Lübnan'daki gerilimin artmasından endişe duyan uluslararası toplum, tarafları itidalli olmaya çağırıyor

İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki Tulin kasabasına düzenlediği hava saldırısında yıkılan binalar (EPA)
İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki Tulin kasabasına düzenlediği hava saldırısında yıkılan binalar (EPA)
TT

Lübnan'daki gerilimin artmasından endişe duyan uluslararası toplum, tarafları itidalli olmaya çağırıyor

İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki Tulin kasabasına düzenlediği hava saldırısında yıkılan binalar (EPA)
İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki Tulin kasabasına düzenlediği hava saldırısında yıkılan binalar (EPA)

İsrail'in kuzeyindeki kasabaları hedef alan bir roket saldırısına karşılık olarak İsrail ordusunun dün sabah Lübnan'ın güneyindeki bazı kasabalara bir dizi saldırı düzenlemesinin ardından birçok ülke, Lübnan'ın yeniden şiddete sürüklenebileceği korkusuyla artan şiddetten duydukları endişeyi dile getirdi.

Fransa

Fransa dün akşam, Lübnan topraklarından İsrail'e roket atılmasını kınarken, İsrail’e ‘karşılık olarak saldırılarını gerçekleştirdikten sonra itidal göstermesi’ çağrısında bulundu.

Fransa Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, “Fransa, Lübnan, İsrail ve tüm bölgenin güvenliği açısından ciddi yansımaları olabilecek bir gerilimden kaçınmak için tüm tarafları Kasım 2024'te varılan ateşkes çerçevesindeki taahhütlere uymaya çağırıyor” denildi. Açıklamada, ‘Mavi Hattın her iki tarafındaki İsraillilerin ve Lübnanlıların güvenliğini sağlamak üzere son aylarda kaydedilen kayda değer ilerlemenin tehlikeye atılmamasının önemi’ hatırlatıldı.

Katar

Katar Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Başbakan ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani'nin İsrail'in Güney Lübnan'a yönelik bombardımanını kınadığını bildirdi.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Lübnanlı mevkidaşı Nevvaf Selam ile bir telefon görüşmesi gerçekleştiren başbakanın, tarafların Lübnan ve İsrail arasındaki ateşkes anlaşmasını tam olarak uygulaması gerektiğini vurguladığı belirtildi.

Açıklamada, Katar Başbakanı’nın İsrail güçlerinin tüm Lübnan topraklarından çekilmesi gerektiğini vurguladığı ifade edildi.

Arap Birliği

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün yaptığı açıklamada, İsrail'in devam eden saldırganlığı karşısında Arap Birliği’nin Lübnan'a destek ve dayanışma içinde olduğunu ifade etti.

Ebu Gayt, X platformu aracılığıyla yaptığı açıklamada, Lübnan Dışişleri Bakanı Yusuf Raci'ye İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırganlığını durdurmak amacıyla birliğin uluslararası temaslarını yoğunlaştıracağını bildirdi.

Ebu Gayt, Lübnan ile İsrail arasındaki ateşkes anlaşmasının tam olarak uygulanması gerektiğini vurguladı.

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy dün yaptığı açıklamada, İsrail-Lübnan sınırındaki gerilimin arttığı yönündeki haberlerden ülkesinin ciddi endişe duyduğunu ifade etti.

Lammy X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Birleşik Krallık'ın tüm tarafları itidalli olmaya çağırdığını ve Lübnan'daki ateşkesin kalıcı bir barışa yol açması gerektiğini söyledi.

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün yaptığı açıklamada, ülkesinin ‘Lübnan halkının güvenlik, emniyet ve istikrarını etkileyecek her türlü hareketi’ reddettiğini ifade etti.

Lübnanlı mevkidaşı Yusuf Raci ile bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Abdulati, bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açabilecek bir gerilim döngüsüne girmenin tehlikeleri konusunda uyarıda bulundu.

Telefon görüşmesinde Abdulati, ‘Lübnan'ın güneyindeki son gelişmeleri ve bölgede gerginlik ve istikrarsızlığa yol açabilecek ve bölgedeki kırılgan durumu daha da alevlendirebilecek, Lübnan'ın güneyindeki endişe verici gerilime ilişkin son gelişmeleri’ ele aldı.

Abdulati, ‘Güney Lübnan'da çatışmaların durdurulması anlaşmasının uygulanması ve bu anlaşmaya uyulması, İsrail güçlerinin Güney Lübnan'dan derhal, tam ve eksiksiz olarak çekilmesi, Lübnan ordusunun 1701 sayılı kararı uygulamasının sağlanması ve kararın tüm taraflarca seçicilik yapılmaksızın tam ve eş zamanlı olarak uygulanmasının önemine’ işaret etti.

Abdulati ülkesinin Lübnan devletine, ulusal kurumlarına ve güvenlik sorunları karşısında istikrara verdiği desteği vurguladı.

İsrail ordusu dün yaptığı açıklamada, hava kuvvetlerinin Lübnan'dan İsrail'e doğru atılan üç roketi önlediğini duyurdu. Roket atışlarının sorumluluğunu henüz üstlenen olmadı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Ordu Radyosu’ndan aktardığına göre, Lübnan'dan ateşlenen roketler üç aydan bu yana bir ilk ve Hizbullah tarafından ciddi bir ihlal teşkil ediyor.

İsrailli bir yetkili, “Bu sabah (cumartesi) Celile'ye altı roket atıldı. Bunlardan üçü İsrail topraklarına girdi ve İsrail Hava Kuvvetleri tarafından önlendi” dedi.

İsrail ordusu Güney Lübnan'daki Hizbullah hedeflerine yönelik saldırılarının bazılarını gösteren videolar yayınladı. Saldırılarda Hizbullah'a ait bir komuta merkezi ve roket rampaları hedef alındı.

Hizbullah ise yaptığı açıklamada roket ateşiyle ‘herhangi bir ilgisi olduğunu’ reddederek, ‘ateşkes anlaşmasına bağlı olduğunu ve mevcut gerilime karşı Lübnan devletinin arkasında durduğunu’ vurguladı.



Birçok üst düzey lideri suikasta kurbana giden Hamas politbürosunun kalan üyeleri kimlerdir?

Ravhi Müştaha, Salih el-Aruri, İsmail Haniye, Halid Meşal ve Halil el-Haya (Hamas medyası)
Ravhi Müştaha, Salih el-Aruri, İsmail Haniye, Halid Meşal ve Halil el-Haya (Hamas medyası)
TT

Birçok üst düzey lideri suikasta kurbana giden Hamas politbürosunun kalan üyeleri kimlerdir?

Ravhi Müştaha, Salih el-Aruri, İsmail Haniye, Halid Meşal ve Halil el-Haya (Hamas medyası)
Ravhi Müştaha, Salih el-Aruri, İsmail Haniye, Halid Meşal ve Halil el-Haya (Hamas medyası)

İsrail son günlerde Gazze Şeridi'ndeki Hamas politbüro liderlerine yönelik suikastlarını yoğunlaştırarak, hareketin karmaşık güvenlik koşulları ve sürekli İsrail takibi altında örgütsel boşluğu doldurmasını daha da zorlaştırdı.

İsrail bu hafta Hamas'ın Gazze'deki siyasi bürosunun önde gelen iki üyesi Salah el Berdevil ve İsmail Berhum'a suikast düzenleyerek İsrail ordusunun Salı günü Gazze Şeridi'ne yönelik bombardımanını yeniden başlatmasından bu yana öldürülen büro üyesi sayısını beşe çıkardı.

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'a düzenlenen saldırıda 24 saat arayla öldürülen Berdevil ve Berhum'dan önce, Büro üyeleri Muhammed el Cemasi, İssam el Delis ve Yaser Harb, İsrail'in 18 Mart'ta şafak vakti savaşı yeniden başlatmasıyla aynı anda üç ayrı olayda öldürüldü.

xcsdvfg
Filistinliler Hamas'ın siyasi büro üyesi İsmail Berhum'un tabutunu 24 Mart 2025 tarihinde Gazze Şeridi'nde taşırken (AP)

Berdevil Ulusal İlişkiler Ofisinde, Berhum mali işlerden sorumlu, el-Cemasi Hukuk Departmanında ve genel üye, el-Delis Ekonomi Departmanından sorumlu Gazzeli üye ve daha sonra hükümet işlerinin yönetiminden sorumlu olurken, Harb Gazze Ofisinde ve kuzey Gazze Şeridinin örgütsel yönetiminden sorumluydu.

En önemli suikastlar

İsrail'in 7 Ekim 2023 saldırısının ardından başlattığı savaşın başında Hamas liderlerine ulaşmakta zorlanan İsrail, birkaç ay sonra bazıları yakın zamanlarda olmak üzere bir dizi suikast düzenledi.

