Arap ülkelerinin Gazze'yi yeniden inşa planına ilişkin yeni bilgiler

Gazze Şeridi’nin yeniden inşası için ilk üç yıl içinde 20 milyar dolarlık finansman sağlanması gerekiyor. Plan, Mısır'ın Suudi Arabistan, Ürdün, BAE ve Katar ile birlikte gözden geçirdiği önerisine dayanıyor.

Arap ülkelerinin planı, Gazzelileri yerlerinden etmeden uluslararası tarafların Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına katılmalarını öngörüyor (Reuters)
Arap ülkelerinin planı, Gazzelileri yerlerinden etmeden uluslararası tarafların Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına katılmalarını öngörüyor (Reuters)
TT

Arap ülkelerinin Gazze'yi yeniden inşa planına ilişkin yeni bilgiler

Arap ülkelerinin planı, Gazzelileri yerlerinden etmeden uluslararası tarafların Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına katılmalarını öngörüyor (Reuters)
Arap ülkelerinin planı, Gazzelileri yerlerinden etmeden uluslararası tarafların Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına katılmalarını öngörüyor (Reuters)

Mısır emniyetinden iki kaynak, Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin perşembe gününden sonra Riyad'a gitmesinin beklendiğini söyledi. Kaynaklara göre Sisi'nin Gazze'nin yeniden inşası için bölge ülkelerinin 20 milyar dolara varan mali katkılarda bulunmasını öngören Arap ülkeleri planını görüşmesi bekleniyor.

Arap ülkelerinin, ABD Başkanı Donald Trump'ın bölge liderlerini kızdıran, ABD’nin Gazze Şeridi’ni kontrol etmesi ve Filistinlilerin yerinden edilmesi önerisine karşı savaştan sonra Gazze'yi yeniden inşa etme planını tartışması bekleniyor.

Konuyla ilgili bilgi sahibi dört kaynağa göre Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Bileşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar, 4 Mart'ta Kahire'de yapılması beklenen Arap zirvesine sunmadan önce Riyad'da Arap planını gözden geçirecek ve tartışacaklar.

Ürdün, Mısır, BAE ve Katar gibi Arap ülkelerinin liderlerinin önümüzdeki cuma günü, Trump'ın planına karşı Arap ülkelerinin çabalarına öncülük eden Suudi Arabistan'da bir toplantı düzenlemesi bekleniyor. Ancak bazı kaynaklar, tarihin henüz teyit edilmediğini belirttiler.

Trump'ın Filistinlileri Gazze'den ‘temizleme’, çoğunu Ürdün ve Mısır'a yerleştirme ve Gazze Şeridi'ni ‘Ortadoğu'nun Rivierası’ haline getirme planı Arap ülkelerini alarma geçirdi. Bölgedeki çoğu ülke tarafından son derece istikrarsızlaştırıcı olarak görülen öneri Kahire ve Amman tarafından derhal reddedildi.

Çoğunlukla Mısır’ın önerisine dayanan Arap planı, Hamas'ın katılımı olmadan Gazze'yi yönetecek bir Filistin komitesinin kurulmasını ve Gazzelileri yerinden etmeksizin Gazze Şeridi’nin yeniden inşasına uluslararası tarafların katılımını öngörüyor.

BAE’den üniversite profesörü Abdulhalik Abdullah, Arap ülkelerinin Gazze Şeridi’nin yeniden inşası çabalarına (iki kaynak tarafından verilen olası bir rakam olan) 20 milyar dolar civarında katkıda bulunmasının Trump'ın planı kabul etmesi için iyi bir teşvik olabileceğini söyledi.

Trump'ın finansal işlemlerin adamı olduğunu söyleyen Abdullah, bu yüzden 20 milyar doların onda iyi bir izlenim bırakacağını ve bunun birçok Amerikan ve İsrail şirketine fayda sağlayacağını sözlerine ekledi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre konuşan Mısırlı kaynaklar, bölge ülkelerinin ödeyeceği mali katkıların boyutuna ilişkin görüşmelerin halen devam ettiğini belirttiler.

Kaynaklar, planın Gazze Şeridi'nin üç yıl içinde yeniden inşasını öngördüğünü de sözlerine ekledi.

