Libya seçim yasaları konusunda uzlaşı sağlandı

Libya Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi, seçim yasalarına ilişkin uzlaşma sağladı

5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
TT

Libya seçim yasaları konusunda uzlaşı sağlandı

5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare

Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) tarafından Libya seçim yasalarını hazırlamakla görevlendirilen 6+6 Ortak Komitesi, ‘yasalarla ilgili tam bir uzlaşma sağlandığını’ duyururken, Libya’daki askeri çatışmanın iki tarafından oluşan 5+5 Ortak Askeri Komitesi, Berlin Konferansı’ndan doğan Güvenlik Çalışma Grubu ile dün Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) aracılığında başkent Trablus’ta bir araya geldi.

Abdulhamid ed-Dibeybe liderliğindeki geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH), 5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin toplantısının başladığını duyuran kısa bir açıklama yapmakla yetinirken, Trablus Emniyet Müdürlüğü, Emniyet Müdürü Halil Vehibe’nin toplantının güvenliğini doğrudan denetlediğini duyurarak, bu toplantının ‘5+5 Ortak Askeri Komitesi’ni ve doğu ve batı Libya’dan askeri, güvenlik ve saha liderlerini içeren önceki toplantıların devamı niteliğinde’ olduğunu belirtti.

Toplantıya BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile Türkiye, İngiltere ve Almanya’nın büyükelçileri katıldı. Avrupa Birliği (AB) Libya Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Sabadell Jose toplantıyı ‘tarihi bir olay’ olarak nitelendirerek ‘güvenliğin siyasi süreçte temel bir unsur olduğuna ve bunun mutlaka ülkeyi seçimlere, istikrara ve birliğe götüreceğine’ işaret etti. Ayrıca ‘AB’nin destek vermeye hazır olduğunu’ da vurguladı.

Mısır’ın Trablus Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Tamer Mustafa toplantıdan önce Bathiliy ile bir görüşme gerçekleştirdi. Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Mustafa, ülkesinin ‘Libya’da bağımsız ve şeffaf bir şekilde parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için seçimlere ilişkin bazı noktalar üzerinde uzlaşıyı sağlamakla görevli 6+6 Komitesi’nin toplantılarına ek olarak, UNSMIL’in çabalarına verdiği desteğe ve Berlin sürecinden doğan Ekonomik Çalışma Grubu’nun ortak başkanlığı çerçevesinde oynadığı role’ değindi. Mısır Dışişleri Bakanlığı, ‘Bathiliy’nin Libyalıların seçilmiş bir hükümet ve parlamento altında meşru anayasal haklarını kullanabilmeleri için Libya seçimlerinin mümkün olan en kısa sürede yapılmasının önemini’ vurguladığını ve ‘Berlin sürecinden doğan çalışma gruplarının çabalarını övdüğünü’ kaydetti.

Temsilciler Meclisi ve DYK tarafından seçim yasalarını hazırlamakla görevlendirilen 6+6 Ortak Komitesi salı akşamı yaptığı açıklamada, ‘siyasi partilerin parti listeleri veya bireysel adaylıklar ile Temsilciler Meclisi seçimlerine nasıl katılacağı hususunun yanı sıra cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi üyelerinin seçimiyle ilgili noktalarda tam bir uzlaşı sağladığını’ duyurdu. Komite, Fas’ın Buznika şehrinde yapılan toplantısının ardından DYK Heyeti Başkanı Ömer Bulifa tarafından okunan açıklamasında “Fas Krallığı’ndaki bu tur başlamadan önce başkent Trablus’ta bir dizi toplantı yapıldı. Yasama ve cumhurbaşkanlığı seçim yasaları ile ilgili çoğu noktanın tartışılması sırasında üyeler arasında olumlu bir atmosfer hakimdi” ifadelerini kullanarak ‘seçimlerle ilgilenen çeşitli devlet kurumlarıyla iletişim kurulduğunu’ kaydetti. Yasama ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ‘eş zamanlı prosedürlere’ göre düzenleneceğini belirterek ‘siyasi partilerin parti listeleri veya bireysel adaylıklar ile Temsilciler Meclisi seçimlerine nasıl katılacağının yanı sıra, cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi üyelerinin seçimiyle ilgili noktalarda tam bir uzlaşı sağladığını’ duyurdu. Bu doğrultuda ‘seçim bölgelerine göre Temsilciler Meclisi ve Senato koltuklarının belirlenmesi ve dağıtımı, aday listelerinin oluşturulması ve onaylanmasına ilişkin prosedürler, kadın temsili, seçim suçlarının düzenlenmesi, cumhurbaşkanlığı, Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerine ilişkin itiraz prosedürleri ve tüm adayların adil bir şekilde devlet ve özel medya platformlarına katılım hakkının düzenlenmesi gibi konularda kaydedilen ilerlemeye’ dikkat çekti. Aynı zamanda Komite ‘yargı organları ve Yüksek Seçim Komisyonu ile UNSMIL gibi teknik kurumlar ile sürekli istişare halinde olarak, Libya’daki seçimler için kapsayıcı ve uzlaşıya dayalı yasal bir çerçeve sağlamak için bu toplantıda farklı seçim yasalarının taslaklarının hazırlıklarını tamamlamaya özen gösterdiğinin’ de altını çizdi.

Öte yandan salı akşamı Dibeybe Trablus’ta Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş ile bir araya geldiği sırada ‘Sudan’da kalıcı bir ateşkese ulaşmayı amaçlayan Arap ve uluslararası çabalardaki gelişmeleri’ ele aldıklarına dikkat çekerek Sudan’daki kardeşler arasında barış görüşmelerine liderlik eden Suudi Arabistan’ın rolünü takdir ettiğini ifade etti. Ayrıca, Menguş’un son zamanlarda ziyaret ettiği Arap ülkelerinin hükümetlerinin tutumları hakkında kendisini bilgilendirdiğini kaydetti. Menguş’un ziyaretlerinin amacı, Arap ve bölgesel düzeydeki dosyalar ve problemlerle ilgili olarak ortak Arap çabalarını ve tutumlarını koordine etmek ve Libya'daki geçiş aşamalarının sona ermesi ve seçimlerin yapılması için Arap desteğini toplamaktı.

Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesi ve bu konuda ortak bir Arap tutumu oluşturup bunu korumanın önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti. Ayrıca Dibeybe’ye bazı Körfez ülkelerinin başkent Trablus'ta büyükelçiliklerini açmak için çalışmalara başlama taahhütlerini de iletti.

Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesinin önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti (AP)
Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesinin önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti (AP)

Öte yandan ABD Büyükelçiliği yaptığı bir açıklamada ‘UBH’nin ABD hükümetiyle vatandaşların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini ve bu durumun iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirdiğini’ vurgulayarak ‘bazı Libya ve ABD vizelerine ilişkin mütekabiliyet kuralları düzeyindeki bir değişikliğe’ atıfta bulundu.

ABD Büyükelçiliği ‘iş veya turizm amaçlı seyahat koşullarını sağlayan Libya ve ABD vatandaşlarına bir yıllık çok girişli vize verileceğini’ duyurarak ‘tek girişli üç aylık vizenin mevcut geçerliliğiyle kıyaslandığında bunun büyük bir ilerleme’ olduğunu vurguladı.

 ABD Büyükelçiliği, UBH’nin ABD hükümetiyle Libyalıların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini duyurdu. (ABD Büyükelçiliği’nin Twitter hesabı)
ABD Büyükelçiliği, UBH’nin ABD hükümetiyle Libyalıların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini duyurdu. (ABD Büyükelçiliği’nin Twitter hesabı)

Öte yandan Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre UBH, İtalya’ya resmi bir ziyarette bulunan Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad’ın İtalya Genelkurmay Başkanı Cavo Dragone ile askeri tıbbın yanı sıra kara, deniz ve hava askeri alanlarında ortak iş birliği ve eğitim alanındaki anlaşmaları tartıştığını duyurdu. Aynı zamanda Libya ve İtalyan askeri kurumlarıyla ilgili anlaşmaları ve tüm askeri alanlarda ortak iş birliğinin boyutunu ele aldıklarını belirtti.



Trablus hükümeti, Libya’nın doğusundaki İHA’larla ilgisi olmadığını açıkladı

Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
TT

Trablus hükümeti, Libya’nın doğusundaki İHA’larla ilgisi olmadığını açıkladı

Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)

Trablus merkezli Libya hükümeti 30 Haziran’da, Rus Wagner grubu tarafından kullanılan bir üsse yapılan insansız hava aracı (İHA) saldırılarıyla herhangi bir ilgisi olmadığını açıkladı.

İsminin açıklanmasını istemeyen bir ordu kaynağı AFP’ye yaptığı açıklamada, perşembe akşamı Bingazi’nin 150 km güneydoğusunda bulunan el-Haruba Hava Üssü’nün İHA’lar tarafından gerçekleştirilen, ‘amacı bilinmeyen’ saldırılarla hedef alındığını belirtti. Söz konusu üste, Wagner grubunun unsurları yer alıyor. Haber siteleri, saldırının, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan ve doğu Libya makamlarının meşruiyetini sorguladığı Trablus hükümetinin silahlı kuvvetlerinden kaynaklandığını belirtti.

