Esed, ‘dörtlü müzakerelerin’ ilkeleri ve hedeflerini tanımlayan bir strateji çağrısında bulundu

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asgar Haci'yi kabul etti. (SANA)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asgar Haci'yi kabul etti. (SANA)
TT

Esed, ‘dörtlü müzakerelerin’ ilkeleri ve hedeflerini tanımlayan bir strateji çağrısında bulundu

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asgar Haci'yi kabul etti. (SANA)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asgar Haci'yi kabul etti. (SANA)

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed; Suriye, Türkiye, Rusya ve İran arasındaki dörtlü müzakerelerin temellerini ve hedeflerini tanımlayan ortak bir strateji çağrısında bulundu. Suriye Devlet Başkanlığı, Esed'in açıklamalarının İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asğar Haci ile yaptığı görüşmede yapıldığını duyurdu. Esed dün (pazartesi) Haci ile gerçekleştirdiği görüşmede, özellikle ‘dörtlü’ toplantılar ve ‘Astana’ süreci açısından bir sonraki aşamada koordinasyonun önemini vurguladı. Ayrıca ister Türkiye'nin Suriye topraklarından çekilmesi ister terörle mücadele veya diğer konular olsun Rusya ve İran taraflarıyla iş birliği içinde “ilkeleri belirleyen ve yaklaşmakta olan müzakerelerin dayandığı başlıkları ve hedefleri kesin olarak netleştiren” ortak bir strateji geliştirilmesi çağrısında bulundu. Bu ayın başlarında Suriye el-Vatan gazetesi, Moskova'daki isimsiz kaynaklara dayanarak Suriye, Rusya, İran ve Türkiye dışişleri bakan yardımcılarının bu ay içinde Suriye krizini görüşmek üzere bir araya geleceğini bildirdi. Gazetenin bilgili olarak tanımladığı kaynaklar, görüşmenin bu ayın 21'inde gerçekleşmesi planlanan Suriye krizinin çözümüne ilişkin Astana toplantılarının oturum aralarında gerçekleştirileceğini ifade ettiler.

Ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi ve Rusya’nın Şam Büyükelçisi Aleksandr Yefimov da Suriye-Türkiye-Rusya-İran dörtlüsünün görüşmelerinden “olumlu sonuçlar elde edildiğini” doğruladı. Yefimov, Suriye el-Vatan'ın gazetesine pazartesi günü yaptığı açıklamada, Suriye ve Türkiye'nin 10 yılı aşkın süredir ikili ilişkileri dondurduktan sonra doğrudan halkla temasa geçmesinin başlı başına büyük bir başarı olduğunu söyledi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 19 Mayıs'ta Cidde'de düzenlenen 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi'ne katıldı. (SPA)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 19 Mayıs'ta Cidde'de düzenlenen 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi'ne katıldı. (SPA)

Suriye-Türkiye ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik yol haritasından bahseden Yefimov, “şu anda taslak üzerinde çalışılıyor ve bu belge metninin ilk müzakeresinin yakında yapılması planlanıyor” dedi.

“12 yılda yıkılanları birkaç hafta veya ayda restore etmek zor. Bu yönde pek çok sıkı çalışma bizi bekliyor ve iki tarafın tutumlarının halen birbirinden uzak olduğu açık bir şekilde kabul edilmelidir” dedi. Yefimov, Suriye-Arap ilişkilerini normalleştirme süreciyle ilgili olarak ise bölgedeki çoğu ülke Suriye ile yapıcı temaslara dönmeye karar verdiğinden, bu aşamada bunun “tatmin edici olmaktan öte” kabul edilebileceği değerlendirmesinde bulundu.



Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
TT

Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)

AFP fotoğrafçısı, ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyetin bugün Şam'ın eski şehrindeki el- Faranj Sinagogu’nda (Frenk sinagogu) ibadet ettiğini ve bunun Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin başkentine yapılan bir dizi ziyaretin parçası olduğunu söyledi.

Ziyaret, Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub’un geçen hafta ortasında kimliği belirsiz saldırganların Yahudi mezarlığına girerek Yahudi mistisizminin sembolü olan Haham Hayyim Vital'in mezarını tahrip ettiklerini açıklamasının ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir haham, 29 Nisan 2025. (AFP)

Ziyaret heyetinde, Suriye'yi terk eden son haham olan ve 1990'ların başında ülkeyi terk eden binlerce Suriyeli Yahudi arasında yer alan Yusuf Hamra'nın oğlu Haham Henry Hamra da yer aldı. Yusuf Hamra, ayrılışından bu yana ilk kez geçtiğimiz şubat ayında oğluyla birlikte Şam'ı ziyaret etmişti.

Henry Hamra, Suriye'deki 20'den fazla sinagogdan biri olan el- Faranj Sinagogu’nda, aralarında Brooklyn'deki Suriye Yahudi cemaatinden Victor Kemil'in de bulunduğu heyet üyelerinin huzurunda sabah ibadetini yönetti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden Yahudi erkekler, 29 Nisan 2025. (AFP)

Kemil AFP'ye yaptığı açıklamada, ziyaretin ‘yakında Suriye'yi ziyaret edecek daha büyük bir heyetin hazırlıklarının’ parçası olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kemil, “Sinagogu ve buradaki toplumu en azından ziyaretçi kabul etmeye hazırlamak istiyoruz. Umuyoruz ki, ülkedeki durum iyileşir ve geri dönmeyi ya da turizm için gelmeyi daha fazla düşünmeye başlarlar. Biz gururlu Suriyeli Yahudileriz ve çocuklarımız da bizim ne kadar gururlu olduğumuzu biliyorlar. Bu mirası ve bu tarihi kesinlikle sevecekler” ifadelerini kullandı.

Kemil, heyetin dün Şam'da, Şam'daki Yahudi mezarlığında gömülü olan Haham Vital'in ölüm yıldönümünü andığını söyledi.

Anma töreni, geçen hafta kimliği belirsiz saldırganların mezarlıkta Vital'in mezarının bulunduğu bölüme girmelerinin ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyet, Eski Şam'daki el- Faranj Sinagogu'nda ibadet ediyor. (AFP)

Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub cuma günü Facebook'ta yaptığı paylaşımda, kimliği belirsiz kişilerin ‘tarihi eser aramak için Haham Vital’in mezarının yanındaki alanı kazdıklarını’ belirtti. Chamntoub, “Bölgeden sorumlu yetkilileri bilgilendirdik. Onlar da vandalizmin gerçekleştiği yeri incelediler ve olayın sorumlularını bulacaklarına dair söz verdiler” dedi.

İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı adına geçtiğimiz pazar günü Chamntoub tarafından yayınlanan açıklamada, “Haham Hayyim Vital'in mezarına yapılan saygısızlık karşısında derin bir şok ve üzüntü duyuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘Suriye hükümeti, Yahudi kutsal mekanlarını, sinagoglarını ve mezarlıklarını acilen emniyete almaya” çağrıldı.

AFP'ye konuşan Kemil, “Olayın amacını bilmiyoruz ve amacın hahamın kemiklerine dokunmak, taşımak ya da saygısızlık etmek olup olmadığını öğrenmeye çalışıyoruz. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Haham bizim için çok önemli ve gömülü olduğu yer bizim için sonsuza kadar önemli kalacak” ifadelerini kullandı.

Suriye’deki çatışma yıllarında, Şam’ın Cobar mahallesinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından gelen Yahudiler için kutsal bir yer olan eski bir sinagog yağmalanmış ve ağır hasar görmüştü.

Suriye'deki varlıkları milattan önceki yüzyıllara kadar uzanan Yahudiler, Esed ailesinin yönetimi sırasında dinlerinin gereklerini yerine getirme özgürlüğüne sahipti. Ancak Esed rejimi 1992 yılına kadar hareketlerini kısıtladı ve seyahat etmelerini engelledi. Seyahat etmelerine izin verildikten sonra sayıları yaklaşık 5 binden şu anda Şam'da ikamet eden 7 yaşlı kişiye düştü.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir Yahudi, 29 Nisan 2025.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğindeki yeni yetkililer, Suriye'nin geleceğinin inşasına ve güvenliğinin sağlanmasına tüm toplulukları dahil etme sözü verirken, azınlıklar arasında zaman zaman yaşanan ihlaller nedeniyle kaygılar yaşanıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, New York'a yaptığı bir ziyaret kapsamında, New York'taki Suriyeli Yahudi toplumundan bir heyetle görüştü. Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre Şeybani, görüşmede ‘iletişim ve anlayış köprülerinin güçlendirilmesinin önemini’ ele aldı.