Hamas ile çeşitli taraflar arasında Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmek için ABD'nin planını görüşmek üzere toplantılar ve istişareler devam ederken, planın ayrıntıları pazartesi akşamı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından açıklanıp onaylandı. Hamas kaynakları, bazı noktalara ilişkin çekinceler olduğunu ve değişiklik yapılmasını istediklerini belirttiler.
ABD Başkanı Donald Trump, Hamas'a plana yanıt vermesi için salı günü üç ila dört gün süre verdi.
Hamas liderliği ile Katar, Mısır ve Türkiye yetkilileri arasında salı günü Katar'ın başkenti Doha'da uzun bir toplantı düzenlendi ve önerilen plan ile planda değişiklik yapma olasılığı tartışıldı.
Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, Hamas heyeti planın bazı noktalarına, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve bunun uygulanması için net garantiler veya belirli bir zaman çizelgesinin olmaması ile İsrailli rehinelerin teslim edilmesi için belirlenen 72 saatlik süreye itiraz etti. Heyet ayrıca, silahlar ve yönetim konularında net ayrıntılar talep etti.
Kaynaklar, üç ülkenin temsilcileriyle yapılan toplantıda Hamas liderliğinin, Birleşik Krallık eski Başbakanı Tony Blair'i planın başarısını sağlayabilecek ‘tarafsız bir figür’ olarak görmediğini vurguladığını belirtti.
Planın 20 maddesinden biri, Trump'ın başkanlık ettiği ve Blair gibi isimlerin katıldığı uluslararası bir ‘barış konseyinin’ denetimi altında Filistinli teknokratlardan oluşan bir geçiş yönetiminin kurulmasını öngörüyor.
Gazze şehrinden yerinden edilen insanlar, Nuseyrat Mülteci Kampı’nın kuzeybatısındaki sahil yolunda eşyalarıyla birlikte güneye doğru ilerliyor, 1 Ekim 2025. (AFP)
Kaynaklar, Gazze Şeridi'nin akademisyenler ve diğer teknokratlardan oluşan bir Filistinli ekip tarafından yönetilmesi gerektiğini vurguladı. Arabulucuların, Blair ve barış konseyinin planda tanımlanan rolünün Gazze Şeridi'nin yönetimini doğrudan değil uzaktan izlemek olacağını belirttiğini ve bunun sorumluluğunun Filistinlilere ait olacağını vurguladığını söylediler.
‘Ortak yanıt’
Kaynaklara göre, üç ülkenin temsilcileri, önerilen planın ‘birçok ayrıntısında değişiklik yapılabileceğini, ancak savaşı sona erdirmek için ilerleme kaydetmek açısından önemli olduğunu’ ve ABD'nin plana ilişkin görüşmelere katılan Arap ve İslam ülkelerine, savaşın sona ermesini ve İsrail'in geri çekilme konusu da dahil olmak üzere planın şartlarına bağlı kalacağını teyit eden açık garantiler verdiğini bildirdi.
Hamas liderliğiyle bir araya gelen Arap ve İslam ülkeleri temsilcileri, Filistinlilerin taleplerini ve haklarını desteklediklerini ve planı ‘savaşı sona erdirmek için gerçek bir fırsat’ olarak gördüklerini ifade ettiler. Ayrıca, bazı konularda taviz verilmeden bir çözümün mümkün olmayacağını ve bu nedenle bu fırsatın değerlendirilmesi gerektiğini belirttiler.
Bu durum Hamas liderliğini, herhangi bir anlaşma için ortak zemin oluşturmak amacıyla planı ‘ciddi, sorumlu ve olumlu’ bir şekilde inceleyeceğini yinelemeye sevk etti.
İsrail'in hava saldırısının ardından Gazze şehrinde boş bir caddede yürüyen Filistinli bir kadın, 1 Ekim 2025 (EPA)
Hamas ve diğer Filistinli gruplardan kaynaklar Şarku’l Avsat'a, plana ‘ortak bir Filistin yanıtı’ vermek amacıyla salı akşamı itibarıyla istişarelerin sürdüğünü bildirdi.
Kaynaklar, Doha'da Hamas liderlerine yönelik son suikast girişiminin ardından karmaşık güvenlik durumu nedeniyle hareketin liderliği ile gruplar arasında doğrudan görüşmelerin yapılmayacağını belirtti. Zira bu durum, bazı grup liderlerinin belirli Arap ve İslam ülkelerindeki mevcut konumlarında kalmayı tercih etmelerine neden oldu.
Diğer kaynaklar, İslami Cihad Hareketi liderliğinden bir veya iki kişinin, önerilen planı görüşmek üzere Hamas liderliği ve Katarlı ve Mısırlı yetkililerle görüşmek üzere Doha'ya gideceğini öne sürdü.
Değişiklik olasılığı var mı?
Şu ana kadar yapılan tahminler, Hamas'ın plana olumlu yanıt vereceğini ve planı kabul edeceğini, ancak bazı değişiklikler yapılması için yorumlarda bulunacağını gösteriyor.
ABD ve İsrail'in Hamas'ın beklenen yanıtına nasıl tepki vereceği bilinmiyor. Ancak Arap ve İslam ülkeleri, tarafları birbirine yaklaştırmak, savaşı sona erdirmek ve tüm bölgedeki olayların gidişatını değiştirmek için mevcut olan nadir fırsatı değerlendirmek amacıyla, hareketin yorumlarını kabul ettirmek için baskı uygulayacak gibi görünüyor.
İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırının ardından yükselen dumanlar, 1 Ekim 2025 (AP)
ABD kaynakları, uluslararası medya kuruluşlarına, Trump yönetiminin Hamas'ın talep edebileceği bazı değişiklikleri kabul etmeye açık olduğunu, ancak tüm noktaları kabul etmeyeceğini doğruladı.
Hamas kaynakları salı günü Şarku’l Avsat'a Amerikan planını ‘adaletsiz ve haksız’ olarak nitelendirerek, planın İsrail'in çıkarlarına hizmet ettiğini, Filistinlilerin taleplerinin sadece küçük bir kısmını karşıladığını ve birçok noktayı ele almadığını belirtti.
Ancak kaynaklar, hareketin yine de plana kesinlikle olumlu bir şekilde yaklaşacağını doğruladı. Kaynaklar, planın koşullarının uygulanması için gerçek taahhütler veya garantiler içermeyen birçok ‘belirsiz’ nokta olduğunu ve bu durumun İsrail'e, özellikle kademeli çekilmenin uygulanması konusunda, bölgede serbestçe hareket etme imkânı tanıdığını ifade etti.
Kaynaklar, hareketin rehinelerin serbest bırakılması ve cenazelerinin iadesi konusunda bazı küçük değişiklikler önerebileceğini belirtti. Bunun nedeni, cesetlerin aranmasıyla ilgili pratik nedenler. Buna ek olarak, sahadaki fraksiyon üyeleri, rehinelerin toplanması ve bir yerden başka bir yere nakledilmesi konusunda birçok ayrıntıya ihtiyaç duyuyor.
Kaynaklar, bu koşullar altında 72 saatlik sürenin ‘mantıksız’ olduğunu ve daha fazla gün gerektiğini belirtti.
Öte yandan kaynaklar, Hamas’ın ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış 250 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını kabul ettiğini ve bunu makul bulduğunu bildirdi.
Onlarca yolcuyu taşıyan 10 tekneyle Katanya'dan Gazze Şeridi'ne doğru yola çıkan filo (EPA)
Gazze Şeridi'ne doğru yola çıkan Küresel Sumud Filosu gemilerindeki aktivistler, kuşatma altındaki Filistin topraklarına yaklaşırken İsrail donanmasının kendilerini durdurmaya başladığını söylediler. (AP)
27 Eylül'de bir tekne filosu, İtalya'nın güneyindeki Sicilya adasının Katanya kentindeki San Giovanni li Cuti Limanı’ndan ayrıldı. (EPA)