Gazze ateşkes müzakerelerindeki tıkanıklığı açmak çalışmalar devam ediyor

El Fetih heyeti Cumartesi günü Kahire'de, Macron Salı günü El-Ariş'e gelmesi bekleniyor.

Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
TT
20

Gazze ateşkes müzakerelerindeki tıkanıklığı açmak çalışmalar devam ediyor

Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)

Hamas'a rehineleri serbest bırakması için baskı yapmayı amaçladığı açıklanan İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik geniş çaplı saldırılarının ortasında uluslararası ve Arap hareketi, Gazze müzakerelerindeki çıkmazı çözmeye yönelik yeni bir beklenti yarattı.

Yeni gelişmeler arasında Filistin Fetih hareketinden bir heyetin Cumartesi günü Kahire'yi ziyaret etmesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Salı günü Gazze Şeridi'ne 50 kilometre mesafedeki Ariş kentinde ağırlanması ve ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında önümüzdeki günlerde Beyaz Saray'da yapılması muhtemel bir görüşme yer alıyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan uzmanlar bu gelişmelerin uluslararası baskının artması ve Washington'un yeni bir ateşkes imzalanması yönünde ciddi adımlar atması halinde, özellikle de 20 Nisan'da kutlanacak Yahudi Hamursuz Bayramı öncesinde, müzakerelerdeki çıkmazın çözülmesi için yeni fırsatlar doğurabileceği görüşünde.

Elysee Sarayı' dan Perşembe günü yapılan açıklamaya göre Macron, Salı günü Mısır ziyareti sırasında El-Ariş'e (Kuzey Sina) giderek insani yardım ve güvenlik aktörleriyle bir araya gelecek ve ateşkesin  önemine dikkat çekecek. Trump'ın Netanyahu'nun birkaç gün içinde Amerika'yı ziyaret edebileceğini açıklamasıyla aynı zamana denk gelen ziyarette Macron, Gazze Şeridi meselesini çözmeye çalışacağını vurgulayarak"Gazze'de çok sayıda insan ölüyor, bu konuda ne yapabileceğimize bakacağız" dedi.

Bu açıklama, Trump'ın Salı günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile telefonda “Gazze Şeridi'nde olası çözümleri” görüştüğünü söylemesinin ardından geldi.

Yaklaşık iki ay süren ateşkesin ardından 18 Mart'ta çöken “ateşkes anlaşmasını” yeniden başlatmaya yönelik müzakereler, Trump'ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff liderliğinde yapılan Mısır-Katar- İsrail görüşmleri bir uzlaşma sağlanamaması üzerine durdu.

fgbhyj
Gazze Şeridi'nden sürülen Filistinliler (AFP)

Stratejik ve askeri uzman Tümgeneral Samir Faraj, Macron'un ziyaretinin Fransa'nın Avrupa Birliği'ndeki ağırlığıyla İsrail'e bir mesaj taşıdığını ve baskı oluşturduğunu düşünüyor. Faraj, Trump'ın Gazze'ye ilişkin yeni açıklamalarının yakın zamanda bir anlaşmaya dönüşme ihtimalini göz ardı etmiyor.

Filistinli siyasi analist Dr. Ayman el-Rakab'a göre, Trump'ın Gazze için bir çözüme yönelik yeni açıklamaları ve Netanyahu ile olası bir görüşme, yürütülen çabalar çerçevesinde bir ateşkes girişiminin ilan edilmesi ihtimaliyle karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor ve arabulucuların özellikle (Paskalya) öncesinde ortaya konan öneriler arasındaki uçurumları aşmasının ardından “işlerin ateşkese doğru ilerleyeceği” beklentisini taşıyor.

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından Cuma günü yapılan açıklamaya göre, Mısır'ın müzakerelerdeki çıkmazı çözme çabaları çerçevesinde Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati Cumartesi günü Kahire'de El Fetih hareketinden bir heyetle görüşecek.

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Cuma günü yaptığı açıklamada uluslararası hukuku destekleyen ve savunan tüm barışsever ülkeleri Gazze'deki korkunç katliamı derhal durdurmak üzere harekete geçmeye çağırdı.

dfvgthy
Filistinli bir kadın, İsrail'in daha önce Gazze'nin merkezindeki Deyr el-Belah'a düzenlediği saldırıda akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (Reuters)

Cuma günü Mısır devlet televizyonuna açıklamalarda bulunan El Fetih sözcüsü Abdulfettah Davla, İsrail'in bariz saldırganlığını durdurmak için tüm dünyanın sorumluluklarını üstlenmesini talep ederek, İsrail'in kendi koşullarını dayatmak için savaş altında müzakere etmek istediğini; Filistin halkı haklarını almadan istediğini elde etmek istediğini vurguladı.

Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlarını arttırmaya devam eden İsrail ordusu, Cuma günü Gazze Şehri'nin doğusundaki kara operasyonunu genişlettiğini duyururken, İsrail'in operasyonlarına yeniden başladığı 18 Mart'tan bu yana ölü sayısı bin 249'a yükseldi.

Faraj, Mısır'ın Gazze krizinin çözümü için her yolu denediğini, özellikle de İsrail'in artan saldırılarının bölgedeki gerilimi daha da arttıracağını vurgulayarak, bu çabaların müzakerelerdeki mevcut çıkmazın çözülmesi ve yeni bir ateşkes için yeni bir fırsat yaratmasını beklediğini ifade etti.

Mısır Dışişleri Bakanı'nın El Fetih ile görüşmesinin, İsrail'in sürekli ve yıkıcı kışkırtmalarını önlemek ve uygulanabilir çözümlere ulaşmak için Mısır'ın devam eden çabalarının bir parçası olduğunu belirten Rakab, “Mısır, bir anlaşmaya varmak ve yeni ciddi müzakereler için bir adım atmak amacıyla Katar ile koordinasyon içinde Gazze'deki  krizi çözmek için çaba sarf ediyor” dedi.



Hamas'ın yeniden İsrail'e roket fırlatmaya başlaması hangi mesajları veriyor?

Pazar günü Gazze'den Aşkelon şehrine atılan bir roketin düştüğü noktaya müdahale eden İsrailli acil durum personeli (Reuters)
Pazar günü Gazze'den Aşkelon şehrine atılan bir roketin düştüğü noktaya müdahale eden İsrailli acil durum personeli (Reuters)
TT
20

Hamas'ın yeniden İsrail'e roket fırlatmaya başlaması hangi mesajları veriyor?

Pazar günü Gazze'den Aşkelon şehrine atılan bir roketin düştüğü noktaya müdahale eden İsrailli acil durum personeli (Reuters)
Pazar günü Gazze'den Aşkelon şehrine atılan bir roketin düştüğü noktaya müdahale eden İsrailli acil durum personeli (Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları'nın İsrail'e 10 roket fırlatması birçokları için sürpriz oldu. Bu gelişme, Tel Aviv'in 18 Mart'ta ateşkesi ihlal etmesinden bu yana bir ya da iki roketi geçmeyen ve çoğu İslami Cihad Hareketi tarafından düzenlenen roketli saldırılarda bir tırmanışa işaret etti.

İsrail'in iddiasına göre roketler Gazze Şeridi’nin orta kesimlerindeki Deyr el-Belah şehrinin kuzeyindeki Züveyda bölgesinden ateşlendi. Ancak Şarku’l Avsat’a konuşan sahadaki kaynaklar, roketlerin genellikle roket fırlatma alanı olarak kullanılmayan bir bölgeden (kaynaklar tarafından adı açıklanan, ancak Şarku’l Avsat’ın yayınlamama hakkını saklı tuttuğu) ateşlendiğini söylediler.

Kaynaklar, roketli saldırıların amaçlarından birinin de Hamas'ın roket sistemine erişim kabiliyeti konusunda İsrailli düşmanları arasında soru işaretleri yaratmak ya da yeniden roket üretme kabiliyeti kazanma tehdidinde bulunmak olduğunu belirttiler.

Hamas’ın mesajları

Hamaslı kaynaklar, son saldırıda kullanılan roketlerin ne kadar süredir üretildiğini belirtmekten kaçınırken, saldırı kararının ‘temelde sahadaki koşullara’ ve savaşçılar ile komutanlarının değerlendirmelerine dayandığını ifade ettiler.

