Hamas 4 rehinenin cesedini teslim ederken İsrail Filistinli mahkumları serbest bıraktıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5116599-hamas-4-rehinenin-cesedini-teslim-ederken-i%CC%87srail-filistinli-mahkumlar%C4%B1
Hamas 4 rehinenin cesedini teslim ederken İsrail Filistinli mahkumları serbest bıraktı
Özgürlüğüne kavuşan bir Filistinli mahkum, İsrail hapishanelerinden salıverilmesinden kısa bir süre sonra Ramallah'ta ailesiyle kucaklaşırken (AP)
Hamas, İsrail'in karşılığında yüzlerce Filistinli mahkûmu serbest bırakmasını beklediği dört İsrailli rehinenin cesedini teslim etti. Gece yapılan esir takası, Gazze'deki kırılgan ateşkesin son halkasıydı.
Canlı yayınlanan görüntülerde, serbest bırakılan Filistinli mahkûmların bir kısmını taşıyan bir otobüsün İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Ofer Cezaevi’nden ayrıldığı ve birkaç dakika sonra Filistin'in Ramallah şehrine vardığı görüldü. Filistinli mahkumlardan oluşan grup, otobüsün etrafında toplanan ve serbest bırakılan mahkumlardan bazılarını omuzlarına alan yüzlerce kişinin alkışları arasında otobüsten indi. Bir sonraki mahkûm grubunun ne zaman serbest bırakılacağı henüz bilinmiyor.
Mısır, bu sabaha karşı serbest bırakılan 97 Filistinli mahkûmu Refah Sınır Kapısı’ndan kabul etti. Refah Sınır Kapısı’ndaki Mısırlı bir güvenlik kaynağı Alman Haber Ajansı DPA'ya yaptığı açıklamada Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Mısır tarafındaki Refah Sınır Kapısı’na üç otobüsle gelen ve İsrail hapishanelerinden salıverilen 97 Filistinli mahkûmun alındığını söyledi. Kaynak, Filistinli mahkumların Mısır'da kalmak ya da başka bir ülkeye gitmek üzere Kahire'ye gönderildiklerini de sözlerine ekledi.
Hamas'tan bir kaynağa göre serbest bırakılacak Filistinli mahkûmlar Gazze'den tutuklanan 445 erkek, 24 kadın ve çocuklardan oluşuyor. Ayrıca İsraillilerin ölümüne yol açan saldırılar nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırılan 151 mahkûm da serbest bırakılacak.
Ateşkes 19 Ocak'ta yürürlüğe girdi ve çeşitli aksaklıklara rağmen büyük ölçüde devam etti. Ancak ilk aşama bu hafta sona eriyor ve savaşı sona erdirmeyi amaçlayan bir sonraki aşamanın akıbeti belirsizliğini koruyor. Hamas şimdiye kadar herhangi bir teklif almadığını açıkladı.
Mısırlı arabulucular, günler süren çıkmazın ardından Gazze'de İsrail güçleri tarafından tutulan ya da İsrail'de tutuklu bulunan 620 Filistinlinin serbest bırakılması karşılığında anlaşmanın ilk aşamasındaki son dört rehinenin cesetlerinin teslim edilmesini sağlamayı başardı. İsrail, Hamas'ı rehinelerin cesetlerini kamuoyu önünde teslim ederek ateşkes anlaşmasını ihlal etmekle suçladıktan sonra cumartesi günü Filistinli mahkûmları serbest bırakmayı reddetti.
Hamas'ın rehineleri teslim etmeden önce bir platforma çıkarması ve rehinelerin naaşlarının bulunduğu tabutları Gazze'deki kalabalığın arasından geçirmesi, Birleşmiş Milletler (BM) de dahil olmak üzere birçok tarafça katı bir şekilde eleştirilmişti. Son takasta bu tür törenler yapılmadı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden bu sabah erken saatlerde yapılan açıklamada İsrail'in dört cesedi teslim aldığı bildirildi. Hamas daha önce cesetlerin 7 Ekim 2023 saldırısının rehineleri olan ve Gazze yakınlarındaki bir kibbutzda yaşayan Tzahi Eidan, Itzik Elgarat, Ohad Yahalomi ve Shlomo Mantzur’a ait olduğunu açıklamıştı.
İsrail Sağlık Bakanlığı, İsrailli adli tıp ekiplerinin kimliklerini teyit etmesinin beklendiğini söyledi. Anlaşma daha önce Hamas'ın Shiri Bibas'ın yerine kimliği belirsiz bir kadının cesedini teslim etmesinin ardından askıya alınmıştı.
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta bulunan el-Ensar Camii’ni vuran İsrail saldırısının ardından mezar başında dua eden bir Filistinli (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta bulunan el-Ensar Camii’ni vuran İsrail saldırısının ardından mezar başında dua eden bir Filistinli (AFP)
Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasına varılmasının önündeki engellerin kaldırılması için çabalar sürerken, İsrail medyasında Washington'daki karar alıcı çevrelere yakın olan Filistin asıllı Amerikalı iş adamı Bishara Bahbah'ın, Mısır ile Katar'ın bu yöndeki çabaları ışığında Hamas'la görüşmelerde bulunmak üzere Doha'da olduğu konuşuluyor.
Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'a yakın olan Bahbah'ın çabaları, ABD'nin, Mısırlı ve Katarlı arabulucuların rolünün aynı kalması koşuluyla, Filistin hareketiyle yapılan görüşmelerin ardından geçen ay ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander'ın serbest bırakılmasına neden olan arabulucu aracılığıyla Hamas ile doğrudan müzakere etme arzusunun bir ifadesi.
Uzmanlara göre mevcut göstergeler, Washington ‘ciddi’ bir şekilde hareket edip İsrail'e baskı yapmadığı sürece, esas olarak savaşın sona erdirilmesiyle sonuçlanacak müzakerelere geçişin sağlanmasında temsil edilen boşlukların kapatılmasının mümkün olduğuna dair umut vermiyor.
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta gıda yardımı almak için koşan Filistinli bir genç (AFP)
İsrail Kanal 12 televizyonu dün ismi açıklanmayan bir güvenlik kaynağına dayandırdığı haberde, İsrail'in ‘Hamas'la Doha ya da Kahire'ye heyet göndermeden uzaktan müzakere etmeye karar verdiğini’ ve ‘sanki ortada müzakere yokmuş ve ateşkesi durdurmanın tek yolu Hamas'ın Witkoff'un son önerisini kabul etmesiymiş gibi Gazze Şeridi'nde tam güçle faaliyet gösterdiğini’ bildirdi.
Yedioth Ahronoth'un haberine göre Witkoff, Bahbah'tan Doha'da kalmasını ve Hamas'ı kendi önerisine yaklaştırmak ve kapının kapanmış gibi görünmemesi için müzakerelere devam etmesini istedi.
Anlaşma ‘halen mümkün’
Eş zamanlı olarak İsrail Yayın Kurumu da pazartesi akşamı bir açıklama yaptı: “ABD, Katar ve Mısır, Hamas ile aradaki boşlukları kapatmak için bir dizi görüşme yürütüyor. Görüşmeler hâlâ devam ediyor ve henüz çökmüş değil. Ancak iki tarafın pozisyonları, özellikle savaşı sona erdirme konusunda birbirinden çok uzak. Bir anlaşmaya varmak halen mümkün.”
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta bulunan el-Ensar Camii’ni de vuran İsrail saldırısında tahrip olan mezarların arasında oturan bir çocuk (AFP)
Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani'nin Hamas liderleriyle yurtdışında bir araya gelerek ‘Witkoff'un mevcut önerisi ile Hamas'ın yorumlarla dolu yanıtı arasındaki boşlukların nasıl giderileceğini görmeye çalıştığını’ belirten İsrail Yayın Kurumu, Hamas'ın herhangi bir anlaşmada halen ek ABD garantileri talep ettiğini söyledi.
Öte yandan Hamas lideri Mahmud Merdavi, İsrail'i iç meselelerini çözmek için Filistinli gruplar ve ABD arabulucusu tarafından onaylanan ateşkes önerisinin etrafından dolanmakla suçladı ve İsrail'in diğer maddelerin uygulanması konusunda garanti vermeden ilk gün on esiri teslim almak istediğini belirtti. Merdavi, İsrail'in arabulucular tarafından üzerinde mutabık kalınan insani protokolün asgari şartlarına uymayı reddettiğini de vurguladı.
