Sudan’da çatışan taraflar arasında bir haftalık ateşkes yürürlüğe girdi

Hartum’daki bir kontrol noktasında bulunan Sudan ordusuna ait bir tank (AFP)
Hartum’daki bir kontrol noktasında bulunan Sudan ordusuna ait bir tank (AFP)
TT

Sudan’da çatışan taraflar arasında bir haftalık ateşkes yürürlüğe girdi

Hartum’daki bir kontrol noktasında bulunan Sudan ordusuna ait bir tank (AFP)
Hartum’daki bir kontrol noktasında bulunan Sudan ordusuna ait bir tank (AFP)

Sudan’da çatışan ordu ve paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri arasında anlaşmaya varılan bir haftalık ateşkes dün akşam yürürlüğe girdi.

Suudi Arabistan ve ABD’nin arabuluculuğuyla iki tarafın temsilcilerinin katılımıyla Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde imzalanan ateşkes anlaşması, dün yerel saatle 19.45'te yürürlüğe girdi.

Ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri ateşkese bağlı kalacaklarını açıklarken, özellikle başkent Hartum ve Darfur’da çatışmaların hızı genellikle geceleri azaldığından, ateşkese ne ölçüde bağlı kaldıklarını tespit etmek mümkün olmadı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre, Hartum sakinleri, ateşkesin uygulanmaya başlamasının ardından gece saatlerinde savaş uçaklarının uçtuğunu bildirdi.

Omdurman ve Bahri’de de silah sesleri duyulduğunu bildiren bölge halkı, ateşkesin ihlal edilip edilmediğine dair bilgi vermedi.

Nisan ortasında başlayan çatışma nedeniyle, Hartum’un yaklaşık 5 milyon sakini 37 gün boyunca su, elektrik ve iletişimden mahrum kaldı.

Hartum’da ikamet eden Mahmud Selahaddin, “Savaş uçakları bölgemizi bombaladı” dedi.

AFP’ye konuşan görgü tanıkları, Hartum’un kuzeyinde ve şehrin merkezindeki Gaba Caddesi’nde çatışmalar çıktığını bildirdi.

Omdurman’daki Radyo ve Televizyon Kurumu’nun yakınındaki Beyt el-Mal bölgesinde de çatışmaların meydana geldiğini eklediler.

Sudan, 15 Nisan’dan bu yana Sudan, Orgeneral Abdulfettah Burhan liderliğindeki ordu ile Hamideti olarak bilinen Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki çatışmaya tanık oluyor.

Çatışma, çoğu sivil olan yaklaşık bin kişinin ölümüne ve bir milyondan fazla Sudanlının komşu ülkelere kaçmasına neden oldu.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından dün yapılan açıklamaya göre, Sudan’daki çatışmalardan kaçmak için Çad’a sığınanların sayısı hızla arttı.

Çad’a kaçan Sudanlıların sayısı 90 bine ulaşırken, çatışmanın başlamasından bu yana 250 binden fazla insan komşu ülkelere kaçtı.

Hızlı Destek Kuvvetleri Hamideti dün Twitter hesabından paylaştığı ses kaydında, ‘feshedilmiş rejimi ve darbe liderlerini demokratik geçiş yolunu kapatmayı planlamakla’ suçladı.

ABD ve Suudi Arabistan Pazar günü ortak bir bildiri yayınlayarak, Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nden temsilcilerin Pazartesi gecesi başlayacak yeni bir ateşkes üzerinde anlaştıklarını duyurdu.

Taraflar ateşkese bağlı kalacaklarını açıklarken, söz konusu ateşkes Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) tarafından memnuniyetle karşılandı.



Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyor

Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyor

Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları, Temmuz ayı ortasında yapılan Sudan’a Komşu Ülkelerin Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde alınan karara göre Çad’ın başkenti Encemine’de “Sudan Krizinden Çıkış Yolları” gündemiyle toplanıyor.

13 Temmuz’da Kahire’de Mısır, Libya, Çad, Orta Afrika, Güney Sudan, Eritre ve Etiyopya olmak üzere yedi Afrika ülkesinin liderlerinin katıldığı Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi gerçekleştirilmişti. Zirvede, “Sudan krizinin ülkenin geleceği, istikrarı, birliği ve toprak bütünlüğü üzerindeki yansımalarının çözülmesi ve ulusal kurumların çöküşünün önlenmesi için gerekli uygulamalı adımları ele alacak” bir iletişim mekanizması kurma kararı alınmıştı. Bu iletişim mekanizmasına katılımcı ülkelerin dışişleri bakanları liderlik edecek.

Kapanış bildirgesine göre zirvede ayrıca, iletişim mekanizmasına “Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ve Afrika Birliği (AfB) de dahil olmak üzere mevcut mekanizmalarla entegrasyonunda Sudanlı taraflarla doğrudan iletişim kurarak çatışmayı durdurup Sudan krizinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak için uygulanabilir pratik çözümler içeren bir yürütme eylem planı” hazırlama görevi verilmişti.

Görsel kaldırıldı.
Geçtiğimiz ay Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’nde konuşma yapan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Çad Dışişleri, Yurtdışındaki Çadlılar ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Sudan’a Komşu Ülkelerin Dışişleri Bakanları Komitesi’nin ilk toplantısının 6-7 Ağustos tarihlerinde Encemine’de yapılacağı duyurulmuştu. Açıklamada, toplantının esas amacının “Sudan’ı binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca Sudanlının yerinden olmasına neden olan yıkıcı bir savaşın uçurumuna sürükleyen mevcut Sudan krizinden çıkış yolları önermek” ve aynı zamanda “ortakların dikkatini büyüyen insani krize acil yanıtlar vermeye çekmek” olduğu belirtilmişti.

Aynı bağlamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Ebu Zeyd yaptığı bir açıklamada, görüşmeye Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin katılacağını belirterek şu ifadeleri kullanmıştı:

“Komşu ülkelerin dışişleri bakanları toplantılarında Sudan krizinin çeşitli yönlerini, tüm güvenlik, siyasi ve insani boyutlarını, Sudan halkı üzerindeki etkilerini ve bölgesel ve uluslararası yansımalarını tartışacaklar. Amaç, Sudan’a komşu olan ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının mevcut krize son verecek ve Sudan’ın birliğini, toprak bütünlüğünü ve kardeş halkın sözünün geçerliliğini koruyacak çözümlere ulaşmak için etkili bir şekilde hareket etmelerini sağlayacak pratik öneriler geliştirmektir.”

Öte yandan Sudan Ümmet Partisi Genel Başkanı Mübarek el-Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin gösterdiği çabaların önemini vurguladı. Dışişleri bakanlarının Çad’daki ilk toplantılarında ortaya koyabilecekleri “pratik öneriler” olduğunu ve bunların “trajik” olarak nitelendirdiği krizi sona erdirmek için pratik çözümlere ulaşılmasına katkıda bulunabileceğini kaydetti. Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlık mekanizmasının, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) üzerinde etkisi olan saha liderleri ve aşiret ileri gelenleriyle yoğun temaslar kurarak işe başlaması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlar düzeyindeki mekanizmasının, ülkelerinin sahadaki etkin liderlerle iletişim kurma gücünden yararlanarak “başarıya ulaşma fırsatı” olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, özellikle Libya, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi taraflardaki sınırların kontrol altına alınması gerektiğine dikkat çekti ve bu bölgelerin “HDK’ye silah kaçakçılığı yapmak için kullanıldığını” belirtti.

Diğer taraftan Sudanlı yazar ve siyasi araştırmacı Mecdi Abdulaziz, Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları mekanizmasının toplanmasının, sahada ve siyasi düzeydeki değişkenliklerin ışığında gerçekleştiğine işaret etti ve bu değişkenlerin, “mekanizmanın Sudan’daki istikrarın yeniden tesis edilmesi çabalarına destek sağlamada başarılı olma olasılığı üzerinde büyük ölçüde etkisi olduğunu” belirtti.

Abdulaziz Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “bu ayın savaşı durdurmak ve Sudan’da istikrarı yeniden sağlamak açısından büyük atılımlar getireceği” konusunda iyimser olduğunu söyledi. Cidde Forumu ile komşu Sudan ülkeleri arasında krizi sona erdirme çabalarında öne çıkan entegrasyonu takdir etti. Sudan’ın komşu ülkelerinin dışişleri bakanlarını, uluslararası insani ve yardım kuruluşlarının rolünü harekete geçirmeye teşvik etmenin önemini vurguladı. Ayrıca yerinden edilen ve Sudanlı vatandaşların “birkaç Arap ülkesi ve bölgesi dışında gerçek yardım almadığına” dikkat çekti.

Birleşmiş Milletler’e (BM) göre nisan ayının ortasından bu yana Sudan ordusu ile HDK arasındaki silahlı çatışmalarda çoğu sivil 3 binden fazla kişi öldü. Ayrıca 3 milyondan fazla kişi yerinden oldu ve mülteci konumuna düştü.