En önde gelen isimlerden Hamas'ın siyasi büro başkanı İsmail Haniye Temmuz 2024 sonunda İran'ın başkenti Tahran'da suikasta uğradı; Haniye'den önce aynı yılın Ocak ayında Beyrut'ta suikasta uğrayan yardımcısı Salih el-Aruri geldi.

Onları, Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başkanı olan ve 16 Ekim 2024'te Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ın Tel el-Sultan mahallesinde ölümünden sonrasına kadar kimliği tespit edilemeyen bir İsrail gücüyle girdiği çatışmalar sırasında öldürülen Haniye'nin ardından hareketin genel başkanı olan Yahya Sinvar izledi.

sax
İsmail Haniye ve Yahya el-Sinvar (Kassam Tugayları videosundan bir kare)

Zekeriya Ebu Muammer ve Cevad Ebu Şamale 10 Ekim 2023'te, Hamas'ın Gazze'deki İsrail kasabalarına düzenlediği saldırıdan sadece üç gün sonra, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bir binayı hedef alan bombardımanda öldürüldü.

Ebu Muammer Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunda ulusal ilişkiler dosyasından sorumluydu ve genel büronun bir üyesiydi; Cevad Ebu Şamala ise sadece Gazze'deki siyasi büronun bir üyesiydi ve güvenlik dosyalarını yönetiyordu.

Aynı ayın 19'unda İsrail, Gazze'deki Siyasi Büro'nun yanı sıra Genel Büro'nun da üyesi olan Cemile el Şanti'yi Gazze Şehri'nin kuzeyindeki bir bombardımanda öldürdü. Aynı gün, Gazze Şeridi'nden Siyasi Büro üyesi ve Gazze Şeridi'ndeki Genel Şura Konseyi Başkanı Usame el-Müzeyni, Tel el-Hava mahallesinde içinde bulunduğu bir apartman dairesine düzenlenen bombalı saldırıda öldürüldü.

Mart 2024'te İsrail, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat kampındaki bir tünelde kendisini hedef alan bir saldırının ardından generalin yanı sıra Gazze siyasi bürosunun bir üyesi olan Mervan İsa'ya suikast düzenledi. Kanser hastası olan İsa, Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın komutan yardımcısı olarak siyasi ve askeri kademeler arasındaki bağlantıyı sağlıyordu.

Ağustos 2024'te, Gazze'den siyasi büro üyeleri Ruhi Müştaha (Ebu Cemal) ve Samih es-Serrac, Gazze Şehri'nin güneyindeki el-Sina'a bölgesinde içinde bulundukları bir tünelin bombalanmasının ardından suikasta uğradı.

xcdfvg
Ruhi Müştaha (Filistin medyası)

Müştaha, el- Sinvar'a çok yakındı ve hareket içinde siyasi ve idari görevleri vardı; Serrac ise güvenlik dosyalarından sorumluydu.

Politbüro'nun Oluşumu

Gazze Şeridi, Batı Şeria ve yurtdışı olmak üzere tanınan üç bölgede Hamas genellikle bir genel siyasi büro ve her bölge için büro üyeleri seçer; bunlardan bazıları aldıkları oylara göre genel büro üyesi olurlar.

Dönem dönem Genel Siyasi Büro'nun üye sayısı sadece 17 iken, son iki seçim döneminde bu sayı 24'e çıkarıldı ve her bölge, Batı Şeria bölgesi gibi saha durumuna göre belirlenen ve 10'dan az olmayan belirli sayıda Büro üyesini muhafaza etti.

Bu suikastların ardından Halil el Haya, Nizar Awadallah, Mahmud el Zahar, Gazi Hamad, Fethi Hammad ve Suhail el Hindi Gazze Şeridi'nden, İbrahim Sabra ve Kemal Ebu Avn ise Gazze'den Politbüro'nun tek üyeleri oldu.

rfge
Yahya Sinvar Halil el Haya ile birlikte 2017 yılında çekilmiş bir fotoğrafta (AFP)

Bunlardan el-Haya, Awadallah, Hamad ve el-Hindi İsrail savaşı öncesinden beri Gazze Şeridi dışında yaşamaktadır.

Diğer Politbüro üyeleri arasında Halid Meşal, Musa Ebu Marzuk, Muhammed Nazzal, İzzet el-Rişk, Zaher Cebarin, Mahmud Merdavi ve Hamas'ın güvenlik gerekçesiyle ismini açıklamadığı diğer isimler yer alıyor.

Politbüro Hamas'ın en yüksek yürütme organıdır ve hareket içinde nihai kararları alır, kader kararları ise Politbüro ile 50 üyeli Şura Konseyi arasında oybirliğiyle alınır.