Libya: Zaviye kentinde gerilim arttı

Libya’nın batısındaki Zaviye şehrinde güvenlik hususundaki gerilim yeniden patlak verdi

Trablus - Libya (Shutterstock)
Trablus - Libya (Shutterstock)
TT

Libya: Zaviye kentinde gerilim arttı

Trablus - Libya (Shutterstock)
Trablus - Libya (Shutterstock)

Libya'nın başkenti Trablus'un 45 km batısındaki Zaviye kentinde güvenlik hususunda yaşanan gerilim, geçtiğimiz günlerde kaçırılan bir gencin şehrin doğusunda cesedinin bulunmasının ardından yeniden patlak verdi.

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy, Misrata Belediyesi’ne sürpriz bir ziyarette bulundu.

Zaviye şehri, Abdulhamid ed-Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı silahlı milisler arasındaki rekabet dolayısıyla uzun süredir devam eden güvenlik kaosuyla boğuşuyor.

Libya'daki milisler (AFP)
Libya'daki milisler (AFP)

Ülkenin batısındaki Misrata belediyesi BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’in sürpriz bir ziyarette bulunduğunu duyurdu. Bathiliy’in şehrin bazı sosyal ve siyasi figürleriyle bir toplantı gerçekleştirdiği, ziyaretin bazı önemli konuları tartışmayı amaçladığı kaydedildi.

Temsilciler Meclisi’nin desteklediği İstikrar Hükümeti, yeni başkanı Usame Hammad liderliğindeki ilk toplantısını bugün Bingazi’de yapacağını duyurdu. Hükümetin söz konusu toplantıya yerel medyayı davet ettiği belirtildi. Hammad, görevden uzaklaştırılan ve soruşturmaya sevk edilen Fethi Başağa’nın yerine atanmasının hemen ardından iki gün önce bazı bakanlarla bir araya gelerek vatandaşlara sunulan hizmetleri görüştü.

Libya Ulusal Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih, Libyalı kadınları eşitlik ilkesini ve seçim sürecine yol açan devletin inşasına katılma fırsatlarını pekiştirecek yönde seçim sürecinde öncü ve etkili bir rol oynamaya çağırdı.

Avrupa Birliği Libya Büyükelçisi Jose Sabadell, kadınların seçimlere katılımını artırmanın yalnızca bir adalet meselesi olmadığını, Libya'da gerçek değişimde başarılı olunmasının bir koşulu olduğunu ifade etti. Twitter hesabından açıklamada bulunan Sabadell, Yüksek Seçim Komisyonu Kadın Destek Birimi gözetiminde dün Trablus'ta başlayan, kadınların seçimlere katılımını artırmaya yönelik bölgesel konferansın çalışmalarına katılmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.

sa

Almanya'nın Trablus Büyükelçisi Michael Ohnmacht ise seçimlere katılmak için hedeflenen programlara katılarak kadınları ve gençleri haklarını kullanmaya teşvik etmeye yönelik çabalara olan desteğini ifade etti.

BM Siyasi ve Barış İnşası İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary Dicarlo, BM’nin seçimlerle ilgili ihtiyaçlarını ve Yüksek Seçim Komisyonu'nu desteklemek için devam eden hazırlıkları değerlendirmek üzere önümüzdeki ayın başlarında Libya'ya bir ekip gönderme niyetini açıkladı.

Dicarlo ile bir araya gelen Libya'nın BM Daimi Temsilcisi Tahir es-Sunni’nin aktardığına göre, BM Libya'yı istikrara kavuşturmak, anayasal temelde ve seçim kanunları üzerinde fikir birliğine varmak için gösterilen tüm çabaları desteklemeye niyetli. İkili, söz konusu görüşmelerinde Libya'daki son gelişmeleri, misyonun çalışmalarını, komşu ülkelerdeki durumu, bu durumun etkileri, bilhassa Sudan'daki son meseleleri ele aldı.

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Ras el-Hilal’in ileri gelenlerinden bir heyet ile görüştü (Libya Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Ras el-Hilal’in ileri gelenlerinden bir heyet ile görüştü (Libya Başkanlık Konseyi)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, dün, Ras el-Hilal’in ileri gelenlerinden bir heyet ile görüştü. Medya ofisinden açıklandığına göre, Ras el-Hilal’in ileri gelenleri bölge halkı adına Menfi’nin çabalarını ve bölgenin kalkınmasına verdiği sınırsız desteği, ulusal toplumsal uzlaşmanın tüm Libya düzeyinde somutlaştırılması için gösterilen çabaları takdirle karşıladıklarını ifade ettiler.



Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
TT

Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)

Libya'da zaman zaman tekrarlanan petrol sahalarının kapatılma süreci, ‘halkın tek geçim kaynağı’ olduğu için vatandaşlar arasında birçok soruyu gündeme getiriyor. İktidar mücadelesi veren iki hükümet arasındaki bölünmüşlük ışığında, adeta ‘politikacıların rehinesi haline gelen üretimi aksatmanın faturasını kimin ödeyeceği’ sorusunun cevabı ise merak ediliyor.

Libya'nın 2014 yılından beri bir bütün olarak yaşadığı siyasi bölünme, petrol zenginliğine ve gelirlerine, ülke siyasetçilerinin siyasi arenada ve bu zenginliğin yönetim mücadelesinin perde arkasında pazarlık ettiği bir ‘koz’ olarak yansıyor.

Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Petrol ve Doğalgaz Bakanı Muhammed Avn, Güney Libya’daki eş-Şerara ve el-Fil sahalarının üretimi durdurulduktan sonra geçtiğimiz Cuma günü üretimin yeniden başlatılmasıyla ilgili ilk yorumunda “Kayıp 340 bin varil olarak gerçekleşti” ifadesini kullandı.

Cumartesi akşamı yerel basında yer alan açıklamalarında Avn, bir grup vatandaşın el-İntisar 103 sahasını ve Zuytine petrol limanını birbirine bağlayan hattaki 108 noktasının vanasını kapatmakla tehdit ettiğini söyledi. Avn, “Bu olsaydı, bir felaket yaşanırdı. O zaman onu ham petrol taşımak için kullanmak imkânsız olabilirdi” dedi.

Avn, “Petrol sahalarının ve tesislerinin tekrar tekrar kapanması durumunda bundan yalnızca halk etkilenecek” diyerek bunun ‘baskı için bir koz olarak kullanılmaması’ çağrısında bulundu.

Petrol alanındaki politikacılar ve uzmanlar, Libya'daki petrol üretiminin ‘büyük mali getirileriyle ilgili amaçlar için genellikle politikacılar tarafından pazarlığa tabi olduğuna, Libya'nın üç bölgesi arasında eşit olarak dağıtılmadığına ve Trablus’un en büyük payı denetimsiz olarak aldığına’ inanıyor.

Temsilciler Meclisi'ndeki (TM) Enerji Komitesi'nin bir üyesi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada ‘petrol sahaları ve limanlarının kapatılmasının tehlikeli bir mesele olduğu ve bunun ülkenin geçimini tehlikeye atarak aslında herkesi riske attığını’ ifade etti.

Eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Maliye Bakanı Farac Bumtari'nin de mensubu olduğu ez-Zaviye aşiretinin bazı mensupları, üç petrol sahasını kapatmalarının ardından Cumartesi akşamı serbest bırakılmadan önce, Libya Merkez Bankası Başkanı es-Sıddık el-Kebir'i Trablus'ta ‘Farac Bumtari'nin kaçırılmasının bilgisine sahip olmakla’ suçladı.

Libya'daki limanlar ve petrol sahaları, Libyalı siyasetçiler arasında ‘kaynakların dağılımında adaletsizlik’ gibi nedenlerle yaşanan anlaşmazlıklar dolayısıyla geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı.

Geçtiğimiz yıllarda, Libya'daki bazı petrol tesisleri, kendileri ve aileleri için mali yardım talep eden protestocular tarafından ‘rehin’ alındı. Petrol Bakanlığı ve Libya Ulusal Petrol Kurumu’na göre, söz konusu protesto eylemleri, ‘günlük üretim oranlarında birkaç kez düşüşe neden olan’ bazı petrol tesislerindeki çalışmaları kasıtlı olarak kesintiye uğrattı.

Avn, daha önce petrol sahaların kapatılması sürecinin ardından ‘bunun sonucunda kamu gelirinin etkileneceği’ uyarısında bulunmuş ve bunu ‘Libya tarafının el-Fil ve eş-Şerara sahalarındaki payının yüzde 88'i geçmesine’ bağlamıştı.

Ez-Zaviye kabilesinden ve Ubari şehrinden bir grup vatandaş, eş-Şerara, el-Fil ve 108 petrol sahalarını kapattı.

dfrg
Kızgın gençler ‘108’ petrol sahasını kapattı. (Libya’nın güneydoğusundaki Petrol Tesisleri Muhafızları)

Başkent Trablus'un 750 km güneybatısında yer alan el-Fil petrol sahası günlük 70 bin varil üretim hacmine sahip. Saha, siyasi krizler nedeniyle geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı. Eş-Şerara sahası ise günde yaklaşık 240 bin varil üretimle Libya'daki en büyük petrol sahalarından biri.

Denetim Bürosu Başkanı Halid Şakşak, TM üyeleriyle birlikte kamu harcamalarını takip etmek, mali kaynakların adil dağılımını sağlamak ve bunun sonuçlarını kavramsallaştırmak için bir ‘yüksek komite’ oluşturma kararının uygulanma olasılığını vurguladı.

Trablus şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, Denetim Bürosu'nun önceki özelleştirme prosedürlerini takip etme deneyimi, harcamaları takip etme ve ‘dağıtımda adalet’ kriterlerinin mevcudiyetini doğrulama konusundaki istekliliği gözden geçirildi. Mekânsal kalkınma programlarına önem verilmesinin, tüm bölgelere hizmet eden stratejik programlara yönelmenin ve dağıtımda adaletin sağlanmasının önemine işaret edildi.

TM üyeleri, kamu harcamalarının denetimini artırmak için gözlemlerini ve tavsiyelerini dile getirdiler. Sürekli takip toplantıları düzenlemenin, ekonomik kaynakların dağılımı için adil kriterlerin mevcudiyetinin doğrulanmasının ve harcama için gerekli prosedürlerin bütünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladılar.