Yeni Zelanda yeni helikopterler satın almak için 1,2 milyar dolarlık bütçe ayırdıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5139556-yeni-zelanda-yeni-helikopterler-sat%C4%B1n-almak-i%C3%A7in-12-milyar-dolarl%C4%B1k-b%C3%BCt%C3%A7e
Yeni Zelanda yeni helikopterler satın almak için 1,2 milyar dolarlık bütçe ayırdı
Yeni Zelanda Donanması’na ait bir helikopter (Arşiv - Reuters)
Yeni Zelanda hükümeti, perşembe günü yaptığı açıklamada, artan küresel gerilimlerin ortasında donanmanın envanterinde bulunan eski helikopterlerin yerine yeni helikopterler almak üzere bir sonraki bütçesinde 2 milyar Yeni Zelenda doları (NZD) (1,19 milyar dolar) bütçe ayırdığını duyurdu.
Hükümet, helikopterler için ayrılan bütçenin yanında, Yeni Zelanda Savunma Kuvvetleri'nin (Yeni Zelanda ordusu) üs harcamalarını önümüzdeki dört yıl boyunca yılda 239 milyon NZD arttıracağını da açıkladı. Yeni Zelanda Savunma Bakanı Judith Collins yaptığı açıklamada, Yeni Zelanda'nın dünyada artan gerilimlerden muaf olmadığının ‘çok açık’ olduğunu söyledi. Collins yaptığı açıklamada, “Bu bizi 2032 ve 2033'e kadar savunma harcamalarını gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde ikisine çıkarma yolunda ilerletiyor” dedi.
Yeni Zelenda hükümeti nisan ayında savunma harcamalarını önümüzdeki dört yıl içinde 9 milyar NZD'lik yeni bir bütçeyle arttıracağını açıkladı.
Collins, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Ulusal güvenlik olmadan ekonomik güvenlik olmaz. Küresel gerilimler hızla artıyor ve savunma personelinin işlerini yapabilmeleri için doğru ekipman ve koşullara ihtiyaçları var. Denizci bir ulus olarak denizcilik alanındaki kabiliyetlerimizi geliştirmeye öncelik veriyoruz.”
BM Sudan Özel Temsilcisi Şarku'l Avsat'a konuştu: Silahlanma askeri yanılsamaları besliyor
Birleşmiş Milletler Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra (BM)
“Barış dayatılmaz, yapılır. Sudanlılar başaramazsa, dışarıdan gelmeyecektir.” Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra, BM misyonunu üstlenmesinden bu yana gerçekleştirdiği ilk kapsamlı röportajı bu cümleyle sonlandırmayı tercih etti. Ancak aynı cümle, krizin hüküm sürdüğü bölgedeki en karmaşık savaşlardan birine yaklaşımda Lamamra'nın felsefesini anlamak için de bir giriş noktası olabilir.
Uzun yıllar Cezayir'de dışişleri bakanlığı yapmış ve Afrika'da zorlu arabuluculuklarda bulunmuş bir diplomat olan Lamamra, yanlış bahisleri sürdürmenin bir anlamı olmadığını düşünüyor ve savaşı kemik kıran bir savaş olarak yönetme mantığını kabul etmiyor. Ona göre silah ve savaşçı akışının devam etmesi, ‘askeri yanılsamaları körüklediği ve trajediyi uzattığı’ için çözümün önündeki en büyük engel.
Lamamra, Londra'daki Sudan Konferansı’na katılımının ardından Port Sudan, Addis Ababa ve Kahire'ye yaptığı mekik seyahatleri arasında Şarku’l Avsat ile yaptığı röportajda, Sudanlı taraflardan başlayıp yurtdışında son bulan siyasi mesajlar gönderdi. Bu mesajlar arasında yabancı askeri desteğin sonuçlarına ilişkin uyarılar da yer alıyordu. Bunun sadece yanılsama getirdiğini belirten Lamamra, barışın temenni ile değil, yerel iradenin mevcudiyeti ve uluslararası çabaların bütünleşmesi ile geleceğine inanıyor.