Özel ‘el-Masar’ kanalının haberine göre Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı Savunma Bakanlığı, geçen cuma yaptığı açıklamada “Uçağımızın Libya’nın doğusundaki bir üsse düzenlediği saldırılara ilişkin yayınlananlar bizi şaşırttı” diyerek, Ekim 2020’de imzalanan ateşkese saygı duyduklarını vurguladı.

Diğer yandan Libya merkezli ‘Address’ gazetesinin haberine göre ise Batı Libya’daki Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed el-Haddad, “Birimlerimizden hiçbiri doğu bölgesindeki herhangi bir alanı hedef almadı” diyerek, benzer bilgilerin Libyalı kardeşler arasında savaşı ateşlemeyi ve Libya’yı bölgesel bir çatışmaya sokmayı’ amaçladığına dikkat çekti.

Libya 2011’den, Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana büyük bir siyasi krize tanık oluyor. Nisan 2019 ile Haziran 2020 arasında Libya’nın doğusundaki en güçlü isim olan Halife Hafter, Trablus’un kontrolünü ele geçirmek için başarısız bir askeri girişimde Çadlı, Sudanlı, Nijeryalı ve Suriyeli savaşçıların yanı sıra Wagner grubundan savaşçıları kullandı. Bu başarısızlığı Ekim 2020’de, batı ve doğu kamplarının her birinden beş subaydan oluşmuş bir askeri komite tarafından gözlemlenen bir ateşkes anlaşmasının ilanı izledi.

O günden bu yana bir kısmı Rus ordusuyla birlikte savaşmak için Mali veya Ukrayna’ya gittikten sonra Libya’nın doğusundaki yüzlerce Wagner savaşçısı, başta petrol limanı bölgesinde olmak üzere güneyde aktifti.

Görsel kaldırıldı.
Mareşal Halife Hafter (Ulusal Ordu)

Libya Parlamentosu üyesi Muhammed Amer el-Abani, geçen pazartesi günü yapılan parlamento oturumunu ‘yasa dışı’ olarak niteledi.

Abani, Arap Dünyası Haber Ajansı’na (ANA) yaptığı açıklamada, Temsilciler Meclisi’nin, geçen pazartesi günü üyelerinin çoğunu davet etmeden bir toplantı düzenlemesinin ‘meşruiyet dışında ve anayasal sisteme aykırı’ olduğunu dile getirdi. Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bileyhik, meclisin, ikinci başkan yardımcısı Musbah Duma başkanlığında resmi bir kapalı oturum düzenlediğini açıkladığına dikkat çekti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre toplantıda konsey, 2023 tarihli ve 05 sayılı kanun uyarınca Anayasa Mahkemesi başkanı ve üyelerini seçmek için oybirliğiyle bir karar aldı.

Görsel kaldırıldı.
Temsilciler Meclisi toplantısının öncesinde oturum düzenlendi. (Temsilciler Meclisi)

Muhammed Amer el-Abani konuya dair şunları söyledi:

Geçtiğimiz pazartesi günü meclis oturumunda yaşananlar ve bunun sonucunda alınan kararlar hukuka aykırıdır. Çünkü toplantı tarihini, yeter sayısını ve yerini belirlemede oturumun yapılma esaslarını dikkate almamaktadır. Bingazi’de Temsilciler Meclisi’nin yakında toplanacak istişare oturumu öncesinde verilen kararların iptalini talep etmek, son parlamento oturumuna karşı yapılan protesto çerçevesinde geliyor.

‘Libya Al Ahrar’ sitesinin haberine göre milletvekilleri tarafından yapılan bir açıklamada, oturumun ‘geçersiz olduğu ve yasama veya meclis kararı düzeyine çıkmadığı’ ifadelerine yer verilirken, oturumda yaşananlar ise ‘Temsilciler Meclisi’ni zayıflatma girişimi’ olarak nitelendirildi.

Temsilciler Meclisi’nin kapalı oturumunun yapılması amacı hakkında ise Libyalı milletvekilleri “Bazı kararlar alma arzusu nedeniyle üyeleri davet etmeden bir oturum düzenlemenin belirli bir amacı vardır. Tüm milletvekilleri oturuma katılmaya davet edilmiş olsaydı, bu kararlar alınamazdı” açıklamasında bulundular.

‘Libya Al Ahrar’ internet sitesinde ise yaklaşık 40 milletvekilinin, meclis oturumlarını boykot etmekle tehdit ettiği ve Kurban Bayramı’nın ardından Trablus’ta parlamentonun son kapalı oturumunu protesto etmek için bir istişare toplantısı düzenlendiği bildirildi.