Filistin Kurtuluş Örgütü, başkan yardımcısı pozisyonunun oluşturulmasını onayladıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5136039-filistin-kurtulu%C5%9F-%C3%B6rg%C3%BCt%C3%BC-ba%C5%9Fkan-yard%C4%B1mc%C4%B1s%C4%B1-pozisyonunun-olu%C5%9Fturulmas%C4%B1n%C4%B1
Filistin Kurtuluş Örgütü, başkan yardımcısı pozisyonunun oluşturulmasını onayladı
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AP)
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), bugün (Perşembe) 1964'teki kuruluşundan bu yana ilk kez ‘başkan yardımcısı’ pozisyonunun oluşturulmasını kabul etti.
Filistin Kurtuluş Örgütü Merkez Konseyi üyesi Rızık Namura, Filistin resmi televizyonuna yaptığı açıklamada, “Başkan yardımcısı pozisyonunun oluşturulması oylamaya sunuldu ve başkanın kimliği daha sonra belirlenecek” dedi.
Filistin'in resmi haber ajansı Wafa'nın haberine göre, karar Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesi başkan yardımcısının, komite başkanının aday göstermesi ve komite üyelerinin onayıyla komite üyeleri arasından atanacağını belirtiyor. Komite başkanı, başkan yardımcısına görevler verebilir, görevden alabilir ve istifasını kabul edebilir.
Yürütme Komitesi 16 üyeden oluşuyor. Bunların 3'ü El Fetih hareketinden, 6'sı 6 fraksiyonu temsil ediyor ve 7'si bağımsız üye. Perşembe günü, 4 Filistinli fraksiyon, “Merkez Konseyi toplantısının dış baskılar nedeniyle yapıldığını ve bu toplantıya hazırlık için önceden herhangi bir diyalogun gerçekleşmediğini” gerekçe göstererek, Merkez Konseyi toplantısını boykot edeceklerini ve çekileceklerini açıkladı. Halk Cephesi ve Ulusal İnisiyatif Hareketi, Merkez Konseyi oturumunu daha başlamadan boykot edeceklerini açıklarken, Demokratik Cephe ve Halk Partisi Perşembe günü oturumdan çekileceklerini duyurdu.
Karar, salonda bulunan ve “Zoom” teknolojisiyle katılan 170 üye tarafından kabul edilirken, bir üye karşı oy kullandı, bir üye ise çekimser kaldı.
Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesi Başkan Yardımcısı ve Filistin Devlet Başkanı pozisyonunun oluşturulmasını istediğini doğrulamıştı. Abbas, bu hedefin 20 yıldan fazladır aklında olduğunu belirterek, “Sen ölürsün, onlar da ölür... Yönetimin devam etmesi gerekir, aksi takdirde boşluk oluşur ve her şey kaybolur” demişti.
Abbas, 4 Mart'ta Kahire'de düzenlenen acil Arap zirvesinde, Filistin Yönetimi'nde değişiklikler yapma niyetini açıklamıştı. Bu, o zamanlar İsrail'in Filistin Yönetimi'ni Gazze'den “ertesi gün” silme ve belki de Batı Şeria'da parçalama planını aşmak için bir taktik olarak görülüyordu. Başkan yardımcısı makamının oluşturulmasıyla Abbas, Filistin Yönetimi'nin kurulduğu günden bu yana, Gazze Şeridi'ndeki savaşın karmaşıklığının yarattığı baskı altında, ABD, Avrupa, Arap ve yerel baskıların etkisiyle son haftalarda başlattığı en geniş çaplı reform ve değişiklikler dizisini fiilen taçlandırmış oldu.
Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesi Başkan Yardımcısı, Filistin Devleti Başkan Yardımcısı olarak görev yapacak, ancak bu durum, Filistin Anayasası'na göre Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Filistinliler tarafından doğrudan seçilen Filistin Yönetimi Başkanı için geçerli değil. Filistin Filistin Yönetimi Başkanı'nın yokluğunda, temel yasa, Filistin Yasama Meclisi Başkanı'nın 90 gün süreyle onun yerine geçeceğini ve bu süre içinde Filistin Yönetimi'nin yeni başkanının seçilmesi için hazırlıkların yapılacağını öngörmektedir. 2018 yılında Abbas, Hamas'ın ezici çoğunlukla yönettiği Yasama Meclisi'ni feshetti. Geçen yılın sonunda bir başkanlık kararnamesi yayınlayarak, Filistin Yönetimi Başkanı'nın herhangi bir nedenle görevini yapamaz hale gelmesi durumunda, yerine mevcut Ulusal Konsey Başkanı Ruhi Fattuh'un geçeceğini belirtti.
