Libya Ulusal Birlik Hükümeti, Zaviye’yi hedef alan bombardımanlarını yineledi

Menfi, sessizliğini korurken Mişri, Dibeybe’yi ‘bombardımanları siyasi amaçları için kullanmaya çalışmakla’ suçladı.

Zaviye’nin çeşitli bölgelerinde yoğun güvenlik önlemleri alındı (AFP)
Zaviye’nin çeşitli bölgelerinde yoğun güvenlik önlemleri alındı (AFP)
TT

Libya Ulusal Birlik Hükümeti, Zaviye’yi hedef alan bombardımanlarını yineledi

Zaviye’nin çeşitli bölgelerinde yoğun güvenlik önlemleri alındı (AFP)
Zaviye’nin çeşitli bölgelerinde yoğun güvenlik önlemleri alındı (AFP)

Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu, geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH), Zaviye’yi hedef alan hava saldırılarını yenilerken, Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Başkanlık Konseyi, Zaviye’ye yönelik hava saldırıları karşısında sessizliğini korumaya devam ediyor. Öte yandan Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri, UBH Başbakanı Dibeybe’yi, ‘bombardımanları siyasi olarak kullanmaya çalışmakla’ suçladı.

Cuma akşamı Trablus'un yaklaşık 50 kilometre batısında yer alan Zaviye kentinin doğusunda yer alan Maya bölgesindeki mevzilerin saatlerce bombalanmasının ardından savaş uçakları dün üçüncü hava saldırısını başlattılar. Ceziretu’r-Rakine bölgesi yakınlarındaki bir alan hedef alındı.

UBH tarafından can kaybı olup olmadığıyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmazken yerel kaynaklar ve basın, günlük 120 bin varil üretim kapasitesiyle Libya'nın en büyük ikinci petrol rafinerisi olan Zaviye Petrol Rafinerisi yakınlarında akaryakıt kaçakçılığı yapan tırların havadan bombalandığına bildirdiler.

Zaviye’nin merkezindeki askeri karargahlardan birini koruyan bir güvenlik üyesi (AFP)
Zaviye’nin merkezindeki askeri karargahlardan birini koruyan bir güvenlik üyesi (AFP)

Öte yandan aktivistler ve Libya basını, bombardımanın ardından göğe yükselen yoğun duman görüntüleri yayınlarken, Zaviye’deki Gidişatı Düzeltme Hareketi, UBH Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı’ndan ‘suçla mücadele taleplerinin siyasi hesaplaşma için kullanılmaması’ çağrısında bulunurken güvenlik operasyonlarının ‘hiçbir ayrım gözetmeksizin suçluları ve kaçakçıları hedef alması gerektiğini’ vurguladılar.

Ancak UBH Başbakanı Dibeybe, bu gelişmeleri görmezden gelirken Libya Ordusu Başkomutanı sıfatıyla Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, son gelişmelerle ilgili yorum yapmaktan kaçındı.

Başkanlık Konseyi Sözcüsü Necva Vehibe, bu konuyla yorum talebinde bulunulan çağrıları yanıtsız bıraktı.

Diğer taraftan yetkilerinin geri alınması yönünde yapılan çağrıları görmezden gelen Dibeybe, başkent Trablus'ta düzenlenen bir törende, “Göreve geldiğimiz günden beri Libya'da çatışma çıkmaması ilkesini esas alıyoruz. Ülke, yavaş yavaş toparlandığı yeni bir aşamadan geçiyor” yorumunda bulundu.

Dibeybe, başkent Trablus'ta bir konferansa katıldı (UBH)
Dibeybe, başkent Trablus'ta bir konferansa katıldı (UBH)

DYK Başkanı Mişri, Başkanlık Konseyi'ne hitaben yaptığı konuşmada ‘aynı zamanda Savunma Bakanlığı görevini de yürüten Dibeybe’nin insansız hava araçlarını (İHA) suçla mücadele gibi asil bir görevi bahane ederek siyasi olarak farklı taraflarda olanlara karşı siyasi bir silah olarak kullanılmasını reddettiğini’ duyurdu. Mişri, her türlü kaçakçılık ve suçun tamamen ve kategorik olarak reddedildiğini vurguladı.

Bu duruma karşı emtia sübvansiyonlar yerine nakit sübvansiyonlar verilmesi de dahil olmak üzere bazı prosedürlerle ve adımlarla mücadele edilmesi önerisinde bulunan Mişri, hükümeti bu konuda ihmalkar davranmakla eleştirdi. Mişri, petrol ve akaryakıt kaçakçılığının bazı isimler aracılığıyla yarı resmi olarak büyük çapta gerçekleştiğinin altını çizdi.

DYK Başkanı Halid el-Mişri (DYK)
DYK Başkanı Halid el-Mişri (DYK)

Zaviye, Gidişatı Düzeltme Hareketi’nin birkaç gün önce suçun yayılmasına ve hükümetin başarısızlığına karşı suç ve kaçakçılıkla mücadele çerçevesinde bir plan başlatmak üzere bölgenin ihtiyarları, ileri gelenleri, askeri ve güvenlik yetkilileri ve Gidişatı Düzeltme Hareketi’nin gençlerinden oluşan bir komitenin kurulmasıyla sonuçlanan adımların atılmasının ardından bombalandı. Bombardıman, Başkanlık Konseyi'nin ve Genelkurmay Başkanlığı'nın, Batı Askeri Bölgesi'nin ve yakın zamanda kurulan Askeri ve Güvenlik Komitesi'nin bilgisi dışında gerçekleşti.

UBH Savunma Bakanlığı, batı bölgesindeki uyuşturucu kaçakçılığı ve insan kaçakçılığı çetelerinin sığınaklarına hava saldırısı düzenlendiğini duyurmuştu. Zaviye, geçtiğimiz günlerde ‘yerleşim bölgelerinde silahlı oluşumların varlığına ve bazılarının suç işlemelerine’ karşı düzenlenen protesto gösterilerinin ardından İHA’larla birkaç nokta hedef alındı. UBH tarafından yapılan açıklamada, ‘Dibeybe’nin doğrudan takibiyle’ ülkenin batısındaki kaçakçılık bölgelerine hava saldırıları düzenlediğini kabul etti. Açıklamada ‘istenen hedeflere ulaşıldığı’ belirtilirken daha fazla detay verilmedi.

Bombardımanlar, Zaviye’nin güvenlik kaosu ve UBH’ye bağlı güvenlik güçleri arasında nüfuz ve kontrol alanları üzerinde şiddetli bir mücadelenin yaşandığı banliyölerini hedef alırken Zaviye son zamanlarda, insan kaçakçılığına karışan silahlı gruplar ile akaryakıt kaçakçılığı gibi diğer kaçakçılık faaliyetlerine karışan silahlı gruplar arasında çatışmalara sahne oldu.

Temsilciler Meclisi (TM), Zaviye Milletvekili Ali Ebu Zariba'nın da evinin hedef alındığı bombardımanları kınadı. TM tarafından yapılan açıklamada, bombardımanlar ‘sivillere ve sivil tesislere yönelik bariz bir saldırı’ olarak tanımlanarak kınandı. UBH’ye muhalif bir isim olan Ebu Zariba da Zaviye’deki evinin hedef alındığını söylediği bombardımanları kınadı.



Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
TT

Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)

Libya'da zaman zaman tekrarlanan petrol sahalarının kapatılma süreci, ‘halkın tek geçim kaynağı’ olduğu için vatandaşlar arasında birçok soruyu gündeme getiriyor. İktidar mücadelesi veren iki hükümet arasındaki bölünmüşlük ışığında, adeta ‘politikacıların rehinesi haline gelen üretimi aksatmanın faturasını kimin ödeyeceği’ sorusunun cevabı ise merak ediliyor.

Libya'nın 2014 yılından beri bir bütün olarak yaşadığı siyasi bölünme, petrol zenginliğine ve gelirlerine, ülke siyasetçilerinin siyasi arenada ve bu zenginliğin yönetim mücadelesinin perde arkasında pazarlık ettiği bir ‘koz’ olarak yansıyor.

Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Petrol ve Doğalgaz Bakanı Muhammed Avn, Güney Libya’daki eş-Şerara ve el-Fil sahalarının üretimi durdurulduktan sonra geçtiğimiz Cuma günü üretimin yeniden başlatılmasıyla ilgili ilk yorumunda “Kayıp 340 bin varil olarak gerçekleşti” ifadesini kullandı.

Cumartesi akşamı yerel basında yer alan açıklamalarında Avn, bir grup vatandaşın el-İntisar 103 sahasını ve Zuytine petrol limanını birbirine bağlayan hattaki 108 noktasının vanasını kapatmakla tehdit ettiğini söyledi. Avn, “Bu olsaydı, bir felaket yaşanırdı. O zaman onu ham petrol taşımak için kullanmak imkânsız olabilirdi” dedi.