ABD'li Senatör Richard Blumenthal pazartesi günü İsrail'e yaptığı bir ziyaret sırasında Tel Aviv'de gazetecilere yaptığı açıklamada, “Arap ülkelerinin liderleriyle, son olarak da Ürdün Kralı 2. Abdullah ile yaptığım görüşmeler, nasıl bir rol üstlenmeleri gerektiği konusunda gerçek bir değerlendirmeye sahip oldukları konusunda beni ikna etti” ifadelerini kullandı.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar, Tel Aviv'in plan sunulduğunda değerlendirmeyi beklediğini söyledi. Ancak Hamas'ın Gazze'yi yönetmeye devam ettiği herhangi bir planın ‘kabul edilemez olacağı’ uyarısında bulunan Sa'ar, “Planı öğrendiğimizde ona göre davranacağız” dedi.



"Gazze'nin Geleceği" Hamas ile Arap Birliği arasında tartışma yarattı

srail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonları sırasında Nuseyrat ve Bureyc mülteci kamplarında yaşayanların tahliyesi (AP)
srail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonları sırasında Nuseyrat ve Bureyc mülteci kamplarında yaşayanların tahliyesi (AP)
TT

"Gazze'nin Geleceği" Hamas ile Arap Birliği arasında tartışma yarattı

srail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonları sırasında Nuseyrat ve Bureyc mülteci kamplarında yaşayanların tahliyesi (AP)
srail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonları sırasında Nuseyrat ve Bureyc mülteci kamplarında yaşayanların tahliyesi (AP)

Savaşın bitmesinin ertesi günü hakkında Arap Birliği ile Hamas arasında Gazze Şeridi'nin geleceğine ilişkin bir anlaşmazlık patlak verdi. “Birlik’ten üst düzey bir yetkili ’Filistin halkının çıkarının (Hamas'ın) Şerit'teki sahneyi terk etmesini gerektirdiğini” düşünürken, hareket bunu şiddetle reddetti; iki eski diplomat ise Şarku’l Avsat'a “bunun ifadelerin ve açıklamaların yorumlanmasına ilişkin bir anlaşmazlık olduğunu ve Arap pozisyonunu ya da Gazze'nin geleceğine ilişkin devam eden müzakereleri etkileyecek şekilde genişlemeyeceğini” vurguladı.

Birkaç gün önce Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Büyükelçi Hüsam Zeki, Mısır'da yerel bir televizyon kanalında “Filistin'in çıkarları (Hamas'ın) sahneyi terk etmesini gerektiriyor” dedi.

Ancak Hamas sözcüsü Hazım Kasım dün bir açıklama yaparak, hareketin Zeki'nin açıklamalarına “şaşırdığını” söyledi ve “(Hamas) Gazze Şeridi'nin yönetimine ilişkin siyasi ve idari yaklaşımların formüle edilmesinde, özellikle Mısır'daki kardeşlerimizle yapılan çok sayıda diyalogda, ulusal uzlaşı hükümeti kurulmasının kabul edilmesi ve Mısır'ın (Toplumsal Destek Komitesi) önerisinin tamamen kabul edilmesi de dâhil olmak üzere azami esneklik göstermiştir” dedi.

Hamas sözcüsü, “hareketin, ulusal uzlaşı çerçevesinde ve işgal ya da ABD'nin her türlü müdahalesinden uzak bir şekilde, savaştan sonra Gazze Şeridi'ndeki durumla ilgili tüm kararlarının merkezine Filistin halkının üstün çıkarlarını koymaya devam edeceğini” vurguladı.

Arap Birliği'ni, “bu tutumu desteklemeye ve Arap ulusal güvenlik sistemini tehdit edecek herhangi bir projenin geçmesine izin vermemeye” çağırdı.

 Filistinli bir kadının, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el Balah'ta İsrail baskını sırasında akrabalarından birinin öldürülmesine tepkisi (Reuters)Filistinli bir kadının, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el Balah'ta İsrail baskını sırasında akrabalarından birinin öldürülmesine tepkisi (Reuters)

“Şarku’l Avsat” dün Arap Birliği ve Hamas'tan resmi yorum istedi, ancak yanıt alamadı.

Mısır'ın eski Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Moataz Ahmedin, “Hamas'ın tepkisinin doğal olduğunu ve savaştan sonra Gazze'de yönetime tutunmayacağını, direniş hakkından vazgeçmeyeceğini defalarca ifade eden tutumuyla tutarlı olduğunu” söyledi ve “yönetime katılmamanın Gazze'yi terk etmek anlamına gelmediğini” ifade etti.

Ahmedin, Hamas'ın “Hüsam Zeki'nin açıklamasını Arap Birliği'nin İsrail-Amerikan planına ve talebine, yani hareketi ortadan kaldırmaya ve Gazze'deki varlığına son vermeye yönelik bir yanıt olarak anlamış olabileceğini” belirtti.

Ahmedin, “Donald Trump'ın gelişinden önce ateşkese varılan Arap ve hatta Amerikan önerisinin Hamas'ın Gazze'den çıkarılmasına atıfta bulunmadığını, sadece Gazze Şeridi'nde bir rolü olmamasından bahsettiğini, şimdi ise İsrail'in bunu değiştirmek istediğini ve Hamas'ın ortadan kaldırılmasını ve Gazze'deki varlığına son verilmesini talep ettiğini” vurguladı.

İsrail, ABD ve Avrupalı taraflar Hamas'ın Gazze Şeridi'nde gelecekte bir rolü olmayacağı konusunda ısrar ederken, Arap tarafların da desteklediği ateşkes anlaşması, İsrail ve ABD'nin sürekli uymama ya da uygulamama tehditleriyle karşı karşıya, bu da arabuluculara ateşkesin kalıcılığını destekleme konusunda çifte sorumluluk yüklüyor.

Daha önce Gazze'deki ateşkes müzakereleri hakkında bilgi sahibi olan Mısırlı bir kaynak, Kahire Haber Kanalı'na yaptığı açıklamada, “(Hamas'ın) üç aşamalı ateşkes anlaşmasına bağlılığını ve bir sonraki aşamada Şerit'in yönetimine katılmayacağını teyit ettiğini” belirterek, “Şerit'in rahatlatılması ve yeniden inşası sürecini denetleyecek geçici bir komite oluşturmak için Mısır’ın yoğun temasları olduğunu” bildirdi.

​​​​​​​Filistinliler, İsrail'in Gazze Şeridi'nin merkezinde yerlerinden edilmiş insanlara yönelik bir sığınağa hava saldırısı düzenlediği alanda yaralı bir adamı taşıyor (Reuters)Filistinliler, İsrail'in Gazze Şeridi'nin merkezinde yerlerinden edilmiş insanlara yönelik bir sığınağa hava saldırısı düzenlediği alanda yaralı bir adamı taşıyor (Reuters)

Hamas sözcüsü Abdüllatif el-Kanu daha önce Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, hareketin Mısır ve Katar'daki arabuluculara Gazze Şeridi'nin yönetimine katılmadan herhangi bir öneriyi kabul etmeyeceğini söylediğini doğruladı.

Bu arada Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi Büyükelçi Rakha Ahmed Hassan, “Hüsam Zeki'nin açıklaması talihsiz, çünkü Hamas'ın Gazze'den çıkması konusunda ortak bir Arap pozisyonu yok ve ortak pozisyon Hamas'ın yönetime katılmaması gerektiği yönünde” dedi.

Ahmed Hassan, “Herkes, bir buçuk yıldan uzun süredir mücadele eden bir harekete ‘Gazze'den derhal çıkın’ demenin ne mantıklı ne de gerçekçi olduğunu anlıyor: Bu nedenle Mısır, grupların onayı ile onların katılımı olmadan oluşturulan Toplumsal Destek Komitesi önerisini sundu” dedi. İsrail'in talep ettiği şeyin Hamas'ın Gazze'den çıkması olduğunu ve bunu ateşkes anlaşmasının uygulanmasını engellemek için bir bahane olarak kullandığını vurgulayan Hasan, “Hamas'ın sahneden çekilmesi, grupların hiçbir rolünün olmadığı birleşik bir Filistin devletinin kurulmasıyla kolaylıkla sağlanabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Hassan, Hamas'ın tepkisinin “ateşkes anlaşmasında yer almayan bir konuyla ilgili olduğu için doğal olduğunu” vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamladı: “Bu, ateşkesin uygulanmasına yönelik müzakereleri genişletmeyecek ya da etkilemeyecek bir Arap anlaşmazlığıdır.”