عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İsrail medyası: Netanyahu, Gazze Şeridi'nin tamamını ele geçirmek istiyor

TT
TT

İsrail medyası: Netanyahu, Gazze Şeridi'nin tamamını ele geçirmek istiyor

İsrail medyası: Netanyahu, Gazze Şeridi'nin tamamını ele geçirmek istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün yaptığı açıklamada, bu hafta güvenlik konseyiyle bir araya gelerek ordunun Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaştaki hedeflerini nasıl gerçekleştireceğini tartışacağını söyledi. Netanyahu, kabine toplantısının başında yaptığı açıklamada “Birlikte durmaya devam etmeliyiz ve savaşın, düşmanı yenmek, rehineleri kurtarmak ve Gazze'nin bundan sonra İsrail için herhangi bir tehdit oluşturmamasını sağlamak olan tüm hedeflerini gerçekleştirmek için birlikte savaşmalıyız” ifadelerini kullandı.

İsrail televizyonu Kanal 12, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ofisinden bir yetkilinin Netanyahu'nun Gazze'ye yönelik saldırıyı genişleterek tüm bölgeyi kontrol altına almaya eğilimli olduğunu söylediğini aktardı.

İsrail medyası, Hamas ile dolaylı ateşkes görüşmelerinin çökmesinin ardından İsrail'in Gazze'de atacağı sonraki adımlara ilişkin karar almak üzere kabinenin salı günü (bugün) toplanacağını bildirdi. Netanyahu'nun ofisinden yorum taleplerine şimdiye kadar herhangi bir yanıt verilmedi.

İsrail merkezli haber sitesi Ynet, Netanyahu'nun çevresindeki üst düzey yetkililerin, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ni tamamen işgal etmeye hazırlandığını söylediğini aktardı. Ynet’e göre yetkililer, “Karar verildi, Gazze Şeridi'ni tamamen işgal etmeye hazırlanıyoruz... Rehinelerin tutulduğu bölgelerde de operasyonlar yapılacak. İsrail Genelkurmay Başkanı bu emri reddederse istifa edebilir” ifadelerini kullandı.

yu
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta yardım malzemesi taşıyan bir tırın üstüne çıkan Filistinliler, 4 Ağustos 2025 (Reuters)

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, geçtiğimiz cumartesi günü İsrail'e yaptığı ziyaret sırasında, İsrail hükümeti ile Gazze'deki savaşı fiilen sona erdirecek bir plan üzerinde çalıştığını açıkladı. Ancak İsrailli yetkililer, Gazze'deki askeri operasyonu genişletmek ve yıkılan bölgeleri ilhak etmek gibi fikirler ortaya attı.

thyjuıo
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Tel Aviv'de Hamas tarafından alıkonulan İsrailli rehinelerin aileleriyle görüşmeye giderken (AP)

Katar’ın başkenti Doha'da ABD'nin desteklediği 60 günlük ateşkes önerisi üzerinde anlaşmaya varılmasını sağlamak amacıyla yürütülen ateşkes görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlandı. Söz konusu ateşkes önerisine göre Gazze'ye yardım gönderilecek ve Hamas'ın alıkoyduğu rehinelerin yarısı, İsrail'de tutuklu bulunan Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında serbest bırakılacaktı. İsrailli üst düzey bir yetkili, Netanyahu’nun geçtiğimiz perşembe günü Witkoff ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Washington ve İsrail arasında, ateşkesin yerini ‘tüm rehinelerin serbest bırakılması, Hamas'ın silahsızlandırılması ve Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması’ gibi İsrail'in savaşı sona erdirmek için koyduğu temel şartları içeren kapsamlı bir anlaşmaya geçilmesi gerektiği konusunda bir mutabakat oluşuyor” dedi.

thyuı
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta Hamas'ın silahlı kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları üyeleri, Şubat 2025 (Reuters)

Diğer taraftan pazar günü Reuters'a bilgi veren bir kaynak, Witkoff’un ziyaretinin İsrail'de ‘son derece önemli’ olarak görüldüğünü söyledi. Ancak pazar günü ilerleyen saatlerde İsrailli bir yetkili, anlaşmaya varmaya çalışmanın boşuna olacağını belirterek daha fazla güç kullanma tehdidinde bulundu.

Gazze'deki savaş, Hamas'ın 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail'in güneyine saldırı düzenlemesiyle başladı. İsrail'in verilerine göre saldırıda bin 200 kişi öldü ve 251 kişi rehin alındı. Gazze'deki sağlık yetkililerine göre aynı tarihten bu yana İsrail'in Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaşta 60 binden fazla Filistinli öldürüldü. İsrailli yetkililer, Gazze'de halen 50 rehine olduğunu ve bunlardan 20'sinin yaşadığını düşünüyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
TT
TT

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)

Sudan'da iki hükümetin varlığı, iç ve dış çevrelerde akıllardan uzak bir ihtimal değildi. Bu senaryo, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, barışçıl bir çözüm için herhangi bir vizyon veya işaretin ufukta görünmemesi nedeniyle, olası birkaç senaryodan biri olarak ortaya atıldı.

ABD Barış Enstitüsü (USIP) Nisan 2024'te, Kenya'nın başkenti Nairobi'de, savaşa karşı olan geniş bir yelpazedeki siyasi ve sivil güçlerin katılımıyla bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda savaşın gidişatı ve nereye varacağı değerlendirildi ve olası senaryolar incelendi.

Çalıştayda 3 senaryo ortaya kondu; İlki, savaşın, çatışmanın iki tarafından biri olan Sudan ordusu veya HDK’nin askeri zaferiyle sona ermesi idi. Ancak bu seçenek, savaşın niteliği ve dış müdahalelerin açıkça ortaya çıkması nedeniyle dışlandı.

frgty6u7
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Hartum'da yaşanan çatışmalarda ağır hasar gören bina (AFP)

İkinci senaryo, müzakere ve savaştı. Bu senaryoda, sahadaki güç dengesinde radikal bir değişiklik ya da ‘zayıf denge’ meydana gelir ve müzakere masasında savaşın durdurulması yönünde bir adım atılır. Her iki taraf da çatışmalardan yorgun düşmüş olsa da, ordu ve İslamcı müttefiklerinin, düşmanlıkları durdurmayı ve sivilleri koruyarak insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Cidde Platformu’na defalarca ret cevabı vermeleri nedeniyle, bu seçenek o dönemde mümkün olmadı.

Çalıştayda yapılan uzun tartışmaların ardından odaklanılan üçüncü senaryo, Sudan'da iki hükümetin varlığıdır. Bu senaryo en olası olanıdır ve ülkedeki çatışmaların şiddetini azaltabilir ve taraflar arasında müzakere masasına oturmak için yollar açabilir.

Geçtiğimiz hafta, Sudan Kurucu İttifakı, HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığında, ülkenin batısındaki Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'yı merkez alan paralel bir hükümet kurduğunu duyurdu. Ancak, ülkeyi bölünmeye maruz bırakma korkusuyla, resmi devlet kurumları dışında herhangi bir otorite kurulmasına bölgede önceden karşı çıkılmıştı.

Siyasi analist Mahir Ebu’l Cuh, Port Sudan ve Nyala'da meşruiyet için çekişen iki hükümetin varlığının artık bir gerçek olduğunu ve her ikisinin de meşru olmadığını, bu nedenle herhangi bir yasal tanıma olmaksızın ele alınacağını söyledi.

dfrgty6
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerleriyle birlikte daha önceki bir Hartum ziyareti sırasında (Arşiv – Sudan ordusu sayfası)

Ebu’l Cuh, “Arap ve Afrika ülkeleri Sudan'ın bölünmesini istemiyor ve bölünmeye izin vermeyecek. Böylece bölgede parçalanmanın önü açılmayacak” ifadelerini kullandı.

Ebu’l Cuh, “Port Sudan'da ordunun liderliğindeki fiili hükümetin para birimi ve kimlik belgelerinin değiştirilmesi ve kontrol ettiği bölgelerde lise sınavlarının yapılmasıyla ilgili olarak attığı adımlar, HDK’yi bir ittifak kurmak ve paralel bir otorite oluşturmak için gerekçeler ve mazeretler bulmaya itti” dedi.

Siyasi analist Ebu’l Cuh, uluslararası toplumun ‘Sudan'da iki hükümetin varlığının çatışmanın sonucu olduğunu; nedeni olmadığını, çözümün her iki tarafın da varlığında yattığını ve bunun bölgesel ve uluslararası tarafların çıkarlarına uygun olduğunu anladığını, bu nedenle her iki hükümetle de muhatap olunmasının muhtemel olduğunu’ belirtti.

Ebu’l Cuh, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'dan oluşan dörtlünün ertelenen toplantısının amacının ‘bölge ülkelerinin endişelerini ve çıkarlarını uzlaşma formülüyle ele almak, bunları krizin çözümüne katkıları çerçevesinde değerlendirmek ve ateşkesle başlayıp Sudan'da demokratik federal sivil yönetimin yeniden tesis edilmesiyle devam etmek’ olduğunu bildirdi.

Ebu’l Cuh, HDK’nin ‘taktiksel’ bir çerçeve içinde ‘iki hükümetin varlığı’ senaryosunu hedeflediğini ve bunun amacının ‘müzakerelerin (eğer gerçekleşirse) fiili durum olarak iki otorite arasında veya her iki tarafın askeri liderleri arasında yapılması’ olduğunu söyledi.

Siyasi ve askeri analist Hüsameddin Bedevi ise Sudan'da iki hükümetin varlığının, uluslararası toplumun barışçıl çözüm şansını artıracağını düşündüğü bir senaryo olduğunu, ancak aynı zamanda düşmanlığın ileri aşamalarına ve çatışmanın uzamasına yol açabilecek olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.

Bedevi, “Silahlı çatışmanın devam etmesi ve uluslararası aktörlerin çekişmeleri, tarafları kontrol haritasını genişletmeye ve kendi sosyal çevrelerini temsil eden bölgelerde askeri varlık göstermeye itti” dedi.

Bedevi, “Her iki taraf da uluslararası meşruiyet arıyor ve kontrolündeki bölgelerde sivilleri koruduğu mesajını dünyaya iletmeye çalışıyor” diye konuştu.

Diğer yandan Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi, HDK tarafından ilan edilen paralel hükümetin bir veya iki yıl devam etmesi halinde fiili bir hükümet haline geleceğini ve uluslararası alanda tanınacağını, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ateşkesin dayatılacağını söylemişti.