Suriye'de üç ay önce devrilen Beşşar Esed döneminden kalma, daha önce ziyaret edilmemiş üretim ve depolama alanlarının, Suriye'nin geçici yetkilileri tarafından kimyasal silah denetçilerine gösterildiği bildirildi.
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nden (OPCW) bir ekip, Esed rejiminin yasadışı stoklarını bulma ve imha etme görevine hazırlanmak üzere 12-21 Mart tarihleri arasında Suriye'yi ziyaret etti. Müfettişler, bazıları yağmalanmış ya da bombalanmış olan beş sahayı ziyaret etti.
Kaynaklar, bunların arasında Esed rejiminin örgüte bildirmediği tesislerin de bulunduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre, adlarının açıklanmaması kaydıyla konuşan kaynaklar, ekibin Esed'in kimyasal silah programı hakkında ayrıntılı bilgi ve belgeler elde ettiğini belirtti.
OPCW ziyaretle ilgili olarak internette yayınladığı bir özette, “Suriyeli geçici yetkililer kısa sürede mümkün olan her türlü destek ve iş birliğini sağladılar” ifadesi kullanıldı. Güvenlik görevlilerinin kendilerine eşlik ettiğini ve ‘tesislere sınırsız erişim sağladıklarını’ bildiren OPCW, daha fazla ayrıntı vermedi.
İlişkilerde iyileşme
Bu iş birliği, Esed yönetimindeki Suriyeli yetkililerin OPCW denetçilerini engellediği on yıl öncesine kıyasla ilişkilerde önemli bir iyileşmeye işaret ediyor.
Konuyla ilgili bilgi sahibi diplomatik bir kaynak ziyaretin, geçici Suriyeli yetkililerin Esed'in kimyasal silahlarını yok etmek için uluslararası toplumla birlikte çalışma sözünü yerine getirdiğini gösterdiğini söyledi.
Reuters'in salı günkü haberine göre, Şam'ın yaptırımlardan kurtulmak istemesi halinde ABD'nin Suriye'ye şart koştuğu maddeler arasında, kalan kimyasal silahların imha edilmesi de yer alıyordu.
Üç soruşturma, Esed yönetimindeki Suriye rejim güçlerinin iç savaş sırasında sarin sinir gazı ve klor gazı içerikli varil bombaları kullandığı ve binlerce kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olduğu sonucuna vardı.
Esed ve Rus askeri destekçileri 2011 yılında başlayan ve yüzbinlerce kişinin ölümüne neden olan çatışmalarda kimyasal silah kullanıldığını sürekli olarak reddetti.
Beyan edilmemiş stoklar
Esed'in Suriye'si, 2013 yılında yüzlerce kişinin ölümüne yol açan sarin gazı saldırısının ardından ABD-Rusya arasında varılan anlaşma uyarınca OPCW’ye katıldı. Yaklaşık bin 300 ton kimyasal silah ve bunları üretmek için kullanılan bileşikler imha edildi.
OPCW uzmanları halen beyan edilmemiş stoklar olduğuna inanıyor ve Esed güçlerinin kimyasal silah depoladığına ya da ürettiğine inanılan 100'den fazla yeri ziyaret etmek istiyor. OPCW, son dönemde artan şiddet olaylarının güvenlik endişelerini arttırdığı Suriye'de bir saha ofisi açmaya hazırlanıyor.
OPCW, 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Sözleşmesi'ni uygulamakla görevli, 193 üye ülkeden oluşan ve merkezi Lahey'de bulunan antlaşma temelli bir kurumdur.
ABD'nin Yemen'deki Ras İsa limanına düzenlediği saldırıda yanan yakıt tankları (Reuters)