Fransız Yargıtay'ı 4 Temmuz'da Beşar Esad hakkındaki tutuklama emrinin geçerliliği konusunda karar verecek

Beşşar Esed (Reuters)
Beşşar Esed (Reuters)
TT

Fransız Yargıtay'ı 4 Temmuz'da Beşar Esad hakkındaki tutuklama emrinin geçerliliği konusunda karar verecek

Beşşar Esed (Reuters)
Beşşar Esed (Reuters)

Bir yargı kaynağı dün yaptığı açıklamada, Fransız Yargıtay'ının 4 Temmuz'da Beşşar Esed hakkında Suriye Devlet Başkanı olduğu dönemde insanlığa karşı işlenen suçlara iştirak ettiği gerekçesiyle çıkarılan tutuklama kararının geçerliliğini ve dolayısıyla Esed'in olası dokunulmazlığını değerlendireceğini söyledi.

Fransa'nın en yüksek yargı organı olan Yargıtay, tutuklama emrinin geçerliliği konusunda karar vermek üzere halka açık bir genel kurul toplantısı düzenleyecek.

Yargıçlar, ABD istihbaratına göre 5 Ağustos'ta Adra ve Duma'da (450 yaralı) ve 21 Ağustos 2013'te Doğu Guta'da 1,000'den fazla kişinin sarin gazıyla öldürüldüğü kimyasal silah saldırılarıyla bağlantılı olarak Beşşar Esed için Kasım 2023'te çıkarılan tutuklama emrinin geçerliliğine karar verecekler.

dfrgty
Suriye devriminin yıldönümünde salı günü Suveyda sakinleri Dera'nın Haysiyet Meydanı'nda kutlama yapıyor (Al-Rasid)

Terörle Mücadele Savcılığı, Beşşar Esed'in saldırılara karışmış olmasının “muhtemel” olduğunu kabul etmekle birlikte, yakalama emrinin çıkarıldığı tarihte hala devlet başkanı olması nedeniyle kişisel dokunulmazlığa sahip olduğunu savunarak, yakalama emri çıkarılmasının yasal dayanağına itiraz etti.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Ulusal Terörle Mücadele Savcılığı'nın muhtırayı geçersiz kılma talebi Haziran 2024'te reddedildi ve Paris'teki Temyiz Savcılığı, 4 Temmuz'da değerlendirilecek bir itiraz listesi sundu.

Beşşar Esed, aralık ayında Hey'et Tahrir el-Şam liderliğindeki silahlı gruplar koalisyonu tarafından iktidardan indirildikten sonra Rusya'dan insani sığınma hakkı aldı.

Yargıtay aynı gün, Suriye Merkez Bankası eski Başkanı Edib Mayaleh'in (2005-2016), işlevsel dokunulmazlığa sahip olduğu için Fransa'da yargılanamayacağı iddiasıyla yaptığı temyiz başvurusunu görüşecek.

sdcfrgt
Bir çocuk, Suriye'nin güneyindeki Dera'ya giderken bir kontrol noktasının yanına zafer işareti koyuyor (EPA)

Ceza Dairesi danışmanı Anne Loubereur 17 Mart'ta Yargıtay'da düzenlenen bir seminerde, “temel soru”, “uluslararası normların insanlığa karşı suç ve savaş suçu teşkil eden eylemleri kişisel ve/veya işlevsel dokunulmazlık kapsamı dışında bırakıp bırakmadığıdır” dedi.

Ocak ayında Parisli iki yargıç tarafından savaş suçlarına iştirak suçlamasıyla çıkarılan bir başka tutuklama emri de Esed'i 2017 yılında Dera'da (güneybatı) kendi güçlerine atfedilen bir yerleşim bölgesinin bombalanmasıyla bağlantılı olarak hedef alıyor.



