Birleşmiş Milletler: Sudan'daki savaş dünyadaki en kötü insani krizhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5121848-birle%C5%9Fmi%C5%9F-milletler-sudandaki-sava%C5%9F-d%C3%BCnyadaki-en-k%C3%B6t%C3%BC-insani-kriz
Birleşmiş Milletler: Sudan'daki savaş dünyadaki en kötü insani kriz
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti El Faşir'de çatışmalar sonucunda bir canlı hayvan pazarında y çıkan yangın (Arşiv-AFP)
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) İcra Direktörü Catherine Russell dün yaptığı açıklamada, Sudan'da devam eden savaşın dünyanın en büyük insani krizine yol açtığını ve bu yıl 16 milyonu trajik koşullarda hayatta kalmaya çalışan çocuklar olmak üzere, 30 milyondan fazla insanın yardıma ihtiyacı olduğunu söyledi.
Russell BM Güvenlik Konseyi'ne yaptığı açıklamada, Sudan'daki çocukların “hayal bile edilemeyecek acılara ve şiddete” maruz kaldıklarını ve yaklaşık iki yıldır süren çatışmaların biteceğine dair ufukta bir şey görünmediğini söyledi.
20 Nisan 2023'te Sudan ordusu ile "Hızlı Destek" arasında Hartum Havalimanı'nda yaşanan çatışmaların etkileri (Arşiv-AFP)
Yaklaşık 1.3 milyon çocuk kıtlıktan etkilenen bölgelerde yaşıyor ve bu yıl 770 binden fazla çocuğun “şiddetli akut yetersiz beslenmeden” muzdarip olması ve yardım ulaşmadığı takdirde birçoğunun ölmesi bekleniyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre çatışmalar başladığından bu yana en az 20 bin kişi öldü (ancak bu sayı çok daha fazla olabilir) ve 14 milyondan fazla insan yerinden edildi.
Sudan'ın Kuzey Darfur kentindeki el Faşir yakınlarındaki yerinden edilmiş kişilerin kaldığı Zemzem kampındaki kadınlar ve çocuklar (Arşiv-Reuters)
Russell, 2024 yılının son altı ayında çocuklara karşı kaydedilen 900'den fazla vahim olayın yüzde 80'inin özellikle Darfur, Hartum ve Cezira eyaletinde öldürme ve sakat bırakma eylemleri olduğunu söyledi. Russell sözlerine şöyle devam etti: “Ne yazık ki bu rakamların gerçek rakamların sadece bir kısmı olduğunu biliyoruz.”
Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kenti sakinleri, bombardımandan korunmak için kendi elleriyle kazdıkları sığınaklara giriyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5122538-sudan%C4%B1n-ku%C5%9Fatma-alt%C4%B1ndaki-el-fa%C5%9Fir-kenti-sakinleri-bombard%C4%B1mandan-korunmak
Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kenti sakinleri, bombardımandan korunmak için kendi elleriyle kazdıkları sığınaklara giriyor
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de çatışmaların yol açtığı yıkımdan (Arşiv - AFP)
Nefise Malik, Sudan'ın batı Darfur bölgesinde kuşatma altındaki el-Faşir kentine yağan top mermilerinden korumak için beş çocuğunu dar bir sığınakta kucaklıyor.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre bu küçük sığınağın girişi evinin yanına kazılmış ve tahta ve demir parçalarıyla güçlendirilmiş. Kum torbaları ise mermi parçalarından korunmak için açıklığı çevreliyor.
El-Faşir'de toprak altına yapılmış bir sığınağın girişi (AFP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir, ordu ve müttefik silahlı gruplar tarafından kontrol edilen müstahkem bir bölge ve Darfur bölgesinde Nisan 2023'ten bu yana orduyla savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) kontrolü dışında kalan tek büyük şehir.
Binlerce bölge sakini kendilerini topçu ateşinden ve insansız hava araçlarından (İHA) korumak için evlerin, dükkanların ve hatta hastanelerin altına aceleyle sığınaklar kazmak zorunda kaldı.
Evlad er-Rif mahallesinde yaşayan 54 yaşındaki Muhammed İbrahim, Mayıs 2024'teki kuşatmanın başlangıcında yatakların altına saklanmanın yeterli olacağını düşünmüştü. Muhammed, “Bazı evlere isabet eden bombalar sonucu komşularımızı kaybettik ve sesler çocukları panikletiyor” dedi. Ailesini korumaya kararlı olan Muhammed, bahçesine bir sığınak kazdı.
Yale Üniversitesi laboratuarı bombardıman, yangınlar ve hava saldırıları nedeniyle el-Faşir kentinde ‘yoğun hasar’ tespit etti. Kentteki pazarlar neredeyse terk edilmiş durumda, aileler yiyecekleri karneyle alıyor ve hastaneler faaliyetlerini yeraltına taşıdı.
El-Faşir'deki bir ev ve önündeki sığınak (AFP)
Şehirdeki son faal sağlık tesislerinden biri olan Suudi Hastanesi'nde personel ekim ayında bir sığınak kazdı. Bombardıman başladığında cerrahlar hastaları sığınağa taşıdı. AFP'ye isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir doktor, “Bombardımanın ortasında burayı telefonlarımızdan aydınlattığımız bir ameliyathane olarak kullanıyoruz. Her patlama sığınağı ve ekipmanları sarsıyor; bu sinir bozucu oluyor” dedi.
18. yüzyılda kurulan el-Faşir, Darfur Sultanlığı'nın başkentiydi. Bugün şehir stratejik bir öneme sahip. Eğer HDK şehri ele geçirirse, Darfur'un tamamı üzerindeki kontrolünü tamamlayacak ve doğu ve kuzey Sudan'ı kontrol eden orduya karşı güçlü bir konumda olacak.
‘Varoluşsal bir tehdit’
El-Faşir'de ordu için yerel halkın, özellikle de bölgesel ticaret ve siyasette aktif olan ve HDK'nin elinde etnik şiddete maruz kalan Zaghawa kabilesinin desteği hayati önem taşıyor. Darfur Valisi Minni Minawi ve Maliye Bakanı Cibril İbrahim de dahil olmak üzere bu kabileden isimler savaşın başında tarafsız kalarak şehrin savunulmasına destek verdiler.
Sudan'ın Kuzey Darfur bölgesindeki el-Faşir yakınlarında yerlerinden edilmiş insanların kaldığı Zemzem Kampı’ndaki kadın ve çocuklar (Arşiv - Reuters)
Sudanlı siyasi analist Hulud Hayr, “El-Faşir'in düşmesi Zaghawa için varoluşsal bir tehdit. Şehrin kontrolünü ele geçirirlerse HDK'nin tarafsızlıklarını terk ettikleri için kendilerine misilleme yapacağından korkuyorlar. Ancak ordu ve müttefikleri bir ikilemle karşı karşıya: Ya yüksek bir maliyetle şehri ellerinde tutacaklar ya da stratejik bir kaleden vazgeçecekler. Bu karmaşık bir durum. Şehri elde tutmak kaynakları tüketiyor ama kaybetmek felaket olur” değerlendirmesinde bulundu.
‘Kayıp bir nesil’
El-Faşir’de siviller açlıktan ölüyor ve şehir kıtlığın eşiğinde. Tüccar Ahmed Süleyman, “Mal taşımak neredeyse imkânsız hale geldi. Risk alsanız bile, kontrol noktalarında rüşvet ödemek zorundasınız, bu da fiyatları yükseltiyor ve çoğu sivil kaynaklara ulaşmakta yoksun” şeklinde konuştu.
Birleşmiş Milletler (BM), el-Faşir çevresinde yerinden edilmiş insanların kaldığı üç kampta kıtlık ilan etti. Kıtlığın mayıs ayına kadar el-Faşir de dahil olmak üzere beş bölgeye daha yayılması bekleniyor.
El-Faşir'in eteklerindeki Zemzem Kampı’nda su taşıyan iki kız (AP)
BM tahminlerine göre Kuzey Darfur'da yaklaşık iki milyon insan ciddi gıda güvensizliği ile karşı karşıya ve 320 bin kişi halihazırda kıtlık çekiyor. Yardım neredeyse yok denecek kadar az ve kalan az sayıdaki insani yardım kuruluşu da HDK’nin saldırıları karşısında faaliyetlerini askıya almak zorunda kaldı.
Dünya Gıda Programı (WFP) İletişim Sorumlusu Leni Kinzli şunları söyledi: “Yardım kesintileri devam ederse, sonuçları felaket olacak. Kayıp bir nesille karşı karşıyayız. Çocukların maruz kaldığı kronik yetersiz beslenmenin yaşamları üzerinde uzun vadeli etkileri olacak ve iyileşmeleri on yıllar alacak.”