Lamamra acı bir şekilde şu ifadeleri kullandı: “Savaşın patlak vermesinin ikinci yıldönümü geçti. Bu yıldönümünün, Sudan'daki sivillerin acı çektiği savaş sona ermeden gelmeyeceğini ummuştuk. Savaşın üçüncü bir yıldönümünü asla kabul edemeyiz.”
Hayaller kurşunlara dönüştüğünde
BM Sudan Özel Temsilcisi Lamamra, Port Sudan'a yaptığı son ziyarette Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile bir araya geldi. Lamamra toplantıdan ‘cesaret verici’ bir izlenimle ayrıldı, ancak daha gidilecek uzun bir yol olduğunu da gizlemedi. Diğer yandan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) liderliği ile iletişim ise devam ediyor ve yakında bir toplantı düzenlenmesi bekleniyor.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, BM Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra'yı Port Sudan'da kabul etti. (Sudan Egemenlik Konseyi Medya Ofisi)
Lamamra, savaşın devam etmesiyle ilgili en tehlikeli olgulardan birinin ‘zafer mantığı’ olarak tanımladığı şey olduğuna inanıyor; yani ulusal dokuya maliyetini hesaplamadan tam bir çözüm arzusu. Lamamra, bazı yerel güçlerin zaman faktörü üzerine bahis oynamaya devam ettiğini ve tam bir zafer elde edilene kadar barış ertelenebilirmiş gibi davrandığını, oysa işin aslının ‘bu savaşın askeri bir çözümü olmadığı’ olduğunu belirtti.
Lamamra, “Sudan'ın siyasi bir çözüme ihtiyacı var. Bugün gördüğümüz şey, çoktan ölmüş bir fikrin, yani çözümün güç kullanarak mümkün olabileceği fikrinin hayali bir devamından başka bir şey değil” dedi. Sudan'ı kurtarmak için çıkar mantığının intikam mantığına üstün gelmesi gerektiğine inanan Lamamra sözlerini şöyle sürdürdü: “Şu anda en büyük zorluk, Sudan siyasi manzarasında derinleşen ayrışmaların giderek artması tehlikesidir. Bu tehlikeli yola girilmesinin durdurulması ve Sudan ekseninin birliğe doğru yönlendirilmesi gerekiyor. Ayrışma yolunda değil, birlik yolunda ilerlemeliyiz.”
Kalabalık arabuluculuk... Kayıp bir hedef
BM'deki görevine başladığından beri Lamamra, genişlemeden ziyade koordinasyona odaklanmaya hevesli. Öyle ki Lamamra, Sudan dosyasındaki ‘arabuluculukların aşırı kalabalığından’ sanki başlı başına bir krizmiş gibi bahsediyor.
Bu nedenle, öncelikleri yeniden düzenleyen ve savaşı sona erdirme yolunda amaç birliği sağlayan diplomatik bir denge oluşturmak amacıyla Afrika Birliği (AfB), Arap Birliği ve Sudan'daki barış girişimlerine arabuluculuk yapan ülkeler de dahil olmak üzere bölgesel örgütlerden aktörlerin yer aldığı bir danışma grubu kurdu.
Kahire, Cibuti ve Moritanya'da bir araya gelen grup, Avrupa Birliği'nin (AB) daveti üzerine Brüksel'de dördüncü bir toplantıya hazırlanıyor. Grup ayrıca, Mısır ve Suudi Arabistan'daki yetkililerin yanı sıra BM Güvenlik Konseyi üyeleri, Sudan'ın komşu ülkeleri ve diğer birçok ilgili ülkeyle de sürekli iletişim halinde.
Lamamra, yolların çokluğunun bazı Sudanlı tarafların çelişkili uluslararası pozisyonlar üzerine bahis oynamasına ve hatta konjonktürel kazanımlar elde etme umuduyla bazı girişimleri engellemesine izin verdiğini söylüyor.