Kaynaklar: Kimyasal silah denetçilerine ‘Esed döneminden kalma tesislere’ erişim izni verildi

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (OPCW) Hollanda'nın Lahey kentindeki merkezi (Reuters)
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (OPCW) Hollanda'nın Lahey kentindeki merkezi (Reuters)
TT

Kaynaklar: Kimyasal silah denetçilerine ‘Esed döneminden kalma tesislere’ erişim izni verildi

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (OPCW) Hollanda'nın Lahey kentindeki merkezi (Reuters)
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (OPCW) Hollanda'nın Lahey kentindeki merkezi (Reuters)

Suriye'de üç ay önce devrilen Beşşar Esed döneminden kalma, daha önce ziyaret edilmemiş üretim ve depolama alanlarının, Suriye'nin geçici yetkilileri tarafından kimyasal silah denetçilerine gösterildiği bildirildi.

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nden (OPCW) bir ekip, Esed rejiminin yasadışı stoklarını bulma ve imha etme görevine hazırlanmak üzere 12-21 Mart tarihleri arasında Suriye'yi ziyaret etti. Müfettişler, bazıları yağmalanmış ya da bombalanmış olan beş sahayı ziyaret etti.

Kaynaklar, bunların arasında Esed rejiminin örgüte bildirmediği tesislerin de bulunduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre, adlarının açıklanmaması kaydıyla konuşan kaynaklar, ekibin Esed'in kimyasal silah programı hakkında ayrıntılı bilgi ve belgeler elde ettiğini belirtti.

OPCW ziyaretle ilgili olarak internette yayınladığı bir özette, “Suriyeli geçici yetkililer kısa sürede mümkün olan her türlü destek ve iş birliğini sağladılar” ifadesi kullanıldı. Güvenlik görevlilerinin kendilerine eşlik ettiğini ve ‘tesislere sınırsız erişim sağladıklarını’ bildiren OPCW, daha fazla ayrıntı vermedi.

İlişkilerde iyileşme

Bu iş birliği, Esed yönetimindeki Suriyeli yetkililerin OPCW denetçilerini engellediği on yıl öncesine kıyasla ilişkilerde önemli bir iyileşmeye işaret ediyor.

Konuyla ilgili bilgi sahibi diplomatik bir kaynak ziyaretin, geçici Suriyeli yetkililerin Esed'in kimyasal silahlarını yok etmek için uluslararası toplumla birlikte çalışma sözünü yerine getirdiğini gösterdiğini söyledi.

Reuters'in salı günkü haberine göre, Şam'ın yaptırımlardan kurtulmak istemesi halinde ABD'nin Suriye'ye şart koştuğu maddeler arasında, kalan kimyasal silahların imha edilmesi de yer alıyordu.

Üç soruşturma, Esed yönetimindeki Suriye rejim güçlerinin iç savaş sırasında sarin sinir gazı ve klor gazı içerikli varil bombaları kullandığı ve binlerce kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olduğu sonucuna vardı.

Esed ve Rus askeri destekçileri 2011 yılında başlayan ve yüzbinlerce kişinin ölümüne neden olan çatışmalarda kimyasal silah kullanıldığını sürekli olarak reddetti.

Beyan edilmemiş stoklar

Esed'in Suriye'si, 2013 yılında yüzlerce kişinin ölümüne yol açan sarin gazı saldırısının ardından ABD-Rusya arasında varılan anlaşma uyarınca OPCW’ye katıldı. Yaklaşık bin 300 ton kimyasal silah ve bunları üretmek için kullanılan bileşikler imha edildi.

OPCW uzmanları halen beyan edilmemiş stoklar olduğuna inanıyor ve Esed güçlerinin kimyasal silah depoladığına ya da ürettiğine inanılan 100'den fazla yeri ziyaret etmek istiyor. OPCW, son dönemde artan şiddet olaylarının güvenlik endişelerini arttırdığı Suriye'de bir saha ofisi açmaya hazırlanıyor.

OPCW, 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Sözleşmesi'ni uygulamakla görevli, 193 üye ülkeden oluşan ve merkezi Lahey'de bulunan antlaşma temelli bir kurumdur.