Avn, “Petrol sahalarının ve tesislerinin tekrar tekrar kapanması durumunda bundan yalnızca halk etkilenecek” diyerek bunun ‘baskı için bir koz olarak kullanılmaması’ çağrısında bulundu.

Petrol alanındaki politikacılar ve uzmanlar, Libya'daki petrol üretiminin ‘büyük mali getirileriyle ilgili amaçlar için genellikle politikacılar tarafından pazarlığa tabi olduğuna, Libya'nın üç bölgesi arasında eşit olarak dağıtılmadığına ve Trablus’un en büyük payı denetimsiz olarak aldığına’ inanıyor.

Temsilciler Meclisi'ndeki (TM) Enerji Komitesi'nin bir üyesi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada ‘petrol sahaları ve limanlarının kapatılmasının tehlikeli bir mesele olduğu ve bunun ülkenin geçimini tehlikeye atarak aslında herkesi riske attığını’ ifade etti.

Eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Maliye Bakanı Farac Bumtari'nin de mensubu olduğu ez-Zaviye aşiretinin bazı mensupları, üç petrol sahasını kapatmalarının ardından Cumartesi akşamı serbest bırakılmadan önce, Libya Merkez Bankası Başkanı es-Sıddık el-Kebir'i Trablus'ta ‘Farac Bumtari'nin kaçırılmasının bilgisine sahip olmakla’ suçladı.

Libya'daki limanlar ve petrol sahaları, Libyalı siyasetçiler arasında ‘kaynakların dağılımında adaletsizlik’ gibi nedenlerle yaşanan anlaşmazlıklar dolayısıyla geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı.

Geçtiğimiz yıllarda, Libya'daki bazı petrol tesisleri, kendileri ve aileleri için mali yardım talep eden protestocular tarafından ‘rehin’ alındı. Petrol Bakanlığı ve Libya Ulusal Petrol Kurumu’na göre, söz konusu protesto eylemleri, ‘günlük üretim oranlarında birkaç kez düşüşe neden olan’ bazı petrol tesislerindeki çalışmaları kasıtlı olarak kesintiye uğrattı.

Avn, daha önce petrol sahaların kapatılması sürecinin ardından ‘bunun sonucunda kamu gelirinin etkileneceği’ uyarısında bulunmuş ve bunu ‘Libya tarafının el-Fil ve eş-Şerara sahalarındaki payının yüzde 88'i geçmesine’ bağlamıştı.

Ez-Zaviye kabilesinden ve Ubari şehrinden bir grup vatandaş, eş-Şerara, el-Fil ve 108 petrol sahalarını kapattı.

dfrg
Kızgın gençler ‘108’ petrol sahasını kapattı. (Libya’nın güneydoğusundaki Petrol Tesisleri Muhafızları)

Başkent Trablus'un 750 km güneybatısında yer alan el-Fil petrol sahası günlük 70 bin varil üretim hacmine sahip. Saha, siyasi krizler nedeniyle geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı. Eş-Şerara sahası ise günde yaklaşık 240 bin varil üretimle Libya'daki en büyük petrol sahalarından biri.

Denetim Bürosu Başkanı Halid Şakşak, TM üyeleriyle birlikte kamu harcamalarını takip etmek, mali kaynakların adil dağılımını sağlamak ve bunun sonuçlarını kavramsallaştırmak için bir ‘yüksek komite’ oluşturma kararının uygulanma olasılığını vurguladı.

Trablus şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, Denetim Bürosu'nun önceki özelleştirme prosedürlerini takip etme deneyimi, harcamaları takip etme ve ‘dağıtımda adalet’ kriterlerinin mevcudiyetini doğrulama konusundaki istekliliği gözden geçirildi. Mekânsal kalkınma programlarına önem verilmesinin, tüm bölgelere hizmet eden stratejik programlara yönelmenin ve dağıtımda adaletin sağlanmasının önemine işaret edildi.

TM üyeleri, kamu harcamalarının denetimini artırmak için gözlemlerini ve tavsiyelerini dile getirdiler. Sürekli takip toplantıları düzenlemenin, ekonomik kaynakların dağılımı için adil kriterlerin mevcudiyetinin doğrulanmasının ve harcama için gerekli prosedürlerin bütünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladılar.