ABD, DEAŞ'a karşı operasyonda Türkiye ve Suriye ile ortaklığı vurgulamaya özen gösteriyor

Kara harekâtının duyurulması, Şam'ın ABD'nin taleplerine yanıt verme çabalarını gösterme amacı taşıyor

ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 14 Mayıs 2025'te Suudi Arabistan'da bir araya geldi. (AP)
ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 14 Mayıs 2025'te Suudi Arabistan'da bir araya geldi. (AP)
TT

ABD, DEAŞ'a karşı operasyonda Türkiye ve Suriye ile ortaklığı vurgulamaya özen gösteriyor

ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 14 Mayıs 2025'te Suudi Arabistan'da bir araya geldi. (AP)
ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 14 Mayıs 2025'te Suudi Arabistan'da bir araya geldi. (AP)

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) dün, Suriye'nin kuzeybatısında nadir bir saldırı düzenlediğini ve bu saldırıda DEAŞ'ın önde gelen bir lideri ile iki militanının öldürüldüğünü açıkladı. CENTCOM, askerî açıdan insansız hava araçlarıyla (İHA) yapılan saldırılardan daha tehlikeli olan kara operasyonuyla ilgili çok az ayrıntı verdi.

CENTCOM tarafından yapılan açıklamada, ABD güçlerinin Halep kırsalının doğusundaki el-Bab bölgesinde lider Ziya Zevbe Muslih el-Hardani ve iki oğlunu öldürdüğü bildirildi.

“Öldürülen DEAŞ üyeleri, ABD ve koalisyon güçleri ile yeni Suriye hükümeti için tehdit oluşturuyordu” denilen açıklamada, saldırı sırasında üç kadın ve üç çocuğun da olay yerinde olduğu, ancak zarar görmedikleri belirtildi. Bir ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) yetkilisi de dün yaptığı açıklamada, operasyonda ABD tarafında herhangi bir kayıp yaşanmadığını ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan (NYT) aktardığına göre, kara operasyonları çok önemli bir hedef olarak görülüyor. Zira saldırı bölgesi, terörle mücadele güçlerinin gelecekteki saldırılarını planlamasına yardımcı olabilecek hassas bilgiler (bilgisayarlar, cep telefonları ve diğer veriler) içerebilir.

CENTCOM, kara operasyonu hakkında çok az ayrıntı verdi. Ancak hava saldırılarının aksine, terörle mücadele amaçlı kara saldırıları genellikle komando birlikleri ve helikopterleri içerir ve çoğu zaman saldırı uçakları ve İHA’lar tarafından desteklenir.

Saldırının duyurulması, Başkan Donald Trump'ın haziran ayı sonunda Suriye'ye uygulanan ekonomik yaptırımların çoğunu kaldıran bir yürütme emri imzalamasından sadece birkaç hafta sonra geldi. Trump böylece, liderlerinin El Kaide örgütüyle olan geçmiş bağlantıları konusundaki endişelere rağmen, ülkedeki yeni hükümete desteğini pekiştirdi.

 Özgür Suriye Ordusu ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) arasında Tanf Üssü'nde mayın tespit cihazları konusunda yapılan ortak tatbikatlarÖzgür Suriye Ordusu ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) arasında Tanf Üssü'nde mayın tespit cihazları konusunda yapılan ortak tatbikatlar

Suriye'ye yönelik Amerikan politikasının on yıllardır süren geleneğini sona erdiren bu adım, Trump'ın mayıs ayında Ortadoğu gezisi sırasında yaptığı sürpriz bir açıklamayla geldi. Suudi Arabistan ziyareti sırasında Trump, savaşçıları diktatör Beşşar Esed'i deviren ve aralık ayında iktidara gelen Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile görüştü.

Trump, o zamanlar ABD hükümeti tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılan bir grubu yöneten eş-Şara'yı ‘genç ve güçlü’ olarak nitelendirmiş ve Suriye'nin Mart 2011'de başlayan yıkıcı iç savaşın ardından kendini yeniden inşa etmek için bir ‘şans’ hak ettiğini söylemişti.

Suriye'nin kuzeyindeki Halep vilayetindeki el-Bab operasyonu, DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) güçleri ile yeni Suriye hükümeti arasında gerçekleştirilen ilk ortak uluslararası güvenlik operasyonu olarak kabul ediliyor.

DEAŞ’ın önde gelen liderlerinden Ziya Zevbe Muslih el-Hardani… El-Hardani, Suriye'nin kuzeyinde DMUK, Türkiye ve Suriye'nin ortak operasyonu sırasında öldürüldü.DEAŞ’ın önde gelen liderlerinden Ziya Zevbe Muslih el-Hardani… El-Hardani, Suriye'nin kuzeyinde DMUK, Türkiye ve Suriye'nin ortak operasyonu sırasında öldürüldü.

New York merkezli güvenlik danışmanlığı şirketi Soufan Group’un terörle mücadele analisti Colin P. Clarke, NYT’ye şunları söyledi: “Saldırının duyurulması mantıklı. Çünkü ABD, Türkiye ve Suriye ile (özellikle de Suriye ile) ortaklaşa yürütülen DEAŞ karşıtı savaşı öne çıkarmak ve Şam'ın somut değişiklikler yapma ve ABD'nin taleplerine yanıt vermek için gösterdiği çabaları ortaya koymak isteyebilir.”

CENTCOM Komutanı General Michael Erik Kurilla yaptığı açıklamada, “CENTCOM, bölgeyi, müttefiklerimizi ve vatanımızı tehdit eden DEAŞ teröristlerini kalıcı olarak yenilgiye uğratmaya kararlıdır” ifadelerini kullandı.



İHA’larla güvenlik kuşağı… Güney Lübnan'da ilan edilmemiş İsrail işgalinin gerçekleri

Geçtiğimiz kasım ayında Güney Lübnan'daki İsrail askerleri (Reuters)
Geçtiğimiz kasım ayında Güney Lübnan'daki İsrail askerleri (Reuters)
TT

İHA’larla güvenlik kuşağı… Güney Lübnan'da ilan edilmemiş İsrail işgalinin gerçekleri

Geçtiğimiz kasım ayında Güney Lübnan'daki İsrail askerleri (Reuters)
Geçtiğimiz kasım ayında Güney Lübnan'daki İsrail askerleri (Reuters)

34 yaşındaki Hasan, Güney Lübnan'daki Mercayun'a bağlı el-Hıyam'da arkadaşlarıyla buluşmak için yol kenarındaki bir kahve dükkanına vardığında, yarım saat geçmeden küçük bir İsrail insansız hava aracı (İHA) üzerlerine indi ve fotoğraflarını çekmeye başladı. Otuzlu yaşlarındaki genç ve arkadaşları kahvelerini alıp, hedef alınmaktan korktukları için evlerine dağıldılar.

cdfgthyuj
Güney Lübnan'da düzenlenen operasyon sırasında İsrail askerleri, 6 Ekim 2024 (Arşiv – Reuters)

İsrail İHA’larıyla ilgili bu olay, sınır bölgesinde yaşayanların bahsettiği tek olay değil. İsrail'in istihbarat toplama amaçlı İHA’ları bölgede uçmaya devam ediyor ve evlerini kontrol eden veya yaz tatilini burada geçirmeyi planlayan ziyaretçileri takip ediyor. Güney Lübnan’ı ziyaret edenler, geçen eylül ayında başlayan geniş çaplı savaştan bu yana bölge sakinlerinin İHA’larla ilgili hikayelerini dinliyor. Bu da bölgenin İHA’lar ve teknolojiyle işgal altında olduğu gerçeğine işaret ediyor.

Pencerelerden giren İHA’lar

Geçtiğimiz kasım ayında ateşkes anlaşması yürürlüğe girdikten sonra Fatma (takma isim) ve ailesi güneydeki Kunin kasabasına (Bint Cubeyl ilçesi) geri dönerek evlerini kontrol ettiler. Saldırılarda kırılan camları topladılar, evlerini temizlediler ve geceyi orada geçirdiler. Akşam saatlerinde, evin içini gözetlemek için pencereye yaklaşan küçük bir İHA gördüler. Şarku’l Avsat’a konuşan Fatma, “Çok korktum ve bütün gece uyuyamadım” dedi. Fatma bu olayın ‘daha sonra başka sakinler tarafından da yaşandığını ve İHA’ların geri dönenleri takip edip fotoğraflamaya devam ettiğini’ belirtti.

sdfgrthy
Lübnan ordusu mensupları, 9 Haziran 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Nemiriye kasabasında İsrail insansız hava araçlarının saldırısına uğrayan bölgede (AFP)

Bölge sakinlerinin İHA’larla ilgili deneyimlerini anlattıkları hikayeler giderek yaygınlaşıyor. Mercayun’a bağlı el-Hıyam kasabasında, bir İHA’nın bir eve girip içeride arama yaptığı şüphesi üzerine, insanlar birbirlerine pencereleri sıkıca kapatmalarını tavsiye etti. Anlatılana göre bir bölge sakini evinde eşyaların dağınık olduğunu fark etti ve küçük bir İHA’nın pencereden eve girip çekim yaptığını ve bazı eşyalara çarparak dağıttığını düşündü. Bu durum, Gazze Şeridi'nden gelen ve evlerin içini gösteren videolara benziyor.

Kurtuluştan önceki döneme dönüş

Bu anlatılar, geçtiğimiz günler ve haftalarda resmi olarak belgelenen olaylara ekleniyor, özellikle de İsrailli komutanın Güney Lübnan'ın el-Hula kasabasında evlerinde bulunan yaşlı bir çifte seslendiği ve onların Nescafe içtiklerini söylediği İHA olayı… Ayrıca, onarım çalışanlarının üzerinde saatlerce uçan İHA’lar veya İsrail ordusunun bölgedeki kişileri ayrıntılı olarak gözlemledikten sonra yayınladığı fotoğraflar hakkında başka anlatımlar da var.

Bölge sakinleri Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçlerde, olanların ‘bölgenin tamamen işgal edildiği, ancak 2000 yılında Güney Lübnan'ın kurtarılmasından önceki gibi askerlerin, barikatların ve tankların olmadığı’ izlenimini uyandırdığını belirtiyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bir bölge sakini şu ifadeleri kullandı: “İşgal günlerinde, sınır şeridine geçiş noktaları, kontrol noktaları, tanklarla yapılan devriyeler ve İsrail askerleri veya Luhad milisleri (İsrail'e bağlı Güney Lübnan Ordusu) tarafından evlerde yapılan aramalar vardı. Şimdi ise bunların hiçbirine gerek yok. Sınır şeridi var ve İHA’larla işgal ediliyor. Bölgeye kimin girmesine izin verileceğini ve kimin köyünde kalmasının yasak olduğunu belirliyorlar. Varlığını istemedikleri kişileri İHA’larla hedef alıyor ve öldürüyorlar; bu kişinin Hizbullah üyesi mi, sivil mi, çiftçi mi, bakım işçisi mi, evinde kalmak isteyen bir köylü mü olduğu fark etmiyor.”

Ateş hattında tampon bölge

Lübnanlı yetkililer, bu olayların İsrail'in hedef almalar ve İHA’larla sürekli gözetim yoluyla bir güvenlik kuşağı oluşturduğunu gösterdiğini gizlemiyor. Bir güvenlik kaynağı Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, sınır bölgesinin ‘ateş hattında bir tampon bölge haline geldiğini ve bölge sakinlerinin ve evlerinin hedef alınmaktan çekinilmediğini’ söyledi.

vdbghtjuk
Ekim 2024'te Lübnan sınırında bir İsrail tankı (Reuters)

Bu hipotez, İsrail ordusunun sınır bölgelerinden veya geçen kasım ayından bu yana işgal ettiği Lübnan topraklarında yeni oluşturulan bölgelerden düzenli olarak Lübnan'ın içlerine yaptığı kara saldırıları ile destekleniyor. Lübnan resmi haber ajansı NNA, bir ay içinde en az beş saldırı olduğunu ve bu saldırılar sırasında evlerin ve iş makinelerinin havaya uçurulduğunu belgeledi. Ajans, çarşamba günü, Lübnan topraklarındaki Mari bölgesinde Lübnanlı ve Suriyeli işçilerin sorgulandığını ve iki işçinin yaklaşık iki saat sonra serbest bırakılmadan önce gözaltına alındığını bildirdi. Bu nadir olay, İsrail'in güneyde sanki işgalciymiş gibi davrandığının bir başka kanıtı.

Lübnan ordusu, İsrail'in beş sınır noktasını işgal etmesi nedeniyle Güney Lübnan’daki konuşlanmasını tamamlayamadı. Lübnan hükümeti ve Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail'in işgal altındaki Lübnan topraklarından çekilmesini talep ediyor ve etkili ülkeleri İsrail'e çekilme konusunda baskı yapmaya çağırıyor.

Lübnan ordusu, Güney Litani bölgesindeki Hizbullah altyapısının büyük bir kısmını ortadan kaldırdığını ve olası konumlarla ilgili her türlü bilgiyi değerlendirerek gerekli önlemleri aldığını belirtiyor. Bu önlemler, Hizbullah'ın Güney Litani'deki askeri yapısının ortadan kaldırılmasıyla sonuçlandı.