Suveyda’da ‘kendi kaderini tayin hakkı’ gösterilerine katılım giderek azalıyor

İnsani yardım konvoyu Suveyda’ya ulaştı

Suveyda’da Dürzi silahlı gruplarla Bedevi aşiretlerinden silahlı gruplar ve hükümet güçleri arasında yaşanan kanlı çatışmalar sırasında tahrip edilen bir tank, 25 Temmuz 2025 (Reuters)
Suveyda’da Dürzi silahlı gruplarla Bedevi aşiretlerinden silahlı gruplar ve hükümet güçleri arasında yaşanan kanlı çatışmalar sırasında tahrip edilen bir tank, 25 Temmuz 2025 (Reuters)
TT

Suveyda’da ‘kendi kaderini tayin hakkı’ gösterilerine katılım giderek azalıyor

Suveyda’da Dürzi silahlı gruplarla Bedevi aşiretlerinden silahlı gruplar ve hükümet güçleri arasında yaşanan kanlı çatışmalar sırasında tahrip edilen bir tank, 25 Temmuz 2025 (Reuters)
Suveyda’da Dürzi silahlı gruplarla Bedevi aşiretlerinden silahlı gruplar ve hükümet güçleri arasında yaşanan kanlı çatışmalar sırasında tahrip edilen bir tank, 25 Temmuz 2025 (Reuters)

Aktivistler, Suriye'nin güneyinde yer alan ve nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda ilinde her cumartesi günü ‘kendi kaderini tayin hakkı’ sloganı altında düzenlenen gösterilerine olan ilgilinin giderek azaldığını bildirdiler. Öte yandan yaklaşık 200 ton un taşıyan bir insani yardım konvoyu Suveyda’ya girdi.

Suveyda’daki krizi çözmek için devam eden arabuluculuk çabalarını yakından takip eden bir kaynağa göre bu durum, Şam'ın 24 Dürzi tutukluyu serbest bırakmasına rağmen, Suveyda'daki silahlı grupların alıkoydukları kişileri salıvermemeleri nedeniyle Şam ve Suveyda arasındaki esir takasının tamamlanması yönündeki çabaların ‘durma noktasına geldiği’ bir dönemde ortaya çıktı. Kaynak, Suriye’deki Dürzilerin ruhani lideri Şeyh Hikmet el-Hicri’yi Suveyda’daki ‘çözümü engellemekle’ suçladı. Suveyda krizi, geçtiğimiz temmuz ayında bir tarafta Dürzi güçleri, diğer tarafta Bedevi ve Arap aşiretleri ile Suriye hükümet güçleri arasında kanlı çatışmalar olarak patlak verdi. İsrail, Dürzileri korumak için çatışmalara askeri müdahalede bulundu.

Suveyda şehrindeki yerel bir kaynak cumartesi günü, iki gösteri düzenlendiğini bildirdi. İlki şehir merkezindeki Es-Seyr Meydanı'nda, ikincisi ise kuzey kırsalındaki Şehba ilçesinde gerçekleşti. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, önceki haftalara kıyasla ‘katılımcı sayısının azalmaya devam ettiğini’ doğruladı.

Suwayda'daki haberleri aktaran internet sitelerinde ve Facebook sayfalarında yayınlanan fotoğraflarda gösterilere katılanların Dürzi mezhebi ve İsrail bayrakları taşıdığı görüldü. Ayrıca, Suriye'den ‘bağımsızlık’ talep eden pankartlar ve Şeyh Hicri’nin resimleri de vardı.

Öte yandan Suriye Kızılayı iş birliğinde ve Dünya Gıda Programı (WFP) kapsamında, 200 ton un taşıyan bir insani yardım konvoyu Şam üzerinden Suveyda'ya girdi. Konvoyun Suveyda Valisi Mustafa el-Bakur'un talimatıyla yola çıktığı belirtildi. Suveyda’dan haberleri aktaran Facebook sayfaları konvoyun bölgeye ulaştığını doğruladı.



İsrail, Gazze savaşını sona erdirmek için sancılı ve önemli tavizler vermek zorunda kalabilir

Gazze Şeridi sınırına konuşlandırılan topçuların atışlarını yöneten İsrail askerleri, 25 Eylül 2025 (AFP)
Gazze Şeridi sınırına konuşlandırılan topçuların atışlarını yöneten İsrail askerleri, 25 Eylül 2025 (AFP)
TT

İsrail, Gazze savaşını sona erdirmek için sancılı ve önemli tavizler vermek zorunda kalabilir

Gazze Şeridi sınırına konuşlandırılan topçuların atışlarını yöneten İsrail askerleri, 25 Eylül 2025 (AFP)
Gazze Şeridi sınırına konuşlandırılan topçuların atışlarını yöneten İsrail askerleri, 25 Eylül 2025 (AFP)

İsrail merkezli haber sitesi Ynet dün bazı kaynaklara dayanarak, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze Şeridi’ndeki savaşı sona erdirme planının şartlarının İsrail için ‘kabul edilebilir ve uygun’ olduğunu bildirdi.

Ynet, İsrail'in Trump'ın Gazze'deki savaşı sona erdirme planının uygulanabilir olduğuna inandığını bildirirken kaynaklar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Trump ile görüşmeden önce plandaki bazı maddeleri değiştirmek istediğini belirtti.

The Times of Israel gazetesi, Gazze'deki savaşın ABD'nin planına göre sona erdirilmesi halinde İsrail’in ‘sancılı ve önemli tavizler’ vermek zorunda kalabileceğini bildirdi.

Gazete, söz konusu tavizlerin İsrail'in savaşla ilgili beyan ettiği politika ile, özellikle de savaşın sona ermesinden sonra Gazze'de Filistin Yönetimi'nin rolünün genişletilmesi konusunda çelişebileceğini kaydetti.

cdfgh
Gazze Şeridi sınırı yakınlarında topçu birliğine ait zırhlı araçta bulunan İsrailli askerler, 23 Eylül 2025 (Reuters)

Gazete, ABD'nin şu an Katar'a ‘önemli baskı’ uyguladığını ve Netanyahu'ya baskı yapabilmek için Hamas liderlerinin planın ayrıntılarını kabul etmesini sağladığını aktardı.

CNN televizyonu cuma günü, Trump'ın barış planının Gazzelilerin zorla yerinden edilmesinin imkansız olduğunu ve Hamas'ın Gazze Şeridi'nin yönetiminde hiçbir rol oynamayacağını öngördüğünü bildirdi.

CNN, kaynaklara dayanarak, 21 maddelik planın, İsrail'in Gazze Şeridi’nden kademeli olarak çekilmesi karşılığında anlaşmanın imzalanmasından sonraki iki gün içinde tüm rehinelerin serbest bırakılmasını öngördüğünü, ancak İsrail askerlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi için bir takvim belirlenmediğini bildirdi.


Hizbullah Genel Sekreteri Kasım silahına sıkı sıkı sarılarak ‘beka savaşı’ verdiklerini söyledi

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, Beyrut’un güney banliyölerinde eski Genel Sekreter Hasan Nasrallah'a düzenlenen suikastın yıldönümünde ekranlardan Hizbullah destekçilerine hitap etti (EPA)
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, Beyrut’un güney banliyölerinde eski Genel Sekreter Hasan Nasrallah'a düzenlenen suikastın yıldönümünde ekranlardan Hizbullah destekçilerine hitap etti (EPA)
TT

Hizbullah Genel Sekreteri Kasım silahına sıkı sıkı sarılarak ‘beka savaşı’ verdiklerini söyledi

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, Beyrut’un güney banliyölerinde eski Genel Sekreter Hasan Nasrallah'a düzenlenen suikastın yıldönümünde ekranlardan Hizbullah destekçilerine hitap etti (EPA)
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, Beyrut’un güney banliyölerinde eski Genel Sekreter Hasan Nasrallah'a düzenlenen suikastın yıldönümünde ekranlardan Hizbullah destekçilerine hitap etti (EPA)

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, selefi Hasan Nasrallah'a düzenlenen suikastın yıldönümünde yaptığı açıklamada, silahlarını Lübnan devletine teslim etmeyi reddederek “Silahsızlanmaya izin vermeyeceğiz. Bir beka savaşının içinde olduğumuz için Kerbela benzeri bir çatışmaya gireceğiz” ifadelerini kullandı.

Kasım, İsrail ve ABD’nin Lübnan'a yönelik tehdidini direniş ve Lübnan’ın bekasına karşı bir tehdit olarak gördüğünden Lübnan ve uluslararası toplumun meşru kurumların elinde silahların tekelini sağlamak için gösterdiği çabalarını boşa çıkararak, silahsızlanmanın ‘İsrail'in taleplerine yanıt olarak silahsızlanmak ve onun hedeflerine ulaşmak anlamına geldiğini’ belirtti.

Lübnan'ın Birleşmiş Milletler’in (BM) 1701 sayılı kararı kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve İsrail'in de aynısını yapması gerektiğini vurgulayan Kasım, Lübnan hükümetine ‘silahların devletin eliyle sınırlandırılması’ konusundaki kararını geri alması çağrısında bulundu.

Öte yandan İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Ali Laricani, anma törenine katılmak üzere Beyrut'a bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyareti sırasında Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam ile bir araya gelen Laricani, ülkesinin Lübnan’la ‘karşılıklı saygı ilişkisi’ istediğini bir kez daha yineledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Lübnanlı kaynaklara göre Başbakan Selam, ‘ilişkileri iyileştirme ve geliştirme arzusunu’ dile getiren Laricani’ye “Biz de ilişkileri iyileştirmek istiyoruz, ancak her ziyaretinizde, İran'dan Lübnan'ın iç işlerine müdahale eden açıklamalar geliyor ve bu da ilişkileri geliştirme arzusu olmadığını gösteriyor” yanıtını verdi.


İki buçuk yıllık aradan sonra Irak-Türkiye boru hattında petrol akışı yeniden başladı

 Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) Duhok vilayetine bağlı Zaho ilçesinden geçen Irak-Türkiye boru hattı (Reuters)
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) Duhok vilayetine bağlı Zaho ilçesinden geçen Irak-Türkiye boru hattı (Reuters)
TT

İki buçuk yıllık aradan sonra Irak-Türkiye boru hattında petrol akışı yeniden başladı

 Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) Duhok vilayetine bağlı Zaho ilçesinden geçen Irak-Türkiye boru hattı (Reuters)
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) Duhok vilayetine bağlı Zaho ilçesinden geçen Irak-Türkiye boru hattı (Reuters)

Irak Petrol Bakanlığı'na göre boru hattının kapatılmasına neden olan çıkmazı aşmak için geçici bir anlaşma sağlanmasının ardından, Irak'ın kuzeyindeki Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nden (IKBY) Türkiye'ye ham petrol akışı iki buçuk yıl aradan sonra bugün yeniden başladı.

Bakanlığın açıklamasına göre petrol pompalaması bugün yerel saatle 06:00'da başladı.

Bakanlık, ‘operasyonların hızlı ve tamamen sorunsuz bir şekilde başladığını, herhangi bir teknik sorun yaşanmadığını’ belirtti.

Şarku'l Avsat'ın Rudaw'dan aktardığına göre Irak Petrol Bakanı Hayan Abdulgani dün yaptığı açıklamada, Irak federal hükümeti, IKBY ve bölgede faaliyet gösteren yabancı petrol üreticileri arasında varılan anlaşma ile Türkiye'nin Ceyhan Limanı’na günde 180 bin ila 190 bin varil petrol akışının sağlanacağını bildirdi.

OPEC+'nın pazar payını artırmak için üretimi artırdığı bir dönemde ABD, küresel piyasalara günlük 230 bin varil ham petrol akışını geri getirmesi beklenen Kerkük-Ceyhan boru hattının yeniden açılması için baskı yapmıştı.

Irak, OPEC'in en büyük ikinci petrol üreticisi olup, güney limanlarından günde yaklaşık 3,4 milyon varil petrol ihraç ediyor.

Geçtiğimiz çarşamba günü üzerinde anlaşmaya varılan ön plana göre IKBY, devletin sahip olduğu Irak Petrol Pazarlama Şirketi'ne (SOMO) günde en az 230 bin varil petrol teslim etmeyi taahhüt ederken, günde 50 bin varili iç kullanım için ayırması gerekiyor.

Bağımsız bir tüccar, SOMO'nun resmi fiyatlarını kullanarak Türkiye'nin Ceyhan Limanı’ndan yapılan satışları yönetecek.

Yetkililer, satılan her varilden 16 doların bir garanti hesabına aktarılacağını ve üreticilere orantılı olarak dağıtılacağını, gelirlerin geri kalanının ise SOMO’ya aktarılacağını ifade ettiler.

Üretici sorunları ve ödenmemiş borçlar

Anlaşmaya rağmen, bölgede faaliyet gösteren petrol üreticileriyle ilgili halen çözülmemiş sorunlar bulunuyor:

- Norveç merkezli DNO, boru hattı üzerinden ihracat yapmaya yönelik acil bir planı olmadığını, ancak yerel alıcılarının ham petrolünü bu hat üzerinden sevk edebileceğini belirtti.

- Vadesi geçmiş borçlar: DNO ve ortağı Genel Energy, IKBY'deki üreticilere olan yaklaşık 1 milyar dolarlık gecikmiş borç sorununun ele alınması gerektiğini vurguladı. Bu borcun yaklaşık 300 milyon doları DNO'ya ait.

- Borç ödeme mekanizması: Anlaşmayı imzalayan sekiz şirket ve IKBY, ihracatın yeniden başlamasından itibaren 30 gün içinde bir araya gelerek ödenmemiş borçların ödenmesi için bir mekanizma üzerinde çalışmaya karar verdi.

Boru hattının kapatılmasına ne sebep oldu?

Türkiye, Uluslararası Ticaret Odası'nın (ICC) 2014 ile 2018 yılları arasında IKBY'den izinsiz petrol ihracatı nedeniyle Irak'a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödemesini gerektiren kararının ardından boru hattını kapattı.

Irak, Türkiye'nin federal hükümetin onayı olmadan IKBY'den ihracatı kolaylaştırıcı rolünü gerekçe göstererek 2014 yılında Paris merkezli ICC'ye tahkim davası açmıştı. Bağdat, SOMO'nun Irak petrolünü ihraç etmeye yetkili tek kuruluş olduğunu savunarak 33 milyar dolar tazminat talep etmişti.

ICC, 2018'den itibaren yapılan ihracatı kapsayan ikinci tahkim davasında henüz kararını açıklamadı.

IKBY için Irak-Türkiye boru hattı üzerinden petrol ihracatının yeniden başlaması, kamu sektörü maaşlarında gecikmelere ve temel hizmetlerde kesintilere yol açan ekonomik zorlukları hafifletecek.