Witkoff, Hamas'ın cumartesi günü ABD'nin önerisine verdiği yanıtı ‘tamamen kabul edilemez’ olarak nitelendirdi ve hareketin önümüzdeki günlerde 60 günlük bir ateşkes anlaşması imzalanmasının tek yolu olarak öneriyi kabul etmesinde ısrar etti. Teklife göre Hamas, yaşayan 10 İsrailli esiri serbest bırakacağını ve 18 cesedi teslim edeceğini açıklamasının ardından, yaşayan esirlerin ve elindeki cesetlerin yarısını serbest bırakacaktı.
Ertesi gün Mısır ve Katar yaptıkları ortak açıklamada, Witkoff'un önerisi temelinde anlaşmazlık noktalarını aşmak için yoğun çabalarını sürdürdüklerini duyurdu. Hamas yaptığı açıklamada, arabulucuların devam eden çabalarını memnuniyetle karşılayarak ‘Gazze Şeridi halkının rahatlamasını sağlamak ve insani trajediye son vererek kalıcı bir ateşkese ve işgal güçlerinin tamamen çekilmesine yol açmak amacıyla anlaşmazlık noktaları üzerinde bir anlaşmaya varmak için derhal dolaylı bir müzakere turu başlatmaya hazır olduğunu’ vurguladı.
‘Umudu canlı tutmak’
Eski Mısır Dışişleri Bakanı Muhammed el-Arabi, Bahbah'ın tekrar tekrar ortaya çıkmasının, taraflara bölge hakkında bilgi verebileceğine inanan ABD yönetiminin politikasının bir parçası olduğunu düşünüyor. El-Arabi, “Nihayetinde önerilen mesajları taşıyor. Ancak yakın ilişkileri göz önüne alındığında, iki arabulucu olan Mısır ve Katar’ın yerini tutacak hiçbir şey yok” ifadelerini kullandı.
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
El-Arabi, şu ana kadar olası herhangi bir boşluğu kapatmak için çabaları sürdürmekten başka yol olmadığını söyledi ve arabulucuların ‘boşlukları kapatmak için olası tüm uzlaşmaları tükettiğine ve şimdi sadece Witkoff'un önerisine ve Washington'dan onu değiştirme olasılığına sahip olduğumuza’ inandığını belirtti.
Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Bahbah'ın Doha'da bulunmasını ABD'nin müzakerelerin sürdüğüne ve Hamas'ın üzerindeki baskılar, özellikle de askeri baskılar karşısında taviz verebileceğine dair umudunu korumakta ısrar etmesi olarak değerlendirdi.
Nazzal, “Washington Bahbah için bir rol istiyor gibi görünürken iki arabulucu, Mısır ve Katar, önemli rolleri ışığında müzakerelerin denetleyicileri olmaya devam ediyor. Witkoff'un önerisi İsrail'e yönelik önyargısını kırmadığı ve İsrail'in talepleri adına konuşmadığı sürece ateşkes sürecinde yeni bir şey olamaz” şeklinde konuştu.
Müzakerelerin geleceğine ilişkin tüm bu belirsizliklerin ortasında İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki saldırıları devam ediyor. Reuters'a göre, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki çatışmalarda üç askerinin öldürüldüğünü açıklamasından saatler sonra, Gazze Şeridi'ndeki sağlık yetkilileri İsrail güçlerinin dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir gıda yardımı dağıtım alanı yakınlarında en az 27 Filistinliyi öldürdüğünü ve onlarcasını yaraladığını duyurdu.
Dün Gazze'nin er-Rimal mahallesinde İsrail saldırısı sonucu yıkılan bir binanın enkazından ceset çıkarıldı. (EPA)
El-Arabi, gerilimin devam etmesi ve müzakerelerde bir ilerleme kaydedilememesi nedeniyle yakın zamanda bir anlaşmaya varılabileceğine inanmıyor. El-Arabi, “Biraz zamana ihtiyacımız olacak” dedi.
