El-Kassam Tugayları, Tel Aviv’i hedef aldı

İsrail savaşı durdurmak için iki koşul sundu, çetin bir arazide savaşıldığını vurguladı ve riskli olarak nitelediği ülkeler haritasını güncelledi.

İsrail dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’a bombardıman düzenledi. (AFP)
İsrail dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’a bombardıman düzenledi. (AFP)
TT

El-Kassam Tugayları, Tel Aviv’i hedef aldı

İsrail dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’a bombardıman düzenledi. (AFP)
İsrail dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’a bombardıman düzenledi. (AFP)

Dün Gazze Şeridi'nin kuzeyi, orta bölgesi ve güneyinde çatışmalar şiddetlendi. Kuzeyde Cibaliye Kampı’nın etekleri, Gazze şehrinin doğusundaki Şucaiyye mahallesi, Gazze Şeridi’nin güneyinde Han Yunus’un etekleri ve merkezdeki Deyr el-Belah hedefteydi. İsrail ordusu daha geniş alanları kontrol altına alıp Gazze Şeridi’ni üç parçaya ayırmak için Hamas’ın kaleleri olduğunu savunduğu bölgelerin derinliklerine girmeye çalışıyor.

Filistinli gruplardan kaynaklar Şarku’l Avsat’a, birçok bölgede şiddetli ve benzeri görülmemiş çatışmaların çıktığını ve en şiddetli çatışmaların Cibaliye, Şucaiyye, Han Yunus ve Deyr el-Belah civarında yaşandığını aktardılar.

Kaynaklar, direnişin iki gündür İsrail ordusunun bu bölgelerin derinliklerine ilerlemesini engellediğini, orduya kayıplar verdirerek geri çekilmeye zorladığını vurguladı.

Gazze Şeridi’nin kuzeyi, ortası ve güneyindeki bölgelere yönelik saldırılar, anlaşmazlıklar sonucu çöken yedi günlük insani aranın ardından çatışmaların yeniden başlamasıyla, ordunun kara operasyonunu Gazze Şeridi’ni tamamen kapsayacak şekilde genişletmesi kapsamında gerçekleştirildi.

Çatışmalar Gazze genelinde yoğunlaşırken, İsrail hükümeti Hamas’a iki şartla çatışmayı hemen durdurmayı teklif etti.

Fotoğraf Altı: İsrail tankları, Gazze sınırı yakınlarında tatbikat yaptı. (Reuters)
İsrail tankları, Gazze sınırı yakınlarında tatbikat yaptı. (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Sözcüsü Ofir Gendelman, dün düzenlediği basın toplantısında, savaşın ‘bugün hemen şimdi’ durdurulabileceğini ancak bunun müzakere edilemeyecek iki şarta bağlı olduğunu söyledi. Bunlardan ilkinin Hamas Hareketi’nin istisnasız Gazze Şeridi’ndeki bütün esirleri serbest bırakması ve ikincisinin de hareketin liderlerinin teslim olup hareketi dağıtmaları olduğunu bildirdi.

Hamas İsrail’in önerisine henüz yanıt vermedi. Yapılan değerlendirmeler yanıt vermeyeceği yönünde. Zira Hamas bir yandan İsrail ordusunu Gazze’de yenilgiye uğratma sözü verirken, diğer yandan da İsrail hapishanelerindeki tüm mahkumların serbest bırakılacağını vurguluyor.

Bu aşamada herhangi bir diplomatik çözümü olanaksız gören İsrail ordusu, pazar akşamı ve pazartesi günü Gazze’deki yüzlerce hedefe saldırarak altyapıyı ve silah depolarını yok etti.

Fotoğraf Altı: İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah şehrine düzenlediği hava saldırısının ardından binalardan yoğun dumanlar yükseldi. (DPA)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah şehrine düzenlediği hava saldırısının ardından binalardan yoğun dumanlar yükseldi. (DPA)

Ordu, Kfir Tugayı askerlerinin ilk kez Gazze Şeridi’nin derinliklerinde kara manevrasına katılarak 30’dan fazla tünel açıklığı bulduğunu ve bunları imha ettiğini bildirdi. Tugay Komutanı Albay Yaniv Barot şu açıklamada bulundu:

“Kfir Tugayı bu aşamaya ulaşmak için çok eğitim aldı. Savaşta bugüne kadar yapıldığı gibi, bize verilen her görevi ustaca yerine getireceğimize güveniyorum. Tugay şu ana kadar 30’dan fazla tünel açıklığı tespit etti ve diğer birimlerle iş birliği yaparak bunları imha etti.”

Kassam’dan füze saldırısı

Diğer yandan El-Kassam Tugayları ‘düşmana can ve araç kaybı yaşattıklarını’ duyurdu. Hamas Hareketi’nin askeri kanadı olan Kassam Tugayları, Tel Aviv’e füze salvoları ile saldırdığını ve aynı zamanda Aşkelon, Beerşeba, Sderot ve çeşitli bölgelerdeki düşman mevzilerini de bombaladığını bildirdi. Açıklamada Gazze’de evlerde saklanan askerlerin yanı sıra çeşitli yerlerdeki tankların, araçların ve personel taşıyıcılarının da hedef alındığı kaydedildi.

Fotoğraf Altı: Dün Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta, akrabalarının cesetleri üzerinde ağlayan bir Filistinli. (Reuters)
Dün Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta, akrabalarının cesetleri üzerinde ağlayan bir Filistinli. (Reuters)

İslami Cihad Örgütü’ne bağlı Kudüs Tugayları da Kassam’ın yanı sıra çeşitli bölgelerde düşmanla çatıştıklarını, düşmanın mevzilerine ve araçlarına saldırdıklarını, kayıplar verdirdiklerini ve yerleşim yerlerini bombaladıklarını duyurdu.

İsrail ordusu, İsrail’in merkezi ve Gazze çevresindeki bölgelerde sirenlerin çalıştırıldığını ve ölümler meydana geldiğini kabul etti.

Ordu dün, Gazze Şeridi’ndeki muharebe operasyonlarında üç askerinin öldürüldüğünü açıklayarak bu sayının kara savaşının başlangıcından bu yana 71’e, 7 Ekim’den bu yana ise 401’e çıktığını bildirdi.

2 bin asker yaralı

İsrail’de 7 Ekim'den bu yana yaşanan çatışmalar sonucunda yaklaşık iki bin askerin yaralandığı kaydedildi.

Gazze savaşının 59’uncu gününde ordunun Gazze Şeridi’nin kuzeyinde ne gibi başarılar elde ettiği henüz net değil.  Ordu liderlerinin açıklamalarında da çelişkiler görülüyor.

İsrail Zırhlı Birlikler Komutanı Hişam İbrahim, zırhlı güçlerin ve diğer kara kuvvetlerinin Gazze’nin kuzeyindeki askeri misyonlarını tamamlamaya yaklaştığını ve Hamas’ı devirmek için kara hareketlerini Gazze Şeridi’nin diğer bölgelerini de kapsayacak şekilde genişletmeye başladıklarını söyledi. İsrail Ordu Sözcüsü Jonathan Conricus ise CNN’e verdiği röportajda, güçlerinin kuzeyde Hamas’ı askeri açıdan tamamen yenilgiye uğratmadığını ancak iyi bir ilerleme kaydettiklerini söyledi.

Sözcü açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Başından bu yana İsrailli sivillere ve dünyada bize kulak veren herkese Hamas’la mücadelenin zaman alacağını söyledik. Bu, çetin bir savaş arazisinde yürütülen zor bir operasyon. Askeri hedefi uğruna sivilleri feda etmeyi umursamayacak kadar ısrarcı bir düşmanla savaşıyoruz.”

İsrail, sahadaki bu zorluklarla birlikte Gazze Şeridi’nde geniş alanları bombalamaya devam etti ve kuzeyde, merkezde ve güneyde evleri vurdu.

Gazze Şeridi Sağlık Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze’ye düzenlediği saldırılarda yüzde 70’i kadın ve çocuk olmak üzere en az 15 bin 899 Filistinlinin öldürüldüğünü ve yaralı sayısının 42 bine yükseldiğini bildirdi.

Artan risk faktörü

İsrail savaşını sadece Gazze Şeridi’nde, Batı Şeria ve Lübnan cephelerinde yürütmüyor, aynı zamanda savaşının dünya çapında da yansımalarının olmasını bekliyor. Dün İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi, sıradan bir İsrailli için oluşturduğu tehlike derecesine göre 80 ülkenin yer aldığı güncellenmiş bir seyahat uyarısı listesi yayınladı.

Listede Batı Avrupa ve Güney Amerika’dan yeni ülkeler yer alıyor. Üst düzey bir Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi “Geçtiğimiz yıl dünya çapında onlarca terör saldırısı engellendi. Bunların çoğu, halihazırda devam eden savaşın başlamasından bu yana iki ay içinde kaydedildi” dedi.

Fotoğraf Altı: Gazze’de öldürülen çocukların anısına İngiltere Başbakanı’nın Londra’daki konutunun önüne 450’den fazla sembolik tabut konuldu. (EPA)
Gazze’de öldürülen çocukların anısına İngiltere Başbakanı’nın Londra’daki konutunun önüne 450’den fazla sembolik tabut konuldu. (EPA)

Batı Avrupa kampında İngiltere, Fransa ve Almanya yer alırken, Güney Amerika’da Avustralya ve Rusya’nın yanı sıra Brezilya ve Arjantin yer alıyor. Bunların hepsi, İsrailliler için risk faktörünün birinci seviyeden daha tehlikeli olan ikinci seviyeye yükseldiği ülkeler. Dolayısıyla İsraillilerin bu yerlere seyahat ederken her zaman teyakkuzda olmaları ve tedbir almaları isteniyor.

Afrika Kıtası listesinde, şu an İsrail vatandaşları için çok tehlikeli olduğu düşünülen Arap-Afrika ülkelerinin yanı sıra, diğerlerine göre daha yüksek düzeyde Güney Afrika Cumhuriyeti ve Eritre yer alıyor.

Listede yer alan Orta Asya ülkelerinde Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’da uyarı üçüncü seviyeye çıkarıldı. Bu uyarı ‘gerekmedikçe bu ülkelere seyahat etmeyin, eğer şu anda oradaysanız hemen ayrılmalısınız’ anlamına geliyor.

Ulusal Güvenlik Konseyi ‘seyahat uyarısı yapılan ülkelere, özellikle Arap ve Ortadoğu ülkelerine, Kuzey Kafkasya’ya, İran’ın çevresindeki ülkelere ve Asya’daki bazı Müslüman ülkelere seyahatlerin ertelenmesi’ çağrısında bulundu.

Çağrıda ayrıca ‘İsrail ve Yahudi sembollerini taşımaktan kaçınılması ve büyük İsrail ve Yahudi toplantılarından uzak durulması’ istendi.



IKBY ve istikrarsız ittifaklar

Gözaltına alınan 3 PKK'lı (AFP)
Gözaltına alınan 3 PKK'lı (AFP)
TT

IKBY ve istikrarsız ittifaklar

Gözaltına alınan 3 PKK'lı (AFP)
Gözaltına alınan 3 PKK'lı (AFP)

Shelly Kittleson

Gözleri bağlı, turuncu tulumlar içinde diz çökmüş ve sırtları halka dönük haldeki üç Kürt adamın görüntüsü, Bağdat'ta DEAŞ üyesi olduğundan şüphelenilen kişilerin yargılandığı davaları hatırlattı. Ancak bu kez mekan Irak'ın başkentindeki İçişleri Bakanlığı’ydı. Olay, bakanlıkta 1 Temmuz düzenlenen bir basın toplantısı, üç Kürt ise ülkede kısa bir süre önce yasaklanan PKK'nın üyeleriydi.

Bağdat’ın Türkiye’nin Kuzey Irak'ta PKK'ya yönelik saldırılarını kınayan açıklamalarına rağmen, 1 Temmuz'daki basın toplantısı, Irak ve Türkiye arasında bir yakınlaşmaya işaret ediyordu.

Bu üç kişi, başlıca iki Kürt siyasi partisinden birinin nüfuz bölgesinde bulunan pazarlarda yangınlar çıkarmak, milyonlarca dolar zarara yol açmak, yüzlerce kişiyi yaralamak ve Erbil'in güvenlik hizmetlerine ve acil durum hazırlıklarına olan güveni sarsmakla suçlanıyor. Ayrıca Kerkük'ten Türkiye'ye uzanan bir boru hattına saldırı da dahil olmak üzere başka saldırılar da planladıkları bildirildi.

Kerkük İl Meclisi adayları konusunda geçtiğimiz ağustos ayında yaşanan siyasi çekişme ve Bağdat'ta yapılan bir toplantı, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) iki ana parti olan Süleymaniye merkezli İran bağlantılı Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile Erbil merkezli Türkiye'ye yakınlığıyla bilinen Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) arasındaki gerilimi tırmandırdı.

Bazı haberlere göre tutuklananlardan ikisi bir zamanlar Bağdat'taki Şii liderliğindeki hükümetle her zaman yakın bağları olan KYB partisinin güvenlik güçleri üyesiydi.

KDP yetkilileri yıllardır PKK’lıların IKBY'deki varlığını kınıyor ve bölgeyi terk etmelerini talep ediyor. Örgütün sınır bölgesindeki pek çok sorunun kaynağı olduğunu yinelediler.

KYB'nin ana rakibi olan KDP uzun zamandır Bağdat ile birçok konuda anlaşmazlık içinde. Ancak bu kez işler tamamen farklı bir hal almış gibi görünüyor. Zira 1 Temmuz'daki basın toplantısında ana hatlarıyla açıklanan suçlarla ilgili olarak IKBY hükümetinin İçişleri Bakanlığı yetkilisi Hemin Mirani, “PKK üyeleri Suriye, Türkiye ve Kandil'den gelerek Kufri, Süleymaniye ve Sangasar'da eğitim aldılar ve bu terör eylemlerini gerçekleştirdiler” açıklamasında bulundu. Burada söz konusu bölgelerin KYB'nin nüfuz bölgeleri olduğu belirtilmeli.

Mirani, şüphelilerden birinin KYB'ye bağlı 70. Peşmerge Komutanlığı’ndan bir personel olduğunu, diğerinin ise Süleymaniye'deki terörle mücadele biriminde görevli bir subay olduğunu iddia etti. Kürt yetkili, her iki şüphelinin de PKK tarafından eğitildiğinin altını çizdi.

Haberlere göre üç PKK’lı Bağdat'ta da saldırılar düzenlemeyi planlıyorlardı. Bu da daha önce KDP'nin kalelerine düzenledikleri diğer saldırılardan büyük bir sapma olacağı anlamına geliyor.

KDP’li yetkililer uzun yıllardır PKK’lıların IKBY’deki varlığını kınıyor ve örgütün sınır bölgesindeki pek çok sorunun kaynağı olduğunu yineleyerek ülkeyi terk etmelerini talep ediyorlar.

KYB ise PKK’ya karşı daha uzlaşmacı bir tutum sergilemiş, ancak işlenen suçlarla herhangi bir bağlantısı olduğunu şiddetle reddetmiştir. Geçtiğimiz yıl Al Majalla’ya özel açıklamalarda bulunan bir KYB yetkilisi, KYB'nin Bağdat'taki merkezi hükümetle her zaman yakın bağları olduğunu vurgulamış ve KYB’nin kurucusu ve 2005-2014 yılları arasında Irak’ın cumhurbaşkanlığını yapan Celal Talabani’nin “Operasyon merkezimiz Bağdat’tır” dediğini hatırlatmıştı.

Geçtiğimiz aylarda Bağdat'taki bazı yetkililer Al Majalla’ya yaptıkları açıklamalarda KYB'nin Bağdat’taki merkezi hükümetle KDP'ye kıyasla her zaman daha yakın bir iş birliği içinde olduğunu vurguladılar.

Ancak Ankara ile Bağdat arasındaki ilişkiler yakınlaşmaya devam eder ve KYB, PKK'ya karşı iş birliği yapmayı reddetmeye devam ederse, KDP yakında Bağdat’ta daha iyi karşılanmaya başlayabilir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçtiğimiz nisan ayında Bağdat’a gerçekleştirdiği tarihi ziyaret öncesinde iki ülke arasındaki ilişkilere ‘yapılandırılmış bir çerçeve’ sağlamak amacıyla birkaç yıl boyunca hazırlık yapıldı. Tüm bu hazırlık sürecinin ardından on üç yıllık bir aradan sonra bir Türk Cumhurbaşkanı ilk kez Bağdat’ı ziyaret etti.

Tutuklanan ve itirafçı olan PKK üyelerinin gazetecilere gösterildiği basın toplantısından iki gün sonra KDP lideri Mesud Barzani, Bağdat'a iki günlük bir ziyarette bulundu. Barzani, bu süre zarfında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani başta olmak üzere bazı yetkililer ve yabancı diplomatlarla çok sayıda görüşme ve toplantı gerçekleştirdi.

Irak ve Türkiye arasında devam eden müzakereleri yakından takip eden bir Türk yetkili, geçtiğimiz mayıs ayında Al Majalla’ya yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın nisan ayında Bağdat'a yaptığı tarihi ziyaretin iki ülke arasındaki ilişkilere ‘yapılandırılmış bir çerçeve’ sağlamak amacıyla birkaç yıl süren hazırlık sürecinden sonra gerçekleştiğini söyledi.

Al Majalla’ya konuşan yetkili, terörle mücadele ve su meselesinin çözüm bekleyen başlıca konular arasında yer aldığını ve her iki konuda da ilerleme kaydedildiğini belirtti.

Türk yetkili, PKK ve KYB'nin sorunlu olduğunu, ancak Bağdat'ın bu endişelerin farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Türk yetkili, sözlerini şöyle sürdürdü:

Irak, 2023 aralığında PKK'yı bir tehdit olarak gördü ve çeşitli müzakerelerin ardından PKK'yı yasaklı örgüt ilan etti. Bunlar, teröre karşı ortak bir zeminde hareket etmek için olumlu adımlardı.

Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği (AB) PKK'yı terör örgütü olarak tanımladı. PKK onlarca yıldır Irak'ın dağlık kuzey bölgesini saklanma yeri, üyeleri için eğitim alanı ve ideolojisinin savunucuları için bir sığınak olarak kullandı. Irak tarafından kesinlikle daha fazlasını görmek istediklerini söyleyen Türk yetkili, “Siyasi irade var ve PKK'nın Irak'ın egemenliğine zarar verdiğini kabul ediyorlar. Bu dosya üzerinde bizimle birlikte çalışmaya başladılar” diye ekledi.

Kendisine daha fazla ayrıntı sorulduğunda Türk yetkili, askeri ve taktiksel konulara değinmeyeceğini, ancak eskisinden çok daha yakın bir iş birliği içinde çalışacaklarını söyledi.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'ye yakınlığıyla bilinen Iraklı bir yetkili, geçtiğimiz haziran ayı sonlarında Al Majalla’ya yaptığı açıklamada, Bakanlar Kurulu Sekreterliği'nin PKK'nın statüsüne ilişkin 28 Mayıs tarihli belgesinde kullanılan ifadenin yasaklı Baas Partisi için kullanılan ifadeyle aynı olduğunu söyledi.

Türk Silahlı Kuvvetleri, son aylarda Irak'ın kuzeyinde PKK’ya karşı operasyonlarını yoğunlaştırdı. Operasyonların önümüzdeki aylarda da sürdürmesi bekleniyor.

Bu adımı ‘önemli’ bir gelişme olarak nitelendiren Iraklı yetkili, ‘terör örgütü’ olarak adlandırılacak kadar büyük olmadığını da kabul etti.

Irak Yüksek Yargı Konseyi, 1 Ağustos'ta, PKK ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle Ezidîlerin Özgürlük ve Demokrasi Partisi (PADE), Demokratik Mücadele Cephesi Partisi ve Özgürlük Hareketi (Tevgera Azadî) adlı üç siyasi partiyi feshetme kararı aldı.

Süleymaniye ‘kaybedilmiş bir dava’

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan akatardığı hbaere göre  Türk yetkili, sözlerini şöyle sürdü:

“Operasyonlarımızla PKK'nın Türkiye'deki etkisini ortadan kaldırmayı başardık. Şimdi daha iyi bir gelecek için bu bölgeleri güvence altına almak Irak'a düşüyor. Irak topraklarında (daha fazla) kan ve servet kaybetmeye niyetimiz yok. Burası onların bölgesi. Görevlerini yapmak zorundalar.”

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) son aylarda Irak’ın kuzeyinde PKK’ya karşı operasyonlarını yoğunlaştırdı. Operasyonların önümüzdeki aylarda da sürdürmesi bekleniyor. Türk yetkili, PKK için bir güç ve etki merkezi olan Kürt nüfuslu Süleymani’ye atıfla, “Süleymaniye ne yazık ki şu an için kaybedilmiş bir dava” ifadelerini kullandı.

Türk yetkili, kendisinden konuya açıklık getirmesi istendiğinde KYB'nin PKK'ya karşı Bağdat ya da Ankara ile iş birliği yapmadığını belirterek “Açık ve net pek çok mesaj gönderdik, ancak Irak IKBY’nin doğusunda yer alan ve İran sınırına çok da uzak olmayan şehirle ilgili olarak sahada bir gelişme kaydedemedik” dedi.

Süleymaniye'nin uyuşturucu kaçakçılığının merkezi haline geldiğinin iddia edildiğini belirten yetkili, “Bu bir bakıma insanlığa karşı işlenmiş bir suçtur. Çünkü bu faaliyete karışanlar gençleri zehirliyor” diye konuştu.

Türkiye, geçtiğimiz yıl nisan ayında Süleymaniye Havalimanı'na Türk hava sahası üzerinden yapılan uçuşlara getirilen yasağı, havalimanındaki tesislerin PKK tarafından kullanıldığı gerekçesiyle geçtiğimiz haziran ayında altı ay daha uzattı.

Kürt partileri ve Sincar bataklığı

Türk yetkili, “Irak hükümeti Sincar'a ve aynı şekilde Mahmur'a girmekte de zorlanıyor” diyerek Kuzey Irak'ta PKK'nın var olduğu bilinen yerlerden bahsetti. Bu yerler arasında Sincar, 2014 yılının ağustos ayında binlerce Ezidi erkek, kadın ve çocuğun katledildiği yer olarak biliniyor. Sincar, o tarihten sonra PKK tarafından eğitilen ve PKK ile ilişkili olan Ezidi gruplar da dahil olmak üzere, bölgede güç için yarışan çok sayıda silahlı gruplar nedeniyle de kötü bir şöhrete sahip oldu. Hayatta kalan ve ülke içinde yerinden edilen binlerce Ezidi şu anda IKBY’de KDP'nin kontrolündeki bölgelerdeki yerinden edilenler için kurulan kamplarda yaşıyorlar. Güvenlik ve diğer sorunlar nedeniyle geldikleri bölgelere dönmekte isteksizler.

Erbil merkezli KDP'nin hakimiyetindeki IKBY ile İran arasındaki ilişkiler, KDP ile KYB arasındaki ilişkilerden daha soğuk.

Ezidi aktivist ve Birlikte Varoluş Evi'nin kurucusu olan Sincarlı Mirza Denayi, 10 Temmuz'da Erbil'de Al Majalla’ya yaptığı açıklamada, Bağdat ile Erbil arasındaki tartışmalı bölgelerle ilgili değerlendirmesinde “KYB ve KDP'nin durumu ele alış biçimlerinin tamamen farklı olacağını görüyoruz” dedi.

İki Kürt partisinin Sincar’da ve Ninova bölgesinin tamamında cephe hattının karşı taraflarında yer aldığını belirten Denayi, KYB'nin ‘İran destekli bir koalisyonda’ yer aldığını, KDP'nin ise bir şekilde ‘Türkiye destekli bir koalisyonun’ parçası olduğunu söyledi.

Türkiye ile İran arasında

Erbil merkezli KDP'nin hakimiyetindeki IKBY ile İran arasındaki ilişkiler her zaman KDP ile olan ilişkilerden daha soğuk olmuştur.

İran, Erbil'i ve KDP'nin kontrolü ya da etkisi altındaki diğer bölgeleri defalarca bombaladı. İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) 15 Ocak'ta IKBY'nin başkenti Erbil’e düzenlediği roketli saldırıda en az dört sivil hayatını kaybetti.

IKBY Başkanı Neçirvan Barzani'nin geçtiğimiz mayıs ayında İran'a yaptığı ziyaret, 2021 ağustosunda dönemin İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin yemin törenine katılmasından bu yana İran’a gerçekleştirdiği ilk ziyaret oldu. Barzani son ziyareti sırasında İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney ve DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami'nin de aralarında bulunduğu bazı üst düzey yetkililerle bir araya geldi.

Barzani, daha sonra yaptığı açıklamada İran'ın zor zamanlarda kendilerine yardım eden önemli bir komşu ülke olduğunu ve IKBY'nin komşu ülkelere herhangi bir tehdit oluşturmamaktaki kararlılığını ifade etti. Tahran'ın, Irak topraklarında ‘Kerbela'da İmam Hüseyin'i anmak için bölgeden geçen hacılara IKBY'nin gösterdiği sıcak karşılamayı’ takdir ettiğini söyleyen IKBY Başkanı, “Bir ülkede bu tür bir trafik yaşandığında ekonomi gelişir, insanlar kendilerini güvende hisseder ve ticaret gelişir. Bu hem İKBY hem de İran’ın çıkarına ve bizim için yeni bir başlangıç” ifadelerini kullandı.

Birçok analist, Neçirvan Barzani’nin ziyaretini, KDP ile İran arasında daha yakın ilişkilerin kurulacağına dair potansiyel bir ilan olarak gördü.

Süleymaniye merkezli KYB ile Bağdat arasında uzun süredir devam eden ittifak, Irak'ın KYB’nin Erbil merkezli rakibi KDP ve kuzey komşusu Türkiye ile potansiyel olarak daha fazla yatırım getirisi karşısında önemli ölçüde zayıflayabilir.

PKK'ya karşı son dönemde atılan adımlar Bağdat'ın KYB ile ilişkilerinde bir değişimin işareti ya da KDP ile birlikte suç ve terörle mücadelede ortak bir çabanın parçası olabilir.

Irak ve Türkiye arasında her iki konuda da artan iş birliğinin, birçok kişi tarafından her iki ülkenin bazı bölgelerinde güvenliğin ve refahın önünde hala bir engel olarak görülen yasaklı örgüt üzerindeki baskıyı arttırabilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz nisan ayında Bağdat'a yaptığı tarihi ziyaret ve bu ziyaret sırasında imzalanan onlarca anlaşma, her iki ülkenin de Irak'ın kuzey sınır bölgesinin sınır ötesi ticaret faaliyetlerinin daha da artması için güvenli hale gelmesini istediğini ortaya koydu.

Öte yandan Türk yetkili, kesin güzergahı ve diğer önemli detayları henüz belirlenmemiş olsa da Irak'ın güneyindeki Basra şehrini ve Büyük Fav Limanı’nı Türkiye sınırına ve oradan da Avrupa'ya bağlamayı amaçlayan bir ulaşım ve kalkınma projesi olan Kalkınma Yolu Projesi’nin Sudani hükümeti için bir başarı olarak görülmesi gerektiğini, çünkü iş birliğini ve istikrarı teşvik ettiğini vurguladı.

Irak Başbakanı Sudani, geçtiğimiz yıl, Kalkınma Yolu Projesi’ni ’ekonomik bir can damarı ve umut verici bir fırsat’ olarak tanımladığı bir açıklamada, projenin Türkiye ve Irak’ı modern sanayi ve en yeni ürünlerin ihracatçısı haline getireceğini söylemişti.

Tüm bu beklentiler çerçevesinde ve KYB'nin PKK ile bağlantılı olarak algılanmaya devam etmesi halinde Süleymaniye merkezli KYB ile Bağdat arasında uzun süredir devam eden ittifak, KYB’nin Erbil merkezli rakibi KDP ve kuzey komşusu Türkiye ile potansiyel olarak daha fazla yatırım getirisi beklentisi karşısında önemli derecede zayıflayabilir.