Axios: Witkoff, İsrail ve Hamas'a Gazze'de güncellenmiş bir ateşkes önerisi sundu

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonrası yükselen dumanlar (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonrası yükselen dumanlar (AFP)
TT

Axios: Witkoff, İsrail ve Hamas'a Gazze'de güncellenmiş bir ateşkes önerisi sundu

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonrası yükselen dumanlar (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonrası yükselen dumanlar (AFP)

ABD merkezli haber sitesi Axios dün, İsrailli bir yetkili ve bir kaynağa dayandırdığı haberinde ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, İsrail ve Hamas'a Gazze Şeridi'nde ateşkes ve esir takası anlaşması için güncellenmiş bir öneri sunduğunu ve şu an her iki tarafa da bunu kabul etmeleri için baskı yaptığını bildirdi.

İsrail ve Hamas'tan müzakere ekipleri şu an Katar’ın başkenti Doha'da bulunuyorlar. Ancak Axios’a konuşan kaynaklar, Witkoff'un önerisiyle ilgili görüşmelerin şu anda başka kanallar üzerinden yürütüldüğünü söylediler.

Axios, Witkoff'un İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve danışmanı Ron Dermer ile doğrudan temas halinde olduğunu ve bir aracı vasıtasıyla Doha'da Hamas liderleriyle görüşmeler yaptığını aktardı.

Yeni öneri 45-60 günlük ateşkes karşılığında 10 rehinenin serbest bırakılmasını ve Filistinli tutukluların salıverilmesini öngörüyor. Ancak Axios'a göre bu öneri, ateşkesin savaşın sona ermesine yol açabilecek daha geniş bir sürecin başlangıcı olacağını vurgulayan yeni ifadelerle önceki önerilerden ayrışıyor.

Axios'a konuşan kaynaklardan biri yeni önerinin, Hamas'a şimdi yapılacak kısmi bir anlaşmanın daha sonra savaşın sona ermesinin yolunu açabileceği güvencesini vermeye çalıştığını söyledi. Netanyahu’nun prensipte buna olumlu yanıt verdiğini belirten kaynağa göre bu öneri, şartlı ve çekincelerle dolu, Hamas ise henüz nihai bir onay vermedi ve geçici bir sükunetin kalıcı bir sükunete dönüşebileceğine dair açık garantiler talep etti.

Dün sabah Hamas Hareketi liderlerinden biri, CNN'e yaptığı açıklamada hareketin 60 günlük ateşkes ve 300 Filistinli tutuklunun serbest bırakılması karşılığında yedi ila dokuz İsrailli rehineyi serbest bırakmayı kabul ettiğini ifade etti.

Axios'a konuşan İsrailli bir yetkili ise şunları söyledi:

“Bugünlerde Doha'da yapılan görüşmeler sadece bir paravan. Oradaki gerçek müzakereler henüz başlamadı. İki taraf şartlar üzerinde anlaşırsa, müzakereler ayrıntıları görüşmek üzere Doha'ya taşınacak.”

Öte yandan İsrail ordusu dün sabah Gazze Şeridi'nin kuzeyinde ve güneyinde geniş kapsamlı kara operasyonlarına başladığını duyurdu.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.