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
Trump'ın ‘desteğine’ rağmen Gazze ateşkes anlaşmasının tamamlanmasının önündeki engeller neler?
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
ABD, ocak ayında varılan anlaşmanın mart ayında çökmesinden bu yana Gazze Şeridi'nde bir ateşkesin gerekliliğinden bahsediyor. 13 Haziran'da başlayan İran-İsrail çatışmasının 12 gün sonra sona ermesiyle birlikte Gazze krizinin sona erdirilmesi gerektiğine dair uluslararası talepler arttı, ancak henüz bir anlaşma sağlanamadı.
Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, Gazze anlaşmasının önündeki engelleri İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun savaşa ve kişisel çıkarlarına bağlı kişiliğine ve Hamas'ın savaşı durdurmak için sözlü değil yazılı garantilerde ısrar etmesine bağlarken, savaşın her iki tarafının da ABD baskısı altında kısmi bir anlaşmayı göz ardı etmediğini belirtiyor.
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Avrupa Birliği'nin (AB) Ortadoğu Barış Süreci Özel Temsilcisi Christophe Bigot dün Kahire'de yaptıkları toplantıda, ‘Mısır'ın Katar ve ABD ile iş birliği içinde Gazze'de ateşkes sağlanması, esir takası ve Gazze Şeridi'ne insani yardımların ulaştırılması yönündeki çabalarını’ gözden geçirdi. İkili, ‘İsrail'in Filistinlilere yönelik saldırganlığının durdurulması gerektiğini’ vurguladı.
Bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump'ın, savaşın her iki tarafına da Gazze'de bir ateşkes imzalamaları için defalarca çağrıda bulunduğu bir döneme denk geliyor. Şarku’l Avsat'ın Times of İsrael’den aktardığına göre Trump son olarak cumartesi gecesi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, “Gazze'de bir anlaşma yapın. Esirleri geri alın!” diyerek İsrail Başbakanı’na bir anlaşmaya varması için baskı yapmaya çalıştı.
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail saldırıları sırasında öldürülen yakınları için ağlayan Filistinli kadınlar (AFP)
İsrail ile İran arasındaki çatışmaların sona ermesinin ardından peş peşe açıklamalar yapan Trump, cuma günü İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlanması çabalarına katılan bazı kişilerle yaptığı görüşmeler sonrası Gazze Şeridi'nde yeni bir ateşkes sağlanabileceğine dair iyimserliğini ifade etti. Reuters'ın haberine göre iki taraf arasında bir hafta içinde anlaşmaya varılabileceğini belirten Trump, Gazze'de ilerleme kaydedildiğini ifade etti.
Trump'ın Gazze'de ateşkes için bastırması, Axios'un cuma günü İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in bugün İran ve Gazze Şeridi ile ilgili görüşmeler yapmak üzere Beyaz Saray'a geleceğini duyurmasıyla birlikte geldi. Axios, Dermer'in Netanyahu'nun bu yaz Washington'a yapacağı ziyareti de görüşeceğini bildirdi.
Bu gelişmeler, İsrail medyasında Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un olası ziyaretine ilişkin çelişkilerin yaşandığı ve İsrail Yayın Kurumu'nun Witkoff'un bölgeye gelişi konusunda bir karar vermeden önce arabulucuların Hamas'a yönelik baskılarının sonuçlarını beklediğini söylediği bir dönemde yaşandı.
İsrail'de yayın yapan iNews24, Witkoff'un Mısır'a ‘kararlı bir ziyaret’ gerçekleştireceğini bildirdi. Söz konusu ziyaret, müzakerelerde ‘önemli ilerleme’ kaydedildiğine dair olumlu işaretlerin yanı sıra İsrail tarafından yapılan açıklamaların tonunda somut bir değişimin yaşandığı bir dönemde gerçekleşiyor.
İsrail ve Filistin konularında uzman Mısırlı akademisyen Dr. Tarık Fehmi'ye göre ateşkesin önündeki en büyük engellerden biri Hamas'ın gelecekteki ateşkesler için yazılı garanti almakta ısrar etmesi, Washington'un ise sözlü garantilerden bahsetmesi olduğunu düşünüyor. Fehmi, Witkoff'un Mısır ve İsrail'e yapacağı ziyaretin, arabulucuların Trump'ın desteğiyle bir anlaşmaya varmak için izledikleri yolda bir ilerleme kaydedilmesi halinde gerçekleşeceğini ve bu ziyaretin, ABD Başkanı'nın anlaşmaya varma arzusuna pek sıcak bakmayan Netanyahu üzerindeki baskıyı artıracağını düşünüyor.
