayıtlarını güncellemeye çağırma kararı, bölünmüş Şii evinde depreme neden oldu. Sadr'ın kararı hareketin seçim yarışına katılımını teyit etmese de özellikle Selahaddin ve Ninova gibi karışık bölgelerde diğer blokları hesaplarını gözden geçirmeye sevk etti.

Bir destekçisinin kayıtların güncellenmesinin amacına ilişkin sorusuna cevaben Sadr, nihai katılım kararından bağımsız olarak bu hamlenin ‘demokratik bir gereklilik’ olduğunu söyledi. Ancak kararın ardından yaşanan kitlesel hareketlilik -milyonlarca destekçisinin verilerini güncellemeye gitmesi- Sadr'ın gerçek niyeti hakkında soru işaretleri yarattı. Bu hamle bir yandan tabanının tepkisini ölçerken, diğer yandan da 2022'de siyasi süreçten çekilmesinin ardından parlamentoya olası bir dönüşün göstergesi olabilir.

Şii evi popülerlik sınavıyla karşı karşıya

Sadr'ın destekçilerini harekete geçirmesi, Kanun Devleti Koalisyonu (Nuri el-Maliki), Hikmet Hareketi (Ammar el-Hekim), Asaib Ehli’l Hak (Kays el-Hazali) ve Bedir Örgütü (Hadi el-Amiri) gibi en önemli rakip blokları içeren Şii Koordinasyon Çerçevesi’ne doğrudan bir meydan okuma teşkil ediyor. İronik olan şu ki, görünürdeki ittifaklarına rağmen bu güçler ciddi iç bölünmelerden mustarip ve bu da onları Sadr'ın orta ve güney Irak'taki ve hatta karma bölgelerdeki popülaritesine karşı seçmen kaybetmeye açık hale getiriyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ise Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin bir parçası olmasına rağmen, birçok siyasi gözlemcinin gözünde bu güçler tarafından en çok zorlanan siyasi taraf.

Karşılıklı korkular

İsminin açıklanmasını istemeyen Iraklı bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a Sadr'ın kararının iki açıdan tehlikeli olduğunu söyledi. Birincisi, Sadr Hareketi (geçmişte olduğu gibi) parlamentoda çoğunluğu kazanırsa, Koordinasyon Çerçevesi hükümetinin kuruluşunda yer almamasına rağmen ekonomik kriz, dolar krizi ve maaşlar gibi başarısızlıklarının sorumluluğunu üstlenme baskısıyla karşı karşıya kalacak.

 Mukteda es-Sadr'ın destekçileri geçen yıl nisan ayında Bağdat'ın Sadr Şehri’nde düzenlenen bir protesto sırasında (AP)Mukteda es-Sadr'ın destekçileri geçen yıl nisan ayında Bağdat'ın Sadr Şehri’nde düzenlenen bir protesto sırasında (AP)

Kaynak, “İkinci açı ise hükümetin nasıl kurulacağı; mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani müttefiklerinin başarısızlıklarından sorumlu tutulmasa bile, Sadr ve Sudani arasında gelecekte kurulacak herhangi bir ittifak, özellikle Sadr'ın karşı çıktığı ABD ile ilişkiler konusundaki vizyon farklılıkları nedeniyle sekteye uğrayabilir” dedi. Bu hamlenin yankıları Şii bileşenle sınırlı kalmayıp Sadr'ın nüfuzunun arttığı karma bölgelerdeki güç dengesinin değişmesinden korkan Sünni arenaya da uzanıyor. Gözlemcilere göre, görünürde Şii Koordinasyon Çerçevesi'ne bağlı olmasına rağmen çatışmalardan ‘en çok etkilenen taraf’ olan Sudani'nin akıbeti de merak konusu.

Kayıtların güncellenmesi Sadr'ın mutlaka seçimlere gireceği anlamına gelmese de bu hamle popüler zemini test etmek ve muhaliflerin kafasını karıştırmak için önleyici bir oyunu ortaya koyuyor. Bazı analizler Sadr'ın parlamentoya dönmesini desteklese de yönetimin sonuçlarına katlanmaya istekli olup olmadığı ve Şii evindeki bölünmelerin üstesinden gelme kabiliyetine ilişkin sorular tüm senaryolara açık olmaya devam ediyor.