Sudani: Uluslararası Koalisyon’un misyonunu diyalogla sonlandırdık
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (AFP)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani bugün yaptığı açıklamada, ülkesinin diyalog yoluyla Uluslararası Koalisyon’un misyonunu sona erdirmeyi başardığını ve koalisyonla ilişkilerin karmaşık siyasi koşullarda ikili ilişkilere kaydığını söyledi.
Şarku’l Avsat’ın Irak Haber Ajansı’ndan (INA) aktardığına göre Sudani, yedincisi düzenlenen Bağdat Uluslararası Diyalog Konferansı’nda yaptığı konuşmada, Irak'ın dış ilişkilerinde denge politikası izlediğini ve eksenlere katılma eğiliminde olmadığını ifade etti.
Sudani, “Irak bölgede çatışmanın yayılmasını engelledi. Kalkınma ve yeniden yapılanma konusunda adımlar atmaya kararlıyız. Hükümet iç ve dış zorlukların büyüklüğünün farkında. İç meseleleri ele almak için diyalog arayışındayız” ifadelerini kullandı.
Rudaw, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani'nin konferans sırasında Kürtlerin Irak'ta siyasi ve ekonomik istikrarın ortak ulusal çıkar olduğuna inandıklarını söylediğini aktardı.
“Bağdat ile Erbil arasında entegrasyon olmadan gerçek kalkınma sağlanamaz” diyen Barzani, Sudani ile yaptığı görüşmenin ardından Irak Başbakanı ile ‘verimli’ bir görüşme gerçekleştirdiğini belirtti.
Barzani, X platformunda yaptığı paylaşımda, “Irak Başbakanı ile son gelişmeleri, bölgenin istikrarını ve diğer acil konuları görüştüm” dedi.
Bu arada Irak Başbakanı’nın Dış İlişkiler Danışmanı Ferhad Alaaddin Reuters'a yaptığı açıklamada, Bağdat'ın, IKBY'den petrol ihracatının yeniden başlamaması halinde ülkenin ABD yaptırımlarıyla karşı karşıya kalabileceği yönündeki haberleri yalanladığını bildirdi.
Alaaddin, “ABD yönetimiyle son dönemde yapılan tüm temaslarda, Irak'a yönelik herhangi bir yaptırım tehdidi ya da baskı söz konusu olmadı” şeklinde konuştu.
Sudan’da ordunun yeniden kontrol ettiği Vad Medeni'de hayat yavaş yavaş canlanıyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5115133-sudan%E2%80%99da-ordunun-yeniden-kontrol-etti%C4%9Fi-vad-medenide-hayat-yava%C5%9F-yava%C5%9F
Sudan’da ordunun yeniden kontrol ettiği Vad Medeni'de hayat yavaş yavaş canlanıyor
Pazarcılık yapan Ahmed el-Ubeyd, Sudan'ın orta kesimlerindeki Vad Medeni'de bulunan ve yoğun olan İsmaili pazarına müşteriler yavaş yavaş geri dönerken ahşap tezgahının tozunu alıp taze salatalık ve domatesleri dikkatle düzenliyordu.
Ülkede 2023 nisanından bu yana Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki savaştan aylarca uzak kalan bu pazar haftalar önce HDK'nin şehri ele geçirmesinin ardından esnafın dükkanlarını kapatmasıyla ıssızlaşmıştı.
Günlük hayata yavaşça geri dönüş
Ordunun ocak ayında Vad Medeni’nin kontrolünü yeniden ele geçirmesinin ardından yavaş yavaş eski ritmine kavuşan pazarda bugün müşteriler taze ürün fiyatları üzerinden pazarlık yapmaya çalışırken sesler yükseliyor.
Vad Medeni'nin girişinde Sudan ordusuna ait bir tank (AFP)
Fransız Haber Ajansı AFP'ye konuşan Ahmed el-Ubeyd, “Allah’a şükür şimdi durum güvenli” dedi ve bir yığın soğanın yanında durarak “Alışveriş yeniden başladı” diye ekledi.
Savaş, 2023 nisanında Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile ‘Hımidti’ olarak bilinen eski yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu liderliğindeki HDK arasında patlak verdi.
Savaş on binlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazla insanın yerinden edilmesine ve milyonlarca insanın açlık sınırında olduğu dünyanın en kötü insani krizlerinden birinin yaşanmasına neden oldu.
Savaşan taraflar sivilleri hedef almak, evleri, pazarları ve hastaneleri bombalamak suretiyle savaş suçu işlemekle suçlanıyor (AFP)
Çatışmanın her iki tarafı da savaş suçu işlemekle, sivilleri hedef almakla, evleri, pazarları ve hastaneleri bombalamakla ve insani yardımların girişini ve dağıtımını engellemekle suçlanıyor.
Vad Medeni, aylarca süren göreceli sakinlikten ve yerinden edilmiş insanların akınına uğradıktan sonra, 2023 sonlarında HDK'nın saldırısıyla savaş bölgesine dönüştü. Yüz binlerce kişi, savaştan önce tarım ve gıda ürünleri kaynağı olan El-Cezire eyaletinin yönetim olan Vad Medeni’yi terk etmek zorunda kaldı.
Savaşın etkileri görülebiliyor
Ancak şehir yavaş yavaş toparlanırken savaşın etkileri, dumanlar yüzünden kararmış duvarlardan kurşunlarla delik deşik olmuş binalara, yıkım ve moloz yığınlarına kadar şehrin her yerinde hala görülebiliyor.
Dükkanların, restoranların ve mağazaların cepheleri hasarlı.
Şehrin en büyük hastanesinin doğum servisinde, beyaz üniformalı hemşireler hastalara bakmak için koridorlarda ilerlerken hamile kadınlar aileleriyle birlikte bekliyor.
Hastanedeki tedavi gören hastalardan biri olan Rihab Musa, “Tedaviler yapılıyor, hayat normale döndü, eskisi gibi değil, ama durum değişti” şeklinde konuştu.
Hastane yavaş yavaş toparlansa da kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Halid Muhammed, tesisin hala ciddi bir personel, ilaç ve ekipman sıkıntısı çektiğini belirtti.
Vad Medeni’de yıkılmış bir binanın yanından geçen bir kent sakini (AFP)
İki ameliyat arasında açıklamalarda bulunan Muhammed, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dikiş iğnesi ve ipliği de dahil olmak üzere cerrahi malzemelerimizin son kullanma tarihi geçti ve şu anda daha fazla anestezi ekipmanına ihtiyacımız var.”
Muhammed, HDK Vad Medeni’nin kontrolünü ele geçirdiğinde görevdeki tek doktordu ve çok sayıda ameliyat gerçekleştirdi. Halen hasta akınıyla başa çıkmak için bir ameliyattan çıkıp diğerine giriyor.
Yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü
Sudan ordusunun geçtiğimiz ocak ayında Vad Medeni'yi geri almasının ardından Kızıldeniz'deki Port Sudan da dahil olmak üzere ülke genelindeki yerinden edilme merkezlerinde çok sayıda kişi ‘geri döneceğiz’ sloganları attı.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre binlerce insanı taşıyan onlarca otobüs, yaklaşık 1,5 milyon yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan Port Sudan, Gadarif ve Kassala'dan Vad Medeni'deki evlerine doğru yola çıktı.
Birçoğunun döndüklerinde neyle karşılaşacaklarına dair hiçbir fikri yoktu, diğerleri ise evlerinin yağmalandığını bildiklerini vurguladı.
Şehir şu anda elektriksiz, çoğu gün su yok ve yakın zamanda geri dönenler iletişim hizmetlerinin yeniden verilemeye başladığını belirttiler.
Gıda güvensizliği
Birleşmiş Milletlere (BM) göre Sudan genelinde yaklaşık 25 milyon kişi gıda güvenliğinden yoksun durumda. Ordu tarafından kontrol edilen güvenli bölgelerde bile çoğu insan, özellikle gıda, ilaç ve temel malzeme kıtlığı açısından kötüleşen bir insani durumla karşı karşıya.
Yerel gözlemciler ve BM, ordunun Vad Medeni'yi geri almasının ardından azınlıkların hedef alınması ve HDK ile iş birliği suçlamaları da dahil olmak üzere suistimaller yaşandığını bildirmişti.
Tuk-tuk şoförlüğü yapan Muhamed Abdulmunim, tüm bunlara rağmen iyimser olduğunu söyledi.
Pazarda yolcu ararken Vad Medeni'de durumun güvenli olduğunu belirten Abdumunim, “Pazar açık, ulaşım işliyor, geriye halkın geri dönmesi kalıyor” ifadelerini kullandı.