Gazze Şeridi'ndeki İsrail bombardımanı sırasında hayatını kaybeden bir kurbanın cenazesini taşıyan Filistinliler (AFP)
Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun'a göre ‘şu anda herhangi bir anlaşmanın tamamlanmasının önündeki en büyük engel, yargıdan ve siyasi hesap vermekten kaçan Binyamin Netanyahu’. El-Medhun, İsrail'in 7 Ekim 2023'teki başarısızlığıyla ilgili herhangi bir soruşturma komitesi kurmayı reddeden ve peşindeki yolsuzluk dosyalarında yargı önüne çıkmayı kabul etmeyen kişinin Netanyahu olduğuna dikkat çekti. Öte yandan Trump'ın birkaç gün önce İsrail'in içişlerine müdahalesi geldi; Netanyahu'ya yargılanmasının durdurulması ve iktidarda kalmasının sağlanması da dahil olmak üzere açık sözler ve vaatlerde bulundu.
El-Medhun, garantiler ve bunların anlaşmayı engellediği yönündeki söylemler konusunda şu ifadeleri kullandı: “İster sözlü ister yazılı olsun, bu konu önümüzdeki müzakereler sırasında ve üzerinde mutabık kalınacak detaylı mekanizmalar aracılığıyla ele alınacak. Ancak Hamas için şu andaki öncelik soykırımı durdurmak, saldırganlığı sona erdirmek, işgali geri çekmek, kuşatmayı kırmak, yardım getirmek, aç bırakma politikasını durdurmak ve Gazze Şeridi'ndeki felaket durumundan kurtulmaktır.”
Hamas dün yaptığı açıklamada, Arap medyasında yer alan, esir takası anlaşmasını ve Gazze Şeridi'nde ateşkesi kabul etmek için koşullar belirlediği yönündeki haberleri yalanlayarak, bunun ‘temelsiz’ olduğunu vurguladı. Hamas, herhangi bir anlaşma için koşullarının açık olduğunu ve bunların ‘işgalin söylemine hizmet eden anonim kaynaklar’ aracılığıyla değil, kamuoyu önünde ortaya konduğunu belirtti.
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'ye düzenlediği saldırının ardından yükselen dumanlar (AFP)
İsrail müzakerelerdeki gelişmelerle ilgili resmi bir açıklama yapmazken, Gazze Şeridi'nde bir anlaşma yapılması çağrıları Washington'dan Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa ve Türkiye’ye kadar yayılıyor. Cuma günü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ateşkes çağrısında bulunurken, bir gün önce de AB liderleri Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes yapılması çağrısında bulundu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ofisinden yapılan açıklamada, Erdoğan'ın geçtiğimiz çarşamba günü NATO zirvesinde liderlere İsrail ile İran arasındaki ateşkesin kalıcı olması gerektiğini söylediği ve Gazze Şeridi'ndeki insani krizin hafifletilmesi için ateşkes çağrısında bulunduğu belirtildi.
Fehmi, ‘Hamas'ın birçok fikirle ve arabulucuların yoğun çabalarıyla karşı karşıya olduğunu, uzun vadeli değil kısmi bir anlaşma yapmak zorunda olduğunu ve bunu baskı altında kabul edebileceğini, İsrail'in tutumunun ise Trump ve ekibinin baskısıyla belirleneceğini’ vurguladı.
Diğer yandan el-Medhun'a göre Hamas bu aşamada ‘savaşı bitirmek, soykırımı durdurmak, İsrail işgalini Gazze Şeridi'nden çekmek ve ilk aşama olarak insani yardımın girişini sağlamakla’ ilgileniyor gibi görünüyor. El-Medhun, Hamas’ın, ‘saldırganlığın sona erdirilmesi için ciddi baskı yapan bölgesel ve uluslararası ortamın ışığında uzlaşmazlığa yönelmediğini’ ifade etti.
El-Medhun sözlerini şu ifadelerle noktaladı: “Hamas, katliamların ve saldırganlığın sona ermesine yol açacak her türlü fırsatı değerlendirecektir. Savaşı sona erdirmek ve Gazze Şeridi'nde asgari yaşam unsurlarını yeniden tesis etmekle ilgilenen Hamas, esir dosyasındaki sorumluluğunun bilincinde; adil ve kapsamlı bir anlaşmanın parçası olarak İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını garanti eden her türlü teklifle etkileşime girmeye hazır.”