Kaynaklar, şunları söyledi:

Bazen İsrail’in Hamas’ın liderlerine ve saha komutanlarına yönelik tüm suikastlarına rağmen Hamas’ı ve askeri kanadı Kassam Tugaylarını yenemediğini vurgulamak gibi belirli siyasi mesajlar vermek istiyoruz. 

rfgthyjuı
Hamas tarafından İsrail'e atılan roketler (Arşiv - DPA)

Hamas’ın İsrail’e yönelik roketli saldırısının, kendi saflarındaki üst düzey isimlere yönelik suikastlara verilen bir yanıtla olduğu görüşünü reddeden kaynaklar, “Bunlar İsrail'in tüm Filistinlilere yönelik devam eden katliamlarına karşılık olarak gerçekleştirilen doğal eylemlerdir” ifadelerini kullandı.

“Gazze’deki protesto gösterileri”

Hamas'ın İsrail'e yönelik roketli saldırının, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda Hamas'a yönelik bir protesto yürüyüşünden birkaç saat sonra gerçekleşmesi dikkati çekti. Roketlerin fırlatılmasını kınayan sloganlar atan protestocular, savaşın sona ermesini ve Hamas'ın Gazze Şeridi'ni yönetmeyi ya da Gazzeliler adına konuşmayı bırakmasını istediler.

Hamaslı kaynaklar, Hamas’ın roketli saldırıları yeniden yoğunlaştırarak Gazze Şeridi'ne bir mesaj vermek isteyip istemediği sorusuna roketli saldırıların Cibaliye Mülteci Kampı’ndaki protesto gösterileriyle hiçbir ilgisi olmadığını söylediler. Protesto yürüyüşlerinin son zamanlarda tekrarlandığına dikkati çeken Hamaslı kaynaklar, o sırada Gazze Şeridi’nden İsrail’e roket fırlatılmadığını vurguladılar.

Kaynaklar, Şarku’l Avsat’ın, protesto gösterilerinin Hamas’ın ve Gazze Şeridi'nin geleceği üzerindeki etkilerine ilişkin sorusuna şu yanıtı verdiler:

Hamas içinde direnişten taviz verilmeden ya da saldırıya uğramasına müsaade edilmeden savaşın durması gerektiğini vurgulayan net ulusal çerçeveler içerisinde protesto yürüyüşleri ve insanların kendilerini ifade etme haklarının vurgulanması gerektiği konusunda tartışmalar yaşandı.

“Gazze Şeridi’nin yönetilmesi”

Gazze Şeridi'nin yönetimi konusundaki karmaşıklıktan Fetih Hareketi (El Fetih) ve İsrail'i sorumlu tutmaya çalışan kaynaklar, “Hamas'ın Gazze'yi yönetmekten vazgeçmek gibi bir sorunu yok, ancak krizin kaynağı bunun için masaya konan tüm önerileri reddeden diğer taraflar” dediler.

Kaynaklar, Hamas’ın Gazze Şeridi’nin yönetimini bırakmak ve Mısır'la üzerinde anlaşmaya varılan ‘Toplumsal Destek Komitesi’ adlı idari bir komite devretmek için mümkün olan her türlü esnekliği gösterdiğini, ancak ne El Fetih’in ne de İsrail’in bu komiteyi kabul ettiğini vurguladılar.

Kaynaklar, Gazze Şeridi'nin yönetiminden vazgeçme kararının Hamas'ın Gazze'deki geleceğini ne ölçüde etkileyeceği konusunda ise Hamas’ın geleceğinden endişe duymadığını ve yönetimden vazgeçip uzun yıllar sürecek kalıcı bir ateşkese girse bile ayakta kalabileceğinden emin olduğunu belirttiler.

dvfgtrhy
Geçtiğimiz ay Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Lahiye'de Hamas'a karşı protesto gösterisi düzenleyen ve savaşın sona ermesini isteyen Filistinliler (AP)

Fetih Hareketi’nden bir heyet iki gün önce Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati ile Filistin iç ilişkilerini ve Hamas'ın Gazze Şeridi'nin işlerini Toplumsal Destek Komitesi'ne devretmeyi kabul etmesi çerçevesinde Gazze'nin geleceğini görüştü.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamaslı kaynaklar, komitenin başına Ramallah'taki Filistin Yönetimi’nde bir bakanın, yardımcılığına da Gazze Şeridi'nden bir ismin getirilmesini istediklerini Mısır'a bildirdiklerini söylediler.

Bu arada Hamas heyetinin önümüzdeki günlerde Gazze Şeridi'nin geleceğine ilişkin gelişmeleri Mısırlı yetkililerle görüşmek üzere Kahire'yi ziyaret etmesi bekleniyor.