Maarat el-Numan'da yerinden edilen insanlar çatısız evlerine dönüyor

Komşuları, bir ailenin Kuzey Suriye'de bulunan Maarat el-Numan'daki evlerine dönüşünü memnuniyetle karşıladı (AP)
Komşuları, bir ailenin Kuzey Suriye'de bulunan Maarat el-Numan'daki evlerine dönüşünü memnuniyetle karşıladı (AP)
TT

Maarat el-Numan'da yerinden edilen insanlar çatısız evlerine dönüyor

Komşuları, bir ailenin Kuzey Suriye'de bulunan Maarat el-Numan'daki evlerine dönüşünü memnuniyetle karşıladı (AP)
Komşuları, bir ailenin Kuzey Suriye'de bulunan Maarat el-Numan'daki evlerine dönüşünü memnuniyetle karşıladı (AP)

On yıl süren savaş ve yerinden edilmenin ardından pek çok Suriyeli evlerine döndüğünde, evlerinin ya yağmalanmış ya da çatısız olduğunu görüyor. Kuzey Suriye'deki Maarat el-Numan ve Kafr Nabl gibi kasabalarda, yıllar önce kaçan sakinler, eski Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesinden bu yana geri döndüler, ancak şimdi yaygın hırsızlık ve yıkımın sert gerçeğiyle karşı karşıyalar.

Halep ile Şam arasındaki yol üzerinde stratejik bir konuma sahip olan Maarat el-Numan, 14 yıl boyunca Suriye iç savaşının odak noktası haline geldi.

Esed güçleri 2020 yılında bölgenin kontrolünü muhalif güçlerden geri aldı. İnsan hakları gruplarına göre, bunun ardından Esed'e bağlı gruplar evleri yağmaladı ve bazılarını yıkarak değerli eşya ve mobilyalar elde etti.

cdfrgth
Suriye'de İdlib kentinin eteklerindeki Maarat el-Numan mahallesinde hasar gören ve yağmalanan evlerin havadan görünümü, 15 Ocak (AP)

Bölgenin AP tarafından yayınlanan havadan çekilen görüntülerinde, hala ayakta duran ancak çatıları eksik olan sıra sıra evler görülüyor. Maarat el-Numan'ı 2019'da terk eden bölge sakinlerinden Anmar Zatur, kısa süre önce döndüğünde evinin yerle bir olduğunu gördüğünü söyledi. “Çocuklarımızı koyacak yerimiz yoktu” diyen Zatur, yıkımın bombardımandan değil, ordunun eylemlerinden kaynaklandığını belirtti. Zatur, “sadece ben değil, komşularım ve arkadaşlarım da bu durumda” dedi.

fergthy6
Zekeriya, torunu Naima ile Suriye'nin Maarat el-Numan kentinde yıkılan ve yağmalanan evlerinin çatısında oturuyor (AP)

Zekeriya el-Avad, “ilk vurulanlardan biri” olan evinin yıkıldığı Maarat el-Numan'a döndüğünde sevinç ve üzüntü gözyaşlarına boğuldu. Şöyle dedi: “Ev gibisi yok, bir parça kumaş giymek zorunda kalsam bile bu her şeyden daha iyi. Artık özgürlüğümüz var ve bu paha biçilemez.” Diğerleri ise gelecek konusunda daha temkinli. Geri dönen sakinlerden biri olan Hasan Barbeş şunları söyledi: “Sorun şu ki, bir çatı olmadan hayata devam etmek mümkün değil. Maarat el-Numan yoksul bir kasaba. Sıfırdan başlamak çok zor bir iş.”



Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
TT

Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)

Şam'ın güneydoğusundaki Ceramana’nın nüfusunun bir kısmını Dürzi mezhebine mensup vatandaşlar oluşturuyor. Şarku'l Avsat dün şehre yaptığı gezide, bölgenin normal ve sakin bir hayat sürdüğüne tanık oldu.

Bu sakinliğe, Suveyda vilayetinde Dürzi militanlar ile Bedevi aşiretler arasında meydana gelen olaylar nedeniyle Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu komşu kasaba ve köylerde yaşayanların tepkisinden çekinen bölge sakinlerinin girişlerdeki kontrol noktalarının ve gözetimin arttırılması yönündeki taleplerine Suriye hükümetine bağlı İç Güvenlik Güçleri'nin verdiği yanıt eşlik ediyor.

Ceramana'nın kuzey girişinde, semt merkezine giden araçların hareketi dün öğleden sonra normal görünürken, giriş kontrol noktasında duran bir İç Güvenlik Güçleri görevlisi bölgedeki durumun ‘istikrarlı ve tamamen sakin’ olduğunu doğruladı. Şarku'l Avsat muhabiri Ceramana'nın merkezine giden yolu takip etmekte tereddüt ederken, görevli şöyle dedi: “Bir şeyden mi korkuyorsunuz? İçeride hiçbir gerginlik yok. İçeri girin.”

İç Güvenlik Güçleri görevlisi, geçtiğimiz pazar günü Suriye'nin güneyinde Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda vilayetinde kanlı olayların patlak vermesinden bu yana Ceramana'da ‘bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda Dürzi gencin Suveyda'daki gelişmeleri protesto etmek için gösteri yapması ve hemen dağıtılması’ dışında kayda değer bir olay yaşanmadığını bildirdi.

) Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)

Dört ana yolun tali bulvarlara açıldığı şehir merkezindeki el-Kerame Meydanı'na ulaştığımızda dükkanların çoğu açıktı, ancak araç ve yaya hareketliliği oldukça zayıf görünüyordu. Kuruyemiş ve şekerleme satan bir dükkânın sahibi bu durumu bugünün cuma ve resmî tatil olmasına bağladı ve ‘normal günlerde daha fazla yoğunluk olduğunu’ vurguladı.

Bölgedeki güvenlik durumuyla ilgili resmi bir güvence işareti olarak, mağaza ve kafelerin iş yaptığı tüm ana yollarda İç Güvenlik Güçleri personeli konuşlandırılmadı. Ancak Ceramana'nın girişlerindeki kontrol noktalarında konuşlanan güvenlik personeli, hem giriş hem de çıkış yollarındaki araçları kapsamlı bir şekilde denetliyor.

Bölgedeki Dürzi toplumundan bir aktivist, Ceramana'daki durumun ‘Suveyda'daki olaylar başladığından beri sakin olduğunu ve herhangi bir değişiklik olmadığını’ doğruladı. Aktivist, “Hükümet birimleri her zamanki gibi çalışmalarına devam ediyor. İç Güvenlik Güçleri, güvenlik, istikrar ve sivil barışı koruma görevlerini yerine getiriyor” ifadelerini kullandı.

Şarku'l Avsat'a konuşan aktivist, aşılmaması gereken kırmızı çizgiler olduğunu, Ceramana'nın Doğu Guta'nın komşusu olduğunu, Şam ile ilişkilerin iyi ve etkili olması gerektiğini, ayrıca kent ve çevresinde iç barışın korunmasına bağlı kalınması gerektiğini belirtti.

Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)

Aktivist, ‘Suveyda'daki ihlallerin faillerinin sorumlu tutulması ve vilayetteki sivillere yardım ulaştırmak için insani yardım geçişlerinin açılması talepleri’ olduğunu belirtti. Aktivist, ‘bölgenin komşu kasaba ve köylerden herhangi bir tacize maruz kalmadığını ve Suveyda'daki olayların patlak vermesinden bu yana herhangi bir iç sorun yaşanmadığını’ vurguladı.

Bir başka yerel kaynak ise ‘semt sakinlerinin herhangi bir çatışma ya da anlaşmazlıktan uzak durmak istediklerini, çünkü Ceramana'nın devletin bir parçası olduğunu’ vurgulayarak, “Bu bölgeyi korumak devletin sorumluluğudur ve semt sakinleri de bu konuda devlete yardımcı olmaktadır” dedi.

Ancak kaynak Şarku’l Avsat'a ‘bazı sakinlerin Suveyda'da yaşananlar ışığında banliyönün komşu kasabalardan taciz ya da saldırılara maruz kalacağına dair korkuları olduğunu’ gizlemedi. Kaynak, “Bu korkulara yanıt veren, bölgenin girişlerine ek kontrol noktaları kuran ve kontrol noktaları ile banliyö çevresinde gözetimi artıran İç Güvenlik Güçleri ile iletişim halindeyiz” şeklinde konuştu.

İdari olarak Rif Şam'ın bir parçası olan ve Şam'ın merkezine yaklaşık beş kilometre uzaklıkta bulunan Ceramana, 1990'ların sonunda kentsel bir rönesansa tanıklık etti.

Yerel tahminlere göre 2011 başlarında Beşşar Esed rejimine karşı Suriye devriminin patlak vermesinden önce nüfusu 600 bin civarındaydı ve çoğunluğu Dürzi ve Hıristiyanlardan oluşuyordu.

Savaş yıllarında çatışmalara sahne olan tüm Suriye vilayetlerinden yüz binlerce yerinden edilmiş insana sığınak görevi gören bölgenin nüfusu, 14 yıl süren iç savaş boyunca önemli ölçüde arttı. Bazı sakinlerinin tahminlerine göre şu anda Ceramana’nın nüfusu yaklaşık iki milyon.

Ceramana'ya yönelik büyük göç dalgalarından sonra, nüfus tüm vilayetlerin, milliyetlerin, dinlerin ve mezheplerin bir karışımı haline geldi.

Silahlı muhalif gruplar Kasım 2024'ün sonlarında ülkenin kuzeybatısında Saldırganlığı Caydırma Operasyonu'nu başlatıp Şam'a yaklaşırken, Ceramana halkı eski başkan Hafız Esed'in heykelini devirdi ve Beşşar Esed rejimi 8 Aralık'ta düştü.

Ancak Ceramana, 28 Nisan'da İslam'a hakaret içeren bir ses kaydının dolaşıma girmesinin ardından çok sayıda kişinin ölümüne yol açan şiddet olaylarına sahne oldu.

Suriyeli yetkililer o dönem, yerel aktörler ve ileri gelenlerle yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde Ceramana'da kontrollerini genişletmeyi ve güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamayı başardılar.