Kosova’nın kuzeyinde gerginlik devam ediyor

Zveçan’daki Sırp protestocular (AFP)
Zveçan’daki Sırp protestocular (AFP)
TT

Kosova’nın kuzeyinde gerginlik devam ediyor

Zveçan’daki Sırp protestocular (AFP)
Zveçan’daki Sırp protestocular (AFP)

Yüzlerce Sırp’ın bu hafta başlarında NATO liderliğindeki barış güçleri (KFOR) ile çatıştıktan sonra bugün belediye binasının önünde yeniden toplanmasıyla, Kosova’nın kuzeyinde tansiyon yine yükseldi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, KFOR askerleri Zveçan’daki belediye binasının etrafında çember oluşturdu ve ek olarak çevreyi metal bir çit ve dikenli tel ile güvenlik altına aldı.

Kosova’nın Sırp azınlığı, Nisan ayında kuzeydeki yerel seçimleri boykot ederek, yüzde 3,5’in altındaki küçük bir katılım oranına rağmen, Arnavutların yerel meclislerin kontrolünü ele geçirmesine izin verdi.

Pek çok Sırp, kendilerini gerçekten temsil etmediğine inandıkları Kosova Özel Polisi ve Arnavut belediye başkanlarının çekilmesi çağrısında bulunuyor.

Bugün toplanan göstericiler, belediye binasından Zveçan merkezine kadar uzanan iki yüz metrelik dev bir Sırp bayrağını dalgalandırdı.

NATO tarafından dün yapılan açıklamada, Sırp protestocularla çıkan çatışmalarda 30 barış gücü askerinin yaralanmasının ardından, Kosova’nın kuzeyinde daha fazla kuvvet konuşlandırılacağı bilgisi verildi.

FOTO: Sırplar Zveçan’da dev bir Sırp bayrağı taşıyor (AFP)
Sırplar Zveçan’da dev bir Sırp bayrağı taşıyor (AFP)

NATO liderliğindeki barış güçleri, Pazartesi günü kalabalığı dağıtmak amacıyla kalkanlar ve coplar kullandı, ancak taş, şişe ve molotof kokteyli yağmuru ile karşılaştılar.

KFOR’a göre Pazartesi günkü çatışmalarda 11’i İtalyan ve 19’u Macar olmak üzere toplam 30 barış gücü askeri yaralandı.

3’ü ağır olmak üzere 52 protestocu yaralandı, 5 Sırp da çatışmalara katıldıkları için gözaltına alındı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ülkesinin müttefiki olan Kosova’yı eleştirerek, Başbakan Albin Kurti hükümetini, Arnavut belediye başkanlarını atayarak, ‘gerginliği gereksiz yere tırmandırmakla’ suçladı.

ABD, Kosova’nın devam eden askeri tatbikatlara katılımını da askıya aldı.

Kosova, 1999’da ABD önderliğindeki NATO askeri müdahalesinin Sırp güçleri ile Arnavut gerillaları arasındaki şiddetli savaşı etkili bir şekilde sona erdirmesinin ardından Belgrad’dan bağımsızlığını ilan etti.

Sırbistan -kilit müttefikleri Çin ve Rusya ile birlikte- bu adımı hala tanımayarak Priştine’nin Birleşmiş Milletler’de (BM) sandalye sahibi olmasını engelliyor.

Kosova’da ağırlıklı olarak Arnavutlar yaşıyor, ancak nüfusun yaklaşık yüzde 60’sını oluşturan Sