Riyad ve Washington’dan Sudan'da ateşkese bağlılık çağrısı
Başkent Hartum çatışmalar nedeniyle enkaz haline geldi. (AFP)
Suudi Arabistan ve ABD, Sudan'da çatışan her iki tarafı da insani yardıma yer açmak için imzaladıkları geçici ateşkes anlaşmasına uymaya çağırdı.
Riyad ve WashingtoN dün yaptığı açıklamada, geçtiğimiz günlerde Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının önemini vurguladı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre açıklamada “Sudan halkının acil insani yardıma ve geçici ateşkes ışığında mümkün olacak temel hizmetlerin geri dönüşüne ihtiyacı var” ifadelerine yer verildi. Açıklama, tarafların üst üste ikinci gün de ateşkesi ihlal etmeye devam etmesi sonrasında geldi. Dün sabah saatlerinde çatışmalar yeniden başlamış, başkent Hartum'un farklı bölgelerinde top atışları duyulmuştu.
Sudan ordusuna ait bir askeri savaş uçağı Omdurman şehrinde düştü ve pilotlarından biri esir alındı. HDK, uçağı uçaksavar silahlarıyla vurduğunu iddia etti.
Buna karşılık HDK önceki gün İslami hareketten bir parti başkanının ‘itirafları’ olarak tanımladıkları duruma ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada, bunun Çerçeve Anlaşma’yı baltalamak ve geçiş sürecini durdurmak için DEAŞ örgütünün liderinden birinin hamlesi olduğu aktarıldı.
Muhammed Ali el-Cezuli ‘itiraflarında’ ordu liderlerini HDK’yı hedef alıp mevcut krizi başlatmak için İslamcılarla birlikte komplo kurmakla suçladı. Ancak suçlamalara ordu liderliğinden yanıt gelmedi. Cezuli, ilk kurşunu atıp HDK’ya saldırma planının, İslami Hareket Genel Sekreteri Ali Karti (kaçak) ve lideri Usame Abdullah, Enes Ömer tarafından gerçekleştirildiğini söyledi. Cezuli, HDK ile sivil güçler arasında çerçeve anlaşmanın imzalanmasının ardından temasların başladığını ve anlaşmadan vazgeçilmesi konusunda mutabık kalındığını, aralarındaki iletişim bağlantısının Hasan Bilal isimli bir tugay aracılığıyla giderek bozulduğunu vurguladı. Cezauli’nin itiraflarını ise hangi koşullar altında yaptığı bilinmiyor.
Cezuli ve dört arkadaşı geçtiğimiz hafta HDK tarafından, ağır silahlı dört araçla kaçırılmıştı.
Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4473066-sudan%E2%80%99%C4%B1n-kom%C5%9Fular%C4%B1-i%C3%A7-sava%C5%9F%C4%B1-durdurmak-i%C3%A7in-toplan%C4%B1yor
Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyor
Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları, Temmuz ayı ortasında yapılan Sudan’a Komşu Ülkelerin Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde alınan karara göre Çad’ın başkenti Encemine’de “Sudan Krizinden Çıkış Yolları” gündemiyle toplanıyor.
13 Temmuz’da Kahire’de Mısır, Libya, Çad, Orta Afrika, Güney Sudan, Eritre ve Etiyopya olmak üzere yedi Afrika ülkesinin liderlerinin katıldığı Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi gerçekleştirilmişti. Zirvede, “Sudan krizinin ülkenin geleceği, istikrarı, birliği ve toprak bütünlüğü üzerindeki yansımalarının çözülmesi ve ulusal kurumların çöküşünün önlenmesi için gerekli uygulamalı adımları ele alacak” bir iletişim mekanizması kurma kararı alınmıştı. Bu iletişim mekanizmasına katılımcı ülkelerin dışişleri bakanları liderlik edecek.
Kapanış bildirgesine göre zirvede ayrıca, iletişim mekanizmasına “Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ve Afrika Birliği (AfB) de dahil olmak üzere mevcut mekanizmalarla entegrasyonunda Sudanlı taraflarla doğrudan iletişim kurarak çatışmayı durdurup Sudan krizinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak için uygulanabilir pratik çözümler içeren bir yürütme eylem planı” hazırlama görevi verilmişti.
Geçtiğimiz ay Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’nde konuşma yapan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Çad Dışişleri, Yurtdışındaki Çadlılar ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Sudan’a Komşu Ülkelerin Dışişleri Bakanları Komitesi’nin ilk toplantısının 6-7 Ağustos tarihlerinde Encemine’de yapılacağı duyurulmuştu. Açıklamada, toplantının esas amacının “Sudan’ı binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca Sudanlının yerinden olmasına neden olan yıkıcı bir savaşın uçurumuna sürükleyen mevcut Sudan krizinden çıkış yolları önermek” ve aynı zamanda “ortakların dikkatini büyüyen insani krize acil yanıtlar vermeye çekmek” olduğu belirtilmişti.
Aynı bağlamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Ebu Zeyd yaptığı bir açıklamada, görüşmeye Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin katılacağını belirterek şu ifadeleri kullanmıştı:
“Komşu ülkelerin dışişleri bakanları toplantılarında Sudan krizinin çeşitli yönlerini, tüm güvenlik, siyasi ve insani boyutlarını, Sudan halkı üzerindeki etkilerini ve bölgesel ve uluslararası yansımalarını tartışacaklar. Amaç, Sudan’a komşu olan ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının mevcut krize son verecek ve Sudan’ın birliğini, toprak bütünlüğünü ve kardeş halkın sözünün geçerliliğini koruyacak çözümlere ulaşmak için etkili bir şekilde hareket etmelerini sağlayacak pratik öneriler geliştirmektir.”
Öte yandan Sudan Ümmet Partisi Genel Başkanı Mübarek el-Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin gösterdiği çabaların önemini vurguladı. Dışişleri bakanlarının Çad’daki ilk toplantılarında ortaya koyabilecekleri “pratik öneriler” olduğunu ve bunların “trajik” olarak nitelendirdiği krizi sona erdirmek için pratik çözümlere ulaşılmasına katkıda bulunabileceğini kaydetti. Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlık mekanizmasının, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) üzerinde etkisi olan saha liderleri ve aşiret ileri gelenleriyle yoğun temaslar kurarak işe başlaması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlar düzeyindeki mekanizmasının, ülkelerinin sahadaki etkin liderlerle iletişim kurma gücünden yararlanarak “başarıya ulaşma fırsatı” olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, özellikle Libya, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi taraflardaki sınırların kontrol altına alınması gerektiğine dikkat çekti ve bu bölgelerin “HDK’ye silah kaçakçılığı yapmak için kullanıldığını” belirtti.
Diğer taraftan Sudanlı yazar ve siyasi araştırmacı Mecdi Abdulaziz, Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları mekanizmasının toplanmasının, sahada ve siyasi düzeydeki değişkenliklerin ışığında gerçekleştiğine işaret etti ve bu değişkenlerin, “mekanizmanın Sudan’daki istikrarın yeniden tesis edilmesi çabalarına destek sağlamada başarılı olma olasılığı üzerinde büyük ölçüde etkisi olduğunu” belirtti.
Abdulaziz Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “bu ayın savaşı durdurmak ve Sudan’da istikrarı yeniden sağlamak açısından büyük atılımlar getireceği” konusunda iyimser olduğunu söyledi. Cidde Forumu ile komşu Sudan ülkeleri arasında krizi sona erdirme çabalarında öne çıkan entegrasyonu takdir etti. Sudan’ın komşu ülkelerinin dışişleri bakanlarını, uluslararası insani ve yardım kuruluşlarının rolünü harekete geçirmeye teşvik etmenin önemini vurguladı. Ayrıca yerinden edilen ve Sudanlı vatandaşların “birkaç Arap ülkesi ve bölgesi dışında gerçek yardım almadığına” dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler’e (BM) göre nisan ayının ortasından bu yana Sudan ordusu ile HDK arasındaki silahlı çatışmalarda çoğu sivil 3 binden fazla kişi öldü. Ayrıca 3 milyondan fazla kişi yerinden oldu ve mülteci konumuna düştü.