Bu noktada BM Güvenlik Konseyi'nin 2724 sayılı kararını hatırlatan Lamamra, kendisine BM çatısı altındaki çabaları koordine etme görevi veren bu kararın sahaya yansıtılmasının, uluslararası sesi gerçekçi bir barış vizyonu arkasında birleştirmekle başlayacağına inanıyor.
Unutulmaması gereken bir savaş
Sudan'daki savaşın unutulup unutulmadığı sorulduğunda Lamamra, medyadaki ilginin zaman zaman azaldığını, ancak trajedinin tüm ayrıntılarıyla devam ettiğini söyledi. Lamamra, “Her gün özellikle Kuzey Darfur'daki kurbanları ve Zemzem Kampı’ndaki trajik ve kötüleşen durumu takip ediyoruz, bu da kalbimizi kırıyor” dedi.
Lamamra, ülke içinde yerinden edilmiş milyonlarca kişiden ve ülke dışındaki mültecilerden, sağlık ve eğitim hizmetlerinin çöküşünden, artık sıcağa ya da soğuğa karşı koruma sağlamayan kamplardan ve yardım ulaştırmak için canlarını ortaya koyan insani yardım çalışanlarından bahsetti.
Lamamra, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Sudan'daki vahim duruma gösterdiği ‘özel’ ilgiye atıfta bulundu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra ve ekibiyle gerçekleştirdiği toplantıda (BM)
Lamamra, “Sudan’daki durum, ülke içinde yerinden edilme ve mülteci sayısı bakımından mevcut dönemin en büyük insani krizidir. Silahların, bölünmenin ve uluslararası sessizliğin baskısı altındaki bir ülkeden bahsediyoruz” şeklinde konuştu.
Bu nedenle Lamamra, önceliğin savaşı durdurmak olduğunu ifade etti. Bu çerçevede, Cidde Bildirgesi’ni halen canlandırılabilecek bir adım olarak gören Lamamra, “Cidde şehrinin adı, özellikle sivillerin korunması konusunda önemli bir fikir birliği oluşturabilecek insani bir belgeyle ilişkilendirildi” diyerek Suudi Arabistan'ın rolünü övdü.
BM Sudan Özel Temsilcisi Lamamra, Bağdat'ta yapılacak Arap zirvesini ise savaşı durdurma çabalarında ortak Arap ağırlığını kullanmak için uygun bir an olarak görüyor. “Sudan çok önemli bir ülke ve Arap kimliğinin kalbindeki yeri etkisiz hale getirilemez” diyen Lamamra, Sudan'daki çözümün kolektif bir Arap iradesiyle korunması gerektiğini vurguladı.
Silah akışını kim sağlıyor?
Lamamra'nın konuşmasında en çok tekrarlanan mesaj dış müdahaleye yönelikti; silah akışının hiçbir mantıkla haklı gösterilemeyeceğinde ısrar ediyordu. “Savaşı silahlarla beslemek çözüme yardımcı olmak değil, yanılsama ve bölünme yaratılmasına doğrudan katkı sağlamaktır” diyen Lamamra, ‘çabaların gerekli olana odaklanması gerektiğini’ ve bunun da ‘Sudan'ın birliğini koruyacak bir barış’ olduğunu belirtti.
Lamamra, bazı bölgesel ve uluslararası aktörlerin, savaşın kontrol edilecek hiçbir şey bırakmadığını unutarak, gelecekteki nüfuzları için Sudanlı bir tarafa destek veriyormuş gibi davrandıklarına inanıyor. Lamamra, “Sudan'ın parçalanması kimsenin çıkarına değil. Nüfuz sahibi herkes çatışmayı körüklemek yerine çözümün bir parçası olmalı” ifadelerini kullandı.
BM'nin silah akışının derhal durdurulması, ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarının sıkı bir şekilde uygulanması ve yurtdışından gelen askeri finansman kaynaklarının kurutulması çağrılarına son vermediğini vurgulayan Lamamra, “Aktörlerin ve dış müdahalelerin çoğalmasına rağmen, çatışmaları durdurarak yeni bir umut sayfası açmak Sudanlıların sorumluluğudur” dedi.
