İran’da Mahsa Amini’nin ölümünü haber yapan gazeteciler yargılanıyor

İran gazetesi Şark tarafından yayınlanan tutuklu Nilüfer Hamedi (solda) ve Elaheh Muhammedi’nin fotoğrafı.
İran gazetesi Şark tarafından yayınlanan tutuklu Nilüfer Hamedi (solda) ve Elaheh Muhammedi’nin fotoğrafı.
TT

İran’da Mahsa Amini’nin ölümünü haber yapan gazeteciler yargılanıyor

İran gazetesi Şark tarafından yayınlanan tutuklu Nilüfer Hamedi (solda) ve Elaheh Muhammedi’nin fotoğrafı.
İran gazetesi Şark tarafından yayınlanan tutuklu Nilüfer Hamedi (solda) ve Elaheh Muhammedi’nin fotoğrafı.

İranlı gazeteci Elaheh Muhammedi’nin Mohammadi’nin avukatının yaptığı açıklamaya göre yetkililer, geçtiğimiz eylül ayında Mahsa Amini’nin ölümünü haber yaptığı için tutuklanan Muhammedi’nin davasını dün başlattı.

36 yaşındaki Elaheh Muhammedi, basına kapalı olarak görülen davasının ilk duruşmasına Tahran’da çıktı. Avukatı Shahab Mirlohi AFP’ye yaptığı açıklamada pazartesi gün gerçekleşen duruşmanın ‘olumlu’ geçtiğini ancak daha fazla ayrıntı veremeyeceğini ve bir sonraki duruşma tarihinin daha sonra duyurulacağını söyledi.

Mirlohi, duruşmanın başlamasından 24 saat önce, tutuklanmasından bu yana ilk kez müvekkiliyle görüşmek için yetkililerden izin alabildi.

Ham Miham’da çalışan Muhammedi, Ahlak Polisi tarafından başörtüsünün uygunsuz olması gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra Amini’nin ölümünü haber yaptığı için hapse atılan iki kadın gazeteciden biriydi.

Geçen eylül ayında, İran’ın batısındaki Kürdistan eyaletinde büyük protesto hareketlerine tanık olan Amini’nin memleketi Saggız’da cenazesini haber yaptıktan sonra tutuklandı.

Meslektaşı, Şark gazetesinin fotoğrafçısı 30 yaşındaki Nilüfer Hamedi, Amini’nin tutuklanmasının ardından götürüldüğü hastaneye gitmesinin ardından tutuklandı.

Yargı geçen hafta Hamedi’nin davasının salı günü başlayacağını bildirdi. Kocası Mehmet Hüseyin Agurlu, eşinin avukatı Bertu Burhanpour ile görüştüğünü yazdı.

8 Kasım’da iki gazeteci, İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı ‘propaganda’ ve ‘ulusal güvenliğe karşı hareket etmek üzere komplo kurmak’ ile suçlandı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre söz konusu iki suçlama, gazetecilerin ölüm cezası almasına neden olabilir.

İran’da yönetime karşı ekim ve kasım aylarında gerçekleşen protestolar sırasında güvenlik güçleri de dahil olmak üzere yüzlerce öldü, binlerce kişi de tutuklandı. Ardından gerginlik yatıştı. Ancak protestolara katıldıkları gerekçesiyle yedi kişi idam edildi.

Tahran’daki Gazeteciler Sendikası ve Uluslararası Gazeteciler Federasyonu geçen hafta hem Muhammedi hem de Hamedi için avukatların huzurunda ve ‘kamuya açık ve adil’ bir yargılama yapılması çağrısında bulundu.

Pazar günü 3 bin 500 gazeteci ve sivil aktivist de, önkoşul olmaksızın ‘kamuya açık ve adil’ bir yargılama çağrısı yapan bir bildiri yayınladı.



İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

İsrail'le 12 günlük çatışmanın ardından İran ülke içindeki baskıyı artırıyor.

Guardian'ın haberinde, 13 Haziran'da İsrail'in saldırısıyla başlayan ve İran'ın misillemesinin ardından 24 Haziran'da ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan edilen çatışmaların, İran'da "geniş çaplı bir iç baskı dalgasını" tetiklediği belirtiliyor.

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıda 71 kişinin hayatını kaybettiği anımsatılıyor. Hayatta kalan bazı mahkumların da daha kötü koşullardaki cezaevlerine nakledildiği yazılıyor.

Mahsa Emini protestolarına katıldığı gerekçesiyle hapse atılan aktivist Rıza Handan'ın, bombalamadan sonra daha kötü şartlardaki bir hapishaneye gönderildiği belirtiliyor. 60 yaşındaki aktivistin kızı şunları söylüyor:

Ne babamın ne de diğer mahkumların yatağı var, yerde uyumak zorunda kalıyorlar. Bir keresinde uyandığında battaniyesinin içinde 6 ya da 7 tahtakurusu bulmuştu.

Kadın mahkumların da yanlarına kişisel eşyalarını bile alamadan Karçak Hapishanesi'ne gönderildiği belirtiliyor. İdam cezasına çarptırılan Kürt yardım çalışanı Pakşan Azizi'den en az iki gündür haber alınamadığı aktarılıyor. Af Örgütü'ne göre Azizi, "barışçıl insani yardım ve insan hakları faaliyetleri" nedeniyle cezalandırıldı. Tahran yönetimiyse kendisini "devlete karşı silahlı isyanla" suçluyor.

Savaş sonrası İran genelinde bir güvenlik baskısı dalgası başlatıldığı da ifade ediliyor. Kolluk kuvvetlerinin kontrol noktaları oluşturduğu ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle birçok kişinin tutuklandığı aktarılıyor.

İsrail-İran çatışmalarında Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

İran devlet medyasında geçen ay çıkan haberlerde, İsrail istihbaratı adına çalıştığı iddia edilen 700 kişinin yakalandığını duyurulmuştu. ABD merkezli İran İnsan Hakları Merkezi'nin (CHRI) verilerine göre 6 kişi casusluk iddiasıyla idam edildi. CHRI'dan Hadi Gayemi şu iddiaları paylaşıyor:

İranlı yetkililer, insanları hiçbir gerekçe göstermeden ve avukatlarına erişim hakkı vermeden gözaltına alıyor, ardından ‘ulusal güvenlik' suçlamalarıyla idam ederek halkı sindirmeye ve kontrolü yeniden kurmaya çalışıyor.

New York Times'ın analizinde de Evin Hapishanesi'nin "insan hakları ihlalleriyle" gündem olduğu hatırlatılıyor. Haberde, 12 günlük çatışmaların ardından Tahran yönetiminin tarihsel bir kavşakta olduğu yazılıyor. İran'ın ileride içerideki baskıyı artırmakla ülkenin dönüşümüne yönelik politikaları uygulamak arasında bocalayabileceği ifade ediliyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times