Irak'taki İsrailli-Rus rehineyle ilgili anlaşma İran üzerinde baskı yaratıyor

ABD, tutukluların serbest bırakılması önerisini reddetti

İsrailli-Rus akademisyen Elisabeth Tsurkov’un 2017 mayısında İstanbul'a ziyaretinden (AFP)
İsrailli-Rus akademisyen Elisabeth Tsurkov’un 2017 mayısında İstanbul'a ziyaretinden (AFP)
TT

Irak'taki İsrailli-Rus rehineyle ilgili anlaşma İran üzerinde baskı yaratıyor

İsrailli-Rus akademisyen Elisabeth Tsurkov’un 2017 mayısında İstanbul'a ziyaretinden (AFP)
İsrailli-Rus akademisyen Elisabeth Tsurkov’un 2017 mayısında İstanbul'a ziyaretinden (AFP)

Washington, Arap ülkelerinden birinin başkentinde yapılan arabuluculuğun başarısız olmasının ardından, Irak'ta kaçırılan İsrailli-Rus akademisyen Elisabeth Tsurkov’un serbest bırakılması için fidye ödenmesi ve esir takasının da dahil olduğu bir anlaşmaya varmayı reddetti.

Kaynaklar, 2023 yılının mart ayında Bağdat'ta kaybolan ve Ketaib Hizbullah tarafından kaçırıldığı öne sürülen akademisyen Elisabeth Tsurkov’un serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşmayı ele almak üzere geçtiğimiz şubat ayının sonlarında ABD’li ve Iraklı müzakereciler arasında bir görüşme gerçekleştiğini bildirdiler.

ABD'li yetkililer, görüşme sırasında aralarında Lübnan Hizbullah'ı için çalışan bir kaptanın da bulunduğu Irak ve Lübnan'daki İran yanlısı tutukluların serbest bırakılması için 200 milyon dolara kadar fidye ödenmesi teklifini reddetti.

Şarku’l Avsat'ın Tsurkov'un serbest bırakılması için yürütülen müzakerelere katılan onlarca kişiyle yaptığı görüşmelere göre kaçırılan İsrailli-Rus akademisyen Bağdat'ın silahlı grupları feshetme planlarının kırılganlığına dair ‘güçlü bir örnek’ teşkil ediyor.

Kaynaklar, Tsurkov'un tutuklularla takas edilmesinin reddedilmesinin İran'ın baskı altında olduğunu ve Irak'taki nüfuzunu kaybetmek istemediğini gösterdiğini söylediler.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Irak hükümetinin Tsurkov'un bir an önce serbest bırakılmasını sağlaması gerektiğini belirtti.

Iraklı bir yetkili, Bağdat hükümetinin Tsurkov vakasını ‘yasal çerçevelere göre’ ele aldığını ve (Iraklı) bir güvenlik kuruluşunun kaçırılan akademisyenin kısa sürede serbest bırakılması için ‘dost taraflarla’ temasa geçmekle görevlendirildiğini doğruladı.



Esed'in Suriye'ye dönüşü

Adra şehrinde devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'i tasvir eden bir duvar resmi kurşun delikleriyle deforme olmuş 25 Aralık 2024 (AFP)
Adra şehrinde devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'i tasvir eden bir duvar resmi kurşun delikleriyle deforme olmuş 25 Aralık 2024 (AFP)
TT

Esed'in Suriye'ye dönüşü

Adra şehrinde devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'i tasvir eden bir duvar resmi kurşun delikleriyle deforme olmuş 25 Aralık 2024 (AFP)
Adra şehrinde devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'i tasvir eden bir duvar resmi kurşun delikleriyle deforme olmuş 25 Aralık 2024 (AFP)

Saad bin Tifle el-Acmi

Suriye hükümet güçlerine bağlı unsurların öldürülmesine dair sızdırılan acı verici görüntüleri, Suriye'nin kıyı kesimlerinde Alevilere yönelik onlarca veya yüzlerce kişinin öldürüldüğü mezhepçi katliamlara dair daha da korkunç ve acı görüntüler izledi. Bazı kaynaklar binlerce sivil Alevi kurbanın varlığından, binlercesinin de komşu Lübnan'a göç ettiğinden bahsediyor.

Beşşar Esed'in devrilip gitmesinin ardından mevcut rejimin kırılganlığını ele alan, on yıllardır süren baskı, zulüm, öldürme, işkence, yerinden etme, sürgün ve yıkımın ardından hâlâ emekleme aşamasında olan bir devlet için kaos, güvenlik, siyasi ve askeri boşluktan uzak olmayan bir geçiş evresinde, yaşananları normal ve talihsiz bir durum olarak anlamaya veya haklı çıkarmaya çalışan açıklamalar yapılabilir. Bu utanç verici vahşetin arkasında disiplinsiz grupların olduğu, bu suçların bir kısmının, mezhepsel iç savaşı ateşlemek için çaresiz bir girişimde bulunan aynı rejimin kalıntıları tarafından işlendiği, videoların bir kısmının rejimin kalıntıları tarafından bizzat hazırlandığı söylenebilir. Parmaklar suçlamak amacıyla müttefiki Beşşar Esed'in kaçması ile zehri yudumlayan, sadece Suriye'de değil, halkının parasını Hizbullah'a harcadığı Lübnan'da da inşa ettiği her şey yıkılan, harabeye dönen İran'a da yöneltilebilir.

Devrimin patlak vermesinden bir yıl sonra, Ocak 2012'de yazdığım bir makalede şöyle yazmıştım: “Rejim, olayların gidişatını mezhepçiliğe doğru saptırmak ve bunu Suriye'nin bütün şehir, köy, kasaba ve mezralarında bir çerçeveye dönüştürmek için çalışacaktır. Suriye'yi yakıp yıkacak ancak rejimin kalıntılarını koruyacak parçalanmış bir kaos içinde rejimin devamı için Lübnanlaştırma, çaresiz bir hayatta kalma çabasının son çaresi olacaktır.”

Aynı yılın Şubat ayındaki bir başka yazımda, Beşşar rejiminin “Alevi, Hristiyan ve Dürzi azınlıkları seferber ederek ve onları Sünnilerin gelip kendilerini katledeceği söylemiyle korkutarak, en büyük oyuncularının Suriye içinde olmasına bahse girdiği bir kaos senaryosu dahilinde işleri yönetmeye çalıştığını” eklemiştim.

Suriye'de yaşananlar hiçbir bahaneyle meşrulaştırılamaz ve Ahmed Şara başkanlığındaki Suriye geçiş hükümeti verdiği söz doğrultusunda kararlılıkla hareket etmelidir. Hükümet, Suriye’nin tüm Suriyelilerin olduğunu söyledi ve suçluların, kendisine yakın gruplardan veya Heyet Tahrir eş-Şam'dan olsalar bile, hesap verecekleri sözünü verdi. Sayın Şara, Kürt Ensarul İslam, Çeçen Ecnadu'l Kavkaz ve Orta Asya cumhuriyetlerinden gelen Türkistan İslam Partisi gibi Suriyeli olmayan unsurları dağıtıp sınır dışı ederek işe başlamalıdır.

Adaletsizliğin geri dönüşü Esed rejiminin geri dönüşüdür. Halkının Esed rejimine muhalefeti ve her yerde iyilik güçlerine verdiği destek; adaletsizliğe, zulme, öldürmeye, tiranlığa ve mezhepçiliğe dayalı suçlara karşı bir muhalefetti. Esed'in Şebbihalarının uygulamalarını farklı sloganlarla tekrarlamak, bu kez Şebbihaların ve katillerin mezhepleri farklı olsa bile, onların çirkinliğini veya Esedçi doğasını değiştirmez.

Suriye'den gelen haberlerin hepsi kanlı ve utanç verici değildi. Mazlum Abdi liderliğindeki Kürt Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Ahmed eş Şara liderliğindeki Şam hükümeti arasında, SDG'nin Suriye devleti çatısı altında yer almasını öngören bir anlaşma da imzalandı. Anlaşma ayrıca Suriye'nin yeniden birleşmesi, 14 yıl boyunca baskı ve zulüm nedeniyle yaşadığı parçalanmanın yaralarının sarılması umudunu müjdeliyor. SDG'nin kuzeydoğuda kontrolündeki bölgeleri Şam'daki merkezi devlete devretmesini öngörüyor. Belki bu tarihi anlaşma ruhları yatıştırır, insanlara güven verir ve yeni Suriye için daha iyi bir gelecek umudunu yeşertir. Ancak tüm bu imzalardan daha önemli olan, Esed rejiminin tüm iğrenç mezhepsel uygulamalarına sert bir darbe indirerek Esed'in dönüşünü engellemektir.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.