İki tarafın pozisyonlarına ilişkin değerlendirmesinde ihtiyatlı olduğunu gizlemeyen Lamamra şu ifadeyi kullandı: “Resmi toplantılar değil, çözüme yönelik gerçek kararlılığı yansıtan pratik bir süreç istiyoruz.”
Londra’da Nisan 2025'te düzenlenen Sudan Konferansı sırasında BM Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra (BM)
Lamamra, çözümün parçalı değil kapsamlı olması ve arzulanan çözümün sadece savaşın tezahürleriyle değil kökleriyle de ilgilenmesi gerektiğini vurguladı. Yeni bir ulusal mutabakat çerçevesinde geliştirmeye açık olmakla birlikte, savaş öncesi referans şartlarına geri dönülmesi fikrini ortaya koydu.
Sudanlılara mesaj
Şarku’l Avsat aracılığıyla Sudan halkına doğrudan bir mesaj göndermek isteyen Lamamra şunları söyledi: “Sudan halkını selamlıyor ve kayıplarını saygıyla anıyorum. Birkaç gün önce Port Sudan'daydım, üst düzey yetkililer ve vatandaşlarla bir araya geldim. Bu halkın misafirperverliği ve çektikleri çilenin üstesinden gelme konusundaki güçlü iradesi beni çok etkiledi.”
Mesajında BM'nin daha fazlasını yapma taahhüdünü de dile getiren Lamamra sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu büyük halkın potansiyeline yakışır bir gelecek için umutla beklediğini gözlemledim. Biz BM olarak, ciddiyetine rağmen zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için elimizden geleni yapmaya kararlıyız.”
Ciddi bir insani kriz ve vicdanları yaralayan rakamlar
Sudan’daki insani krizi vahim olarak nitelendiren Lamamra, “En az 13 milyon yerinden edilmiş insan ve komşu ülkelerde yaşayan milyonlarca mülteci var. Güvenlik, finansman eksikliği ve hatta bölgeler arası koordinasyon da dahil olmak üzere büyük zorluklar var” dedi. BM'nin devam eden çabalarına rağmen uluslararası müdahalenin vasatın altında kaldığını ifade eden Lamamra, durumu iyileştirmek ve bağışçılardan daha geniş çaplı yardım toplamak için ortaya konan bir dizi girişime işaret etti.
Lamamra, “Trajedi çok büyük… Bu trajedinin kurbanları çocuklar, kadınlar ve yaşamın asgari gerekliliklerinden yoksun vatandaşlar… Sudan bir Arap ve Afrika ülkesi, orada yaşananlar hepimizi etkilemeli” şeklinde konuştu.
Yetkililer ve insani yardım kuruluşları arasındaki iş birliği sayesinde insani durum bazı bölgelerde nispeten iyileşiyor olsa da, Lamamra bu olumlu gelişmelerin ihtiyaç duyulanın gerisinde kaldığını ifade etti. “Tek ve gerekli çözüm savaşı durdurmaktır. Zira sivilleri korumanın ve sahadaki durumu iyileştirmenin en iyi yolu budur” diyen Lamamra, Sudan halkının ‘alternatifi olmayan bir vatanda güven içinde yaşamayı hak ettiğini’ vurguladı.
Savaş sonrası
“Zaman kimsenin lehine işlemiyor. Her gecikme daha fazla parçalanma ve daha fazla kan anlamına geliyor” uyarısında bulunan Lamamra, sadece bir anlaşmayı değil, aynı zamanda krizi yönetmek için farklı bir mantığı da müzakere ediyor gibi görünüyordu. Lamamra sözlerini, “Barış dayatılmaz, yapılır. Sudanlılar başaramazsa, dışarıdan gelmeyecektir” diyerek bitirdi.
BM Sudan Özel Temsilcisi Lamamra son bir çağrı gibi görünen sözlerinde şöyle dedi: “Barış acil bir durum değil, uzun soluklu bir projedir... Eğer şimdi başlamazsak, birkaç ay içinde üzerine inşa edecek hiçbir şeyimiz kalmayabilir.”
