عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Eş-Şara, pazartesi günü Trump'la "boş bir sayfa" ile görüşecek

İsmi BM'nin terör listesinden çıkarıldı ve DEAŞ'a karşı koalisyon anlaşması imzalanacak

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, perşembe günü BM İklim Konferansı (COP30) kapsamında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva ile bir araya gelecek (Brezilya Başkanlığı- AFP)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, perşembe günü BM İklim Konferansı (COP30) kapsamında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva ile bir araya gelecek (Brezilya Başkanlığı- AFP)
TT
TT

Eş-Şara, pazartesi günü Trump'la "boş bir sayfa" ile görüşecek

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, perşembe günü BM İklim Konferansı (COP30) kapsamında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva ile bir araya gelecek (Brezilya Başkanlığı- AFP)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, perşembe günü BM İklim Konferansı (COP30) kapsamında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva ile bir araya gelecek (Brezilya Başkanlığı- AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Beyaz Saray'da Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'yı kabul edecek. Bu, perşembe günü New York'ta ABD öncülüğünde Suriye'nin BM'nin terörü destekleyen devletler listesinden çıkarılması için yapılan başarılı girişimin ardından, bir Suriye liderinin Washington'a yaptığı ilk ziyaret olacak.

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'a göre, eş-Şara'nın bu tarihi ziyaretinde Suriye'nin ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı uluslararası koalisyona katılması için bir anlaşma imzalaması bekleniyor. ABD'nin ayrıca Şam yakınlarında bir askeri üs kurmayı planladığı da bildiriliyor.

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, Washington'a gitmeden önce Brezilya'ya giderek Brezilya'nın Pará eyaletindeki Belém kentinde düzenlenen BM İklim Konferansı'na (COP30) katılacak.

Güvenlik Konseyi, perşembe günü, ABD'nin BM Misyonu tarafından hazırlanan BM Şartı'nın VII. Bölümü kapsamındaki 2799 sayılı Kararı, 15 üye ülkeden 14'ünün lehte oy kullanmasıyla ve Çin'in çekimser kalmasıyla kabul etti. Karar, Cumhurbaşkanı eş-Şara ve İçişleri Bakanı Enes Hattab'ın isimlerini DEAŞ ve El Kaide'yi hedef alan yaptırımlar listesinden çıkarıyor. Bu hamle, Suriye lideri için temiz bir sayfa olarak değerlendiriliyor. Güvenlik Konseyi, "Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine tam saygı gösterme konusundaki güçlü bağlılığını ve Suriye halkına sürekli desteğini" yineleyerek, "Suriye'de uzun vadeli yeniden yapılanma, istikrar ve ekonomik kalkınmayı teşvik etme niyetini" belirtirken, "bu çabaların DEAŞ ve El Kaide'ye karşı yaptırım rejiminin bütünlüğü ve etkinliği ile uyumlu olması gerektiğini" vurguladı. Ayrıca, Suriye'nin "uluslararası insancıl hukuka uygun olarak tam, güvenli, hızlı ve engelsiz insani yardım erişimi sağlama ve terörizmle mücadele etme" taahhütlerini de memnuniyetle karşıladı.

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Kararda, Suriye'nin "yabancı terörist savaşçıların oluşturduğu tehdidi ortadan kaldırmak" için "kararlı önlemler" alması beklenirken, aynı zamanda "etnik köken veya din gözetmeksizin tüm Suriyelilerin insan haklarını, güvenliğini ve emniyetini" koruması gerektiği belirtildi. Kararda ayrıca Şam'a "uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele", "nükleer silahların yayılmasının önlenmesi ve kalan kimyasal silahların imha edilmesi" ve "bölgesel güvenlik ve istikrarın sağlanması" çağrısı yapıldı.

Çin'in çekimser kalması

Çin'in BM temsilcisi Fu Cong, ülkesinin çekimser kalmasını, kararın terörle mücadele ve Suriye'deki güvenlik durumuyla ilgili endişelerini yeterince ele almadığını belirterek gerekçelendirdi ve özellikle Pekin'in Uygur savaşçılarını da içeren Doğu Türkistan İslam Hareketi hakkındaki endişelerine atıfta bulundu. Kararın, "Suriye'nin terör eylemleriyle mücadele etmek ve Suriye'deki Doğu Türkistan İslam Hareketi de dahil olmak üzere yabancı terörist savaşçıların oluşturduğu tehdidi ele almak için kararlı önlemler alması gerektiğini" "açıkça şart koştuğunu" söyledi.

Rusya Büyükelçisi Vasili Nebenzya, Moskova'nın kararı desteklediğini, çünkü "her şeyden önce Suriye halkının çıkarlarını ve isteklerini yansıttığını" belirtti. Güvenlik Konseyi içinde yıllarca süren bölünmenin ardından, Suriye Büyükelçisi İbrahim Alabi kararı övdü ve "Suriyelilere, erkek ve kadınlara, vatanlarını yeniden inşa etme ve hayatlarını yeniden kurma çabalarında bir destek mesajı" olarak nitelendirdi.

Bununla birlikte Güvenlik Konseyi, daha önce her yurt dışı seyahati için özel BM onayı gerektiren Eş-Şara'ya yönelik yaptırımları kaldırdı. Bu yaptırımlar, 2013 yılında, Ebu Muhammed el-Culani takma adıyla Heyet Tahrir eş-Şam'ın (eski adıyla Cephetül-Nusra) lideri olarak, diğer gruplarla birlikte geçen yıl 8 Aralık'ta eski Devlet Başkanı Beşşar Esed'i deviren askeri operasyonu yönetene kadar kendisine uygulanmıştı.

“Yeni bir sayfa"

Washington, D.C.'deki Beyaz Saray (EPA)Washington, D.C.'deki Beyaz Saray (EPA)

Eş-Şara, New York'taki BM Genel Kurulu'na katılmak üzere ilk ABD ziyaretini gerçekleştirdi ve burada bir konuşma yaptı. Ancak Washington, D.C.'ye yaptığı ziyaret, "modern devletin doğuşundan bu yana tarihte ilk kez" bir Suriye devlet başkanının Beyaz Saray'a gelmesi olacak.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığına göre New Lines Enstitüsü analisti Nick Heras, eş-Şara'nın ziyaretini "Amerikan Ortdoğu politikasında terörle mücadeleden pragmatik anlaşmalara doğru yeni bir dönemin duyurusu" olarak değerlendirdi.

Trump, geçen mayıs ayında Suudi Arabistan'a yaptığı ziyarette eş-Şara ile görüşmüştü. O dönemde, ABD politikasında büyük bir değişiklik olduğunu duyurmuş ve Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldıracağını belirtmişti. Daha sonra eş-Şara'ya atıfta bulunarak, "Bence gayet iyi gidiyor. Zorlu bir bölge ve o güçlü bir adam ama aramızdaki her şey çok iyi gidiyor. Suriye konusunda büyük ilerleme kaydettik." demişti.

ABD'li yetkililerin, ABD'nin "insani yardımları koordine etmek ve Suriye ile İsrail arasındaki durumu izlemek amacıyla Şam yakınlarındaki Mezze askeri havaalanında bir askeri üs kurmayı planladığını" söylediği aktarıldı. ABD'nin Suriye'de konuşlu güçlerinin çoğu, ülkenin kuzeydoğusundaki Kürt yönetiminin kontrolündeki bölgelerde bulunuyor.

Suriyeli bir diplomat, "Suriye'nin (DEAŞ'a karşı) koalisyon güçlerine katılmasının gündemin en başında yer alacağını" doğruladı. Suriyeli siyasi analist Bessam Süleyman, uluslararası koalisyona katılmanın "ülke içinde olumlu sonuçlar doğuracağına, Suriye devletinin birleşmesine yardımcı olacağına ve SDG (Suriye Demokratik Güçleri) sorunu gibi bazı önemli sorunların çözümünde önemli bir adım olacağını" değerlendiriyor.

Trump'ın mayıs ayında eş-Şara'yı Arap devletleri ile İsrail arasındaki ilişkileri normalleştirmek için İbrahim Anlaşması'na katılmaya çağırması nedeniyle, görüşmelerin Şam ve İsrail arasında doğrudan müzakereleri de içermesi bekleniyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Barzani: Irak'ın baş ağrısı seçimlerden sonra başlayacak

Irak Bağımsız Seçim Komisyonu çalışanları, oy kullanma hazırlıkları kapsamında sandıkları taşıyor. (Reuters)
Irak Bağımsız Seçim Komisyonu çalışanları, oy kullanma hazırlıkları kapsamında sandıkları taşıyor. (Reuters)
TT
TT

Barzani: Irak'ın baş ağrısı seçimlerden sonra başlayacak

Irak Bağımsız Seçim Komisyonu çalışanları, oy kullanma hazırlıkları kapsamında sandıkları taşıyor. (Reuters)
Irak Bağımsız Seçim Komisyonu çalışanları, oy kullanma hazırlıkları kapsamında sandıkları taşıyor. (Reuters)

Önümüzdeki salı günü yapılacak olan parlamento seçimlerinden birkaç gün önce Irak’ta bekleyiş ve temkin havası hâkim. Ülkede giderek artan şekilde, seçimler sonrasındaki dönemde üst düzey makamlar üzerinde şiddetli bir çekişme yaşanabileceği ve önceki dönemlerde olduğu gibi hükümetin kurulmasının yeniden aksayabileceği yönünde konuşmalar yapılıyor.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, önümüzdeki dönemi Irak için ‘siyasi bir baş ağrısı’ olarak nitelendirerek, Bağdat'taki federal hükümet ile Erbil'deki bölgesel hükümet arasında devam eden anlaşmazlıkların ‘tüm Irak için baş ağrısına yol açacağı’ uyarısında bulundu.

Barzani, mevcut seçimleri yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendirdi, ancak uzun süreli bir krizin önlenmesi için merkezi hükümet ile IKBY arasında, özellikle petrol, bütçe ve yetkiler konusunda süregelen anlaşmazlıkların çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani (AP)Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani (AP)

Üç pozisyon için yarış

2003 yılından bu yana Iraklılar, yazılı olmayan bir uzlaşma temelinde iktidarı paylaşıyorlar: Başbakanlık Şiilere, Cumhurbaşkanlığı Kürtlere ve Meclis Başkanlığı Sünnilere veriliyor. Ancak bu formül şu anda yeniden gözden geçirilmeye çalışılıyor.

Eski Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, bu kez Sünni Araplara cumhurbaşkanlığı makamının verilmesi, karşılığında Kürtlerin meclis başkanlığını üstlenmesi, başbakanlığın ise Şiilerin elinde kalması önerisinde bulundu.

Bu arada Şii kampı, mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile göreve geri dönmek isteyen selefi Nuri el-Maliki arasında açıkça bölünmüş durumda.

Maliki, ‘engelleyici üçte bir’ (yani hükümetin kurulmasını engelleme yetkisine sahip büyük bir azınlık) yönteminin kullanılma olasılığına işaret etti. Bu durum, uzun sürecek bir siyasi boşluk yaşanabileceği endişelerini artırdı.

Sudani ile Maliki arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Sudani, Sünni ve Kürt güçlerle ittifaklar kurarak parlamento çoğunluğunu elde etmeye çalışırken, Maliki, Tahran’a yakın Koordinasyon Çerçevesi’nin kendi arkasında saf tutmasına güveniyor. Ancak, ‘engelleyici üçte bir’ taktiğinin kullanılması olasılığı, Sudani'yi geçici başbakan konumunda tutabilir ve bu da yeni hükümetin kurulması gecikirse ona ek bir avantaj sağlayabilir.

Öte yandan, silahlı Şii gruplar ‘Şii çoğunluğun iktidarda olması gerektiğini’ vurguluyor. Onlara göre, 2003 yılında önceki rejimin devrilmesinden bu yana Şiiler ‘sadece birkaç yıl’ iktidarda bulunabildi; bu da onların gözünde güç dengesinde bir bozulmaya işaret ediyor.

Musul’daki aday afişlerinin önünden elektrikli bisikletiyle geçen bir genç (AFP)Musul’daki aday afişlerinin önünden elektrikli bisikletiyle geçen bir genç (AFP)

Dış etkiler

Dış güçler, yeni hükümetin şekillenmesinde önemli bir rol oynuyor. ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya'nın adı, Bağdat'taki siyasi çevrelerde öne çıkıyor. Savaya, Bağdat'ta bir dizi önde gelen adayla görüşmelerde bulundu.

Buna karşılık İran'ın etkisi, 2020 yılında Bağdat'ta ABD'nin düzenlediği saldırıda öldürülen Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani dönemine kıyasla azalmış görünüyor. Süleymani'nin halefi İsmail Kaani, Irak sahnesinde daha az etkili olarak görülüyor ve bu da Washington'a daha fazla manevra alanı sağlıyor.

Gözlemciler, bu bölünmelerin 2021 senaryosunun tekrarlanmasına yol açabileceğinden endişe ediyor. 2021'de, büyük siyasi bloklar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle hükümetin kurulması süreci bir yıldan fazla sürmüştü.

Irak anayasası, başbakanın atanması ve hükümetin kurulması için net süreler belirlemiş olsa da, gecikmeler için herhangi bir ceza öngörülmemesi, bu sürelerin önceki deneyimlerde büyük ölçüde sembolik kalmasına neden oldu.

Şii, Sünni ve Kürt güçler arasındaki bölünmenin devam etmesi ve ABD ile İran arasındaki rekabetin yeniden alevlenmesi ile birlikte, Barzani'nin bahsettiği ‘seçim sonrası baş ağrısı’ sadece siyasi bir metafor değil, hem Iraklılar hem de komşuları için beklenen bir gerçeklik gibi görünüyor.

ARAP DÜNYASI

Tunus: Muhalefet, tutuklu bir politikacı ile dayanışma amacıyla açlık grevine başladı

İnsan hakları aktivistleri, Tunus'un güneydoğusundaki Bli sivil hapishanesinin dışında, tutuklu aktivist Cevher Bin Mübarek'in serbest bırakılması için toplandı, (AFP)
İnsan hakları aktivistleri, Tunus'un güneydoğusundaki Bli sivil hapishanesinin dışında, tutuklu aktivist Cevher Bin Mübarek'in serbest bırakılması için toplandı, (AFP)
TT
TT

Tunus: Muhalefet, tutuklu bir politikacı ile dayanışma amacıyla açlık grevine başladı

İnsan hakları aktivistleri, Tunus'un güneydoğusundaki Bli sivil hapishanesinin dışında, tutuklu aktivist Cevher Bin Mübarek'in serbest bırakılması için toplandı, (AFP)
İnsan hakları aktivistleri, Tunus'un güneydoğusundaki Bli sivil hapishanesinin dışında, tutuklu aktivist Cevher Bin Mübarek'in serbest bırakılması için toplandı, (AFP)

Nahda Hareketi Lideri Raşid el-Gannuşi'nin de aralarında bulunduğu Tunuslu önde gelen muhalif isimler, dokuz gündür açlık grevinde olan ve sağlık durumunun ciddi şekilde kötüleştiğini söyledikleri tutuklu siyasetçiyle dayanışma amacıyla açlık grevine başlayacaklarını duyurdu.

Gözaltına alınan siyasi aktivist Cevher Bin Mübarek (Şarku'l Avsat)Tutuklu siyasi aktivist Cevher Bin Mübarek (Şarku'l Avsat)

Tunus'un ana muhalefet koalisyonu olan Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin kurucu ortaklarından Cevher Bin Mübarek, Şubat 2023'ten beri tutukluluğunu protesto etmek için geçen hafta yiyecek, su ve ilaç talebini reddederek açlık grevine başladı. Nisan ayında, insan hakları örgütleri tarafından eleştirilen toplu bir davada "devlet güvenliğine karşı komplo kurmak" ve "terör örgütüne üye olmak" suçlamalarıyla 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre Bin Mübarek'in ailesi ve muhalefetteki Nahda ve Cumhuriyetçi partilerin liderleri greve katılacaklarını açıkladı. Bin Mübarek'in babası, deneyimli aktivist İzzeddin Hazgui, Tunus'ta düzenlediği basın toplantısında, "Cevher'in durumu endişe verici ve sağlığı kötüleşiyor" diyerek, "Ailesi olarak yarın dayanışma açlık grevine başlayacağız" ifadelerini kullandı. Ancak hangi akrabalarının eyleme katılacağını belirtmedi. Hazgui, "Aktivistler olarak (Cumhurbaşkanı) Kays Said'i affetmeyeceğiz" dedi. İnsan hakları grupları daha önce, Cumhurbaşkanı Said'in Temmuz 2021'de iktidara gelmesinden bu yana Tunus'ta sivil özgürlüklerde keskin bir düşüş yaşandığı konusunda uyarıda bulunmuş ve eleştiride bulunanların çoğu hapse atılmıştı.

Raşid Gannuşi, Bin Mübarek'le dayanışma amacıyla açlık grevine başladığını duyurdu (EPA)Raşid Gannuşi, Bin Mübarek'le dayanışma amacıyla açlık grevine başladığını duyurdu (EPA)

Uzun bir hapis cezasına çarptırılan 84 yaşındaki Gannuşi, resmi Facebook sayfasından yaptığı paylaşımda açlık grevine katıldığını duyurdu. Gannuşi, açlık grevinin Bin Mübarek’i desteklemeyi ve "yargı bağımsızlığını ve özgürlükleri savunmayı" amaçladığını belirtti. 2023'ten beri hapiste olan Gannuşi, "yasadışı yabancı fonlama" ve "devlet güvenliğine karşı komplo" da dahil olmak üzere çeşitli suçlamalarla 37 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Gannuşi, bağımsızlığı olmayan ve yalnızca Said'in emirlerini yerine getiren yargıçlarla karşı karşıya gelmeyeceğini söyleyerek, tüm davalarda mahkemeye çıkmayı reddetti. Merkez Cumhuriyetçi Parti'nin tutuklu genel sekreteri Issam Chebbi de dün açlık grevine başladığını duyurdu. Parti lideri Wissam Sghaier, bazı parti üyelerinin greve katılacağını belirterek, parti genel merkezinin "oturma eylemi için açık olduğunu ve yarın sabah saat 8:00'de greve başlayacağımızı" vurguladı.

Cevher Bin Mübarek'in birkaç yakını ve Tunus İnsan Hakları Birliği'nden bir heyet, Bin Mübarek'in tutulduğu Tunus'un güneydoğusunda Bli'deki sivil cezaevini ziyaret ederek "sağlığında ciddi bir bozulma" olduğunu bildirdi. Serbest bırakılmasını talep etmek için cezaevi yakınında büyük bir kalabalık toplandı. Tunus İnsan Hakları Birliği, Bin Mübarek'i açlık grevini sonlandırmaya ikna etmek için "çok sayıda girişimde" bulunulduğunu, ancak kendisinin "reddettiğini ve kendisine yönelik adaletsizlik düzeltilene kadar greve devam etme kararlılığını" dile getirdiğini bildirdi. Çarşamba günü cezaevi yetkilileri, Bin Mübarek'in adını vermeden, açlık grevi sonucunda herhangi bir tutuklunun sağlık durumunun kötüleştiğini yalanlayan bir açıklama yayınladı.

Hapishanelerdeki açlık grevleri, Tunus'taki muhalefet liderlerinin çoğunun hapiste olduğu ve muhalefet partilerinin Cumhurbaşkanı Said'i Tunus'u "açık hava hapishanesine" çevirmekle ve yargıyı "otoriter yönetimi" pekiştirmek için kullanmakla suçladığı bir dönemde gerçekleşiyor. Said ise iddiaları kesin bir dille reddediyor.

ARAP DÜNYASI

Lübnan: İsrail'in angajman kurallarında değişiklik ve ‘sivil tarafsızlık’ ilkesinden vazgeçilmesi

Raşaya el-Vadi'de hedef alınan araçtaki iki kişi hayatını kaybetti. (Lübnan Ulusal Haber Ajansı – NNA)
Raşaya el-Vadi'de hedef alınan araçtaki iki kişi hayatını kaybetti. (Lübnan Ulusal Haber Ajansı – NNA)
TT
TT

Lübnan: İsrail'in angajman kurallarında değişiklik ve ‘sivil tarafsızlık’ ilkesinden vazgeçilmesi

Raşaya el-Vadi'de hedef alınan araçtaki iki kişi hayatını kaybetti. (Lübnan Ulusal Haber Ajansı – NNA)
Raşaya el-Vadi'de hedef alınan araçtaki iki kişi hayatını kaybetti. (Lübnan Ulusal Haber Ajansı – NNA)

İsrail saldırıları, güneydeki köy ve kasabalar içinde eşi görülmemiş bir hızla artarak yeniden savaşın sahadaki yüzünü şekillendiriyor. Daha önce hava saldırıları açık alanlarla sınırlıyken, şimdi yerleşim bölgelerinin derinliklerine kadar ulaşıyor; bu da erken uyarılar ve kitlesel göç sahnelerini yeniden gündeme getiriyor. Nitekim perşembe günü, tahliye çağrılarının ardından gelen bombardımanlar sonucu binlerce güneyli yerinden edildi. Artık ne araçlar ne de yerleşim mahalleleri hedef olmaktan uzak kalabiliyor.

Lübnan'ın güneyindeki Taybe kasabasında İsrail hava saldırısının hedef aldığı bir bölgeden enkaz kaldıran vatandaşlar (AFP)Lübnan'ın güneyindeki Taybe kasabasında İsrail hava saldırısının hedef aldığı bir bölgeden enkaz kaldıran vatandaşlar (AFP)

Dün güneyde, eşi benzeri görülmemiş bir gerilimin ardından temkinli bir sükûnet hâkimken, bugün saldırılar yeniden başladı. Öğle saatlerinde Raşaya el-Vadi’de bir aracın hedef alınması sonucu, Şebaa kasabasından iki kardeş hayatını kaybetti. Ayrıca, Bint Cubeyl’deki Salah Gandur Hastanesi yakınında bir araca iki güdümlü füze isabet etmesiyle yedi kişi yaralandı. Ardından Nebatiye bölgesine bağlı Braachit kasabasında bir araca yönelik üçüncü bir hava saldırısı düzenlendi.

Bu gelişmeler, son aylarda İsrail’in saldırı biçiminde gözlenen yoğunlaşma eğiliminin bir devamı niteliğinde. Saldırılar, Nebatiye’deki el-Bayad Mahallesi’nden başlayarak Zibdin ve eş-Şarkiye – ed-Duveyr kavşağına kadar uzandı; son olarak geçtiğimiz eylül ayı sonunda Bint Cubeyl’de meydana gelen ve aralarında üç çocuğun da bulunduğu sivillerin hayatını kaybettiği katliamla doruk noktasına ulaştı.

Çatışma kurallarındaki değişiklik

Geçmişte İsrail, yan hasarı en aza indirmek için sivil bölgelerden ayrı askeri hedefleri vurmayı tercih ediyordu. Bugün ise bu kuralın bozulduğu görülüyor; mahallelerde arabalar hedef alınıyor, şafak vakti evler havaya uçuruluyor ve sivil toplantılar saldırıya uğruyor. Bu değişim sadece taktiksel nitelikte değil, aynı zamanda Tel Aviv'in Hizbullah'a verilen halk desteğinin maliyetini artırma ve temas bölgelerindeki sosyal uyumu zayıflatma girişimleriyle bağlantılı stratejik bir tercihi de yansıtıyor.

Lübnan'ın güneyindeki Taybe kasabasında İsrail hava saldırısının olduğu yerde bir Lübnanlı asker ve vatandaş (AFP)Lübnan'ın güneyindeki Taybe kasabasında İsrail hava saldırısının olduğu yerde bir Lübnanlı asker ve vatandaş (AFP)

Gerilimin hedefleri

Bu bağlamda, emekli Tuğgeneral Said Kazah, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, İsrail'in stratejisini hiç değiştirmediğini söyledi. İsrail'in değişmez hedefinin ‘Hizbullah'ı ve İran'dan Irak, Yemen, Filistin ve Lübnan'a kadar uzanan direniş eksenini kendi iradesine boyun eğdirmek’ olduğunu belirtti. İsrail'in ‘her şeyden önce kuzey İsrail'deki yerleşimcilerin güvenliğini sağlamaya çalıştığını’ ifade eden Kazah, bunu başarmak için, savaşçılar, savaş ekipmanları, silah ve mühimmat depoları gibi askeri hedef olarak gördüğü yerleri yoğun bir şekilde hedef alma taktiğine başvurduğunu açıkladı. Kazah, “Bu davranış yeni değil. İsrail'in sivil hayatlara hiçbir gerçek saygı göstermedi, Gazze Şeridi'nde bunu açıkça gördük” ifadelerini kullandı.

Güney Lübnan'da İsrail hava saldırısının hedef aldığı bir alandaki molozların kaldırılmasını izleyen UNIFIL personeli (AFP)Güney Lübnan'da İsrail hava saldırısının hedef aldığı bir alandaki molozların kaldırılmasını izleyen UNIFIL personeli (AFP)

Kazah, İsrail’in şu anda ve önümüzdeki iki ay içinde saldırılarını yoğunlaştırmaya çalıştığını belirterek, ‘Hizbullah’a bağlı kişi ve merkezlere yönelik suikast ve saldırıların, sivil yerleşim alanlarında bile artmasının beklendiğini’ ifade etti. Bu durumu ‘askeri baskı ve psikolojik savaş temelli ikili bir yaklaşım’ olarak nitelendiren Kazah, amacın ‘Hizbullah’ın toplumsal tabanını zayıflatmak ve kitlesinin bir kısmını, özellikle sürekli tekrarlanan can ve mal kayıpları karşısında Hizbullah’ın doğrudan dengeyi değiştirecek bir tepki vermemesinin yararlılığını sorgulamaya sevk etmek’ olduğunu söyledi.

Ayrıca Kazah, İsrail’in ‘sivil kayıplar konusuna aldırış etmediğini ve bu konuda kimsenin onu hesap vermeye zorlamadığını’ vurguladı. Ona göre İsrail, ‘Hizbullah devletin silahların toplanması kararına açıkça bağlılığını ilan etmediği, devlet projesine tamamen entegre olmadığı ve geçtiğimiz ağustos ayında hükümet tarafından alınan kararı uygulamadığı sürece’, Lübnan’ın herhangi bir bölgesinde askeri hedef olarak gördüğü her yeri vurmaya devam edecek.

Kazah, ‘İsrail’in askeri ve psikolojik baskıyı birlikte kullandığını ve kendi denklemine dayalı koşulları dayatmak için elindeki tüm araçlardan yararlandığını’ belirterek, “Bu sürecin durması, silahların yalnızca devletin elinde olmasına dair net bir Lübnan taahhüdü ve devlet düzeyinde alınan kararların uygulanmasıyla mümkündür” dedi.

İsrail'in sertleşen söylemleri ve istihbarat uyarıları

Bu askeri gerilime İsrail'de sert söylemler eşlik etti. İbranice yayın yapan medya kuruluşları, Hizbullah’ın Lübnan’ın kuzeyinde artan kapasitesinden duyulan endişenin büyüdüğünü aktardı ve ‘İsrail ordusunun şu ana kadar Beyrut’u vurmaktan kaçınmasının, takviye faaliyetleri sürerse uzun sürmeyebileceğini’ belirtti. Haaretz gazetesi ise istihbarat raporlarından aktardığı uyarılarda, ‘Hizbullah’ın yeniden güç kazanmaya çalıştığını, bunun da İsrail ordusunu gelecekteki tehditleri önlemek için operasyonlarını genişletmeye sevk edebileceğini’ yazdı. Ayrıca bazı raporlarda, ‘Batılı değerlendirmelere göre, Hizbullah’ın Suriye ve Irak üzerinden tedarik ağlarının kısmen yeniden işler hâle geldiği, buna karşın Lübnan ordusunun Hizbullah’ın askeri altyapısını yeniden yapılandırmasını engelleme konusunda ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğu’ ifade edildi.