Hamas 4 rehinenin cesedini teslim ederken İsrail Filistinli mahkumları serbest bıraktı

Özgürlüğüne kavuşan bir Filistinli mahkum, İsrail hapishanelerinden salıverilmesinden kısa bir süre sonra Ramallah'ta ailesiyle kucaklaşırken (AP)
Özgürlüğüne kavuşan bir Filistinli mahkum, İsrail hapishanelerinden salıverilmesinden kısa bir süre sonra Ramallah'ta ailesiyle kucaklaşırken (AP)
TT

Hamas 4 rehinenin cesedini teslim ederken İsrail Filistinli mahkumları serbest bıraktı

Özgürlüğüne kavuşan bir Filistinli mahkum, İsrail hapishanelerinden salıverilmesinden kısa bir süre sonra Ramallah'ta ailesiyle kucaklaşırken (AP)
Özgürlüğüne kavuşan bir Filistinli mahkum, İsrail hapishanelerinden salıverilmesinden kısa bir süre sonra Ramallah'ta ailesiyle kucaklaşırken (AP)

Hamas, İsrail'in karşılığında yüzlerce Filistinli mahkûmu serbest bırakmasını beklediği dört İsrailli rehinenin cesedini teslim etti. Gece yapılan esir takası, Gazze'deki kırılgan ateşkesin son halkasıydı.

Canlı yayınlanan görüntülerde, serbest bırakılan Filistinli mahkûmların bir kısmını taşıyan bir otobüsün İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Ofer Cezaevi’nden ayrıldığı ve birkaç dakika sonra Filistin'in Ramallah şehrine vardığı görüldü. Filistinli mahkumlardan oluşan grup, otobüsün etrafında toplanan ve serbest bırakılan mahkumlardan bazılarını omuzlarına alan yüzlerce kişinin alkışları arasında otobüsten indi. Bir sonraki mahkûm grubunun ne zaman serbest bırakılacağı henüz bilinmiyor.

Mısır, bu sabaha karşı serbest bırakılan 97 Filistinli mahkûmu Refah Sınır Kapısı’ndan kabul etti. Refah Sınır Kapısı’ndaki Mısırlı bir güvenlik kaynağı Alman Haber Ajansı DPA'ya yaptığı açıklamada Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Mısır tarafındaki Refah Sınır Kapısı’na üç otobüsle gelen ve İsrail hapishanelerinden salıverilen 97 Filistinli mahkûmun alındığını söyledi. Kaynak, Filistinli mahkumların Mısır'da kalmak ya da başka bir ülkeye gitmek üzere Kahire'ye gönderildiklerini de sözlerine ekledi.

Hamas'tan bir kaynağa göre serbest bırakılacak Filistinli mahkûmlar Gazze'den tutuklanan 445 erkek, 24 kadın ve çocuklardan oluşuyor. Ayrıca İsraillilerin ölümüne yol açan saldırılar nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırılan 151 mahkûm da serbest bırakılacak.

Ateşkes 19 Ocak'ta yürürlüğe girdi ve çeşitli aksaklıklara rağmen büyük ölçüde devam etti. Ancak ilk aşama bu hafta sona eriyor ve savaşı sona erdirmeyi amaçlayan bir sonraki aşamanın akıbeti belirsizliğini koruyor. Hamas şimdiye kadar herhangi bir teklif almadığını açıkladı.

Mısırlı arabulucular, günler süren çıkmazın ardından Gazze'de İsrail güçleri tarafından tutulan ya da İsrail'de tutuklu bulunan 620 Filistinlinin serbest bırakılması karşılığında anlaşmanın ilk aşamasındaki son dört rehinenin cesetlerinin teslim edilmesini sağlamayı başardı. İsrail, Hamas'ı rehinelerin cesetlerini kamuoyu önünde teslim ederek ateşkes anlaşmasını ihlal etmekle suçladıktan sonra cumartesi günü Filistinli mahkûmları serbest bırakmayı reddetti.

Hamas'ın rehineleri teslim etmeden önce bir platforma çıkarması ve rehinelerin naaşlarının bulunduğu tabutları Gazze'deki kalabalığın arasından geçirmesi, Birleşmiş Milletler (BM) de dahil olmak üzere birçok tarafça katı bir şekilde eleştirilmişti. Son takasta bu tür törenler yapılmadı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden bu sabah erken saatlerde yapılan açıklamada İsrail'in dört cesedi teslim aldığı bildirildi. Hamas daha önce cesetlerin 7 Ekim 2023 saldırısının rehineleri olan ve Gazze yakınlarındaki bir kibbutzda yaşayan Tzahi Eidan, Itzik Elgarat, Ohad Yahalomi ve Shlomo Mantzur’a ait olduğunu açıklamıştı.

İsrail Sağlık Bakanlığı, İsrailli adli tıp ekiplerinin kimliklerini teyit etmesinin beklendiğini söyledi. Anlaşma daha önce Hamas'ın Shiri Bibas'ın yerine kimliği belirsiz bir kadının cesedini teslim etmesinin ardından askıya alınmıştı.



Mısır, İsrail'in ‘borçların silinmesi karşılığında Gazze Şeridi'ni yönetme’ önerisini reddetti

Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında Gazze Şeridi'ne girmeyi bekleyen ağır iş makineleri, 20 Şubat 2025. (AFP)
Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında Gazze Şeridi'ne girmeyi bekleyen ağır iş makineleri, 20 Şubat 2025. (AFP)
TT

Mısır, İsrail'in ‘borçların silinmesi karşılığında Gazze Şeridi'ni yönetme’ önerisini reddetti

Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında Gazze Şeridi'ne girmeyi bekleyen ağır iş makineleri, 20 Şubat 2025. (AFP)
Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında Gazze Şeridi'ne girmeyi bekleyen ağır iş makineleri, 20 Şubat 2025. (AFP)

Mısır, İsrailli muhalefet lideri Yair Lapid'in dış borçlarının silinmesi karşılığında Gazze Şeridi'nin yönetimini bir süreliğine devralma önerisini reddetti. Mısır Dışişleri Bakanlığı, Mısır ve Arap tutumunun temellerini ve İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarından çekilmesi ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasıyla ilgili olan çatışmanın özünü ele almak için sağlam temelleri atlayan herhangi bir önerinin ‘reddedildiğini ve kabul edilemez olduğunu’ belirtti.

‘Borçların silinmesi karşılığında’

Lapid salı günü, savaşın ertesi günü Gazze Şeridi'nde ‘Mısır çözümü’ adı altında, uluslararası toplumun dış borçlarını ödemesi karşılığında Mısır'ın 8 ila 15 yıl arasında değişen bir süre için Gazze Şeridi'nin yönetim sorumluluğunu üstlenmesini içeren bir öneri sundu.

Washington'da Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD) tarafından düzenlenen bir diyalog oturumunda Gazze'de ‘yeni bir çözüme’ ihtiyaç olduğunu savunan Lapid, ‘İsrail'in Hamas'ın iktidarda kalmasını kabul edemeyeceğini ve Filistin Yönetimi'nin yakın gelecekte Gazze'yi yönetemeyeceğini ya da yönetmeye istekli olmayacağını’ ifade etti.

zxscdfgr
İsrail muhalefet lideri Yair Lapid (DPA)

Mısır Dışişleri Bakanlığı dün akşam söz konusu öneriye yanıt vererek, ‘İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarından çekilmesi ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına ilişkin Mısır ve Arap tutumunun sabitelerini ve çatışmanın özüne ilişkin sağlam temelleri ortadan kaldıran her türlü tez ve önerinin reddedildiğini ve kabul edilemez olduğunu’ vurguladı.

‘Yenilenen çatışma döngüleri’

Mısır Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, bu önerileri ‘çatışmayı kesin olarak çözmek yerine çatışmanın döngülerini yenilemeye katkıda bulunan yarım çözümler’ olarak nitelendirdi ve ‘Gazze Şeridi ile Doğu Kudüs de dâhil olmak üzere Batı Şeria arasındaki organik bağın, bağımsız Filistin devletinin topraklarını temsil eden ve tam Filistin egemenliği ve yönetimine tabi olması gereken Filistin toprakları olduğunu’ belirtti.

Savaşın sona ermesinin ardından Gazze'nin geleceği meselesi ateşkes anlaşmasının devamı önünde bir engel teşkil ediyor. Öyle ki İsrail, ABD ve Avrupalı devletler, Arap taraflarca da desteklenen Hamas'ın Gazze Şeridi'nde gelecekte bir rolü olmayacağı konusunda ısrar ediyor. Buna karşın ateşkes anlaşması da İsrail ve ABD'nin anlaşmaya uymama ve uygulamama tehditleriyle karşı karşıya kalıyor.

zxscdfr
Gazze Şeridi'nde savaştan zarar gören bir binada oturan Filistinli kadın (Reuters)

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı telefon görüşmesinde, Filistinliler topraklarında kalmaya devam ederken Mısır'ın Gazze Şeridi'nde yeniden yapılanma için geliştirmekte olduğu kapsamlı planı ve bu noktada Arap ve İslam ülkelerinin desteğinin varlığını açıkladı. Abdulati, AB'nin Mısır'ın bu yöndeki çabalarını desteklemesini arzu ettiğini ifade etti.

‘Başarısızlığın kanıtı’

Mısırlı strateji uzmanı Semir Ferec Şarku’l Avsat'a şu açıklamayı yaptı: “Lapid'in önerisi reddedildi. Çünkü Kahire yönetiminin kararı alınıp satılamaz. Mısır, bedeli dış borçlarının iptali olsa bile bunu reddediyor ve Filistin Yönetimi'nin Gazze Şeridi üzerinde tam kontrole sahip olmasında ısrar ediyor.”

Mısır Merkez Bankası verilerine göre Mısır'ın dış borçlarının 150 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

Ferec, “Lapid'in önerisi İsrail'in Gazze Şeridi'ni kontrol etmekte başarısız olduğunun kanıtıdır. İsrail şimdi Mısır'ı Gazze Şeridi'nin kontrolünde kendi temsilcisi yapmak istiyor ki Mısır bunu hiçbir koşulda kabul etmeyecektir. Lapid'in önerisinin ABD Başkanı Donald Trump tarafından desteklenmesi pek olası görünmüyor” ifadelerini kullandı.

Kahire ve Amman, Trump'ın Filistinlileri Mısır ve Ürdün'e yerleştirme ve Gazze Şeridi'nin kontrolünü ABD makamlarına devretme önerisini reddettiklerini açıkladılar.

‘Sorunu ihraç etmek’

Mısır Temsilciler Meclisi üyesi Mustafa Bekri ise Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Lapid'in önerisinin ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nde içine düştüğü sıkıntı ve çıkmazdan kurtulma çabası olduğunu, İsrail’in şimdi de bu meseleyi Mısır'a ihraç etmek istediğini’ söyledi.

Bekri, bu önerinin ‘Filistinlilerin bir şekilde Gazze'den sürülmesi anlamına geldiğini, çünkü gerçekte Filistinli olmayan bir tarafa sahada yetki verdiğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Mısır üzerinde ciddi yansımaları olacağını’ dile getirdi.

Bekri, Mısır'ın bu öneriyi reddettiğini ve Filistin davasının tasfiyesini kabul etmediğini söyledi. Mısır'ın tutumunun kesin olduğunu; iki devletli çözümün ve Gazze'nin Filistin Yönetimi’ne teslim edilmesinin gerektiğini ifade eden Bekri, Mısır yönetiminin Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etme sorumluluğunu İsrail'e yüklediğini kaydetti. Bekri'nin ifadesine göre Mısır yönetimi bu durumu şöyle gerekçelendirdi: “Gazze Şeridi'ni Araplar değil İsrail yıktı.”

Lapid'in Gazze Şeridi'nin Mısır tarafından yönetilmesi önerisi yeni değil. Wall Street Journal Kasım 2023'te üst düzey Mısırlı yetkililere dayandırdığı haberinde, ‘ABD'nin Mısır'a Gazze Şeridi'nde güvenliği geçici olarak yönetmeyi önerdiğini’, ancak Kahire'nin ‘öneriyi reddettiğini’ yazmıştı.

Gazete, eski CIA direktörü William Burns'ün Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve eski Mısır Genel İstihbarat Şefi Abbas Kâmil ile Hamas'ın yenilgiye uğratılmasının ardından Filistin Yönetimi, Gazze Şeridi’nin yönetimini devralana kadar Mısır'ın Gazze'de güvenliği devralması önerisini görüştüğünü, ancak Sisi'nin bu öneriyi reddettiğini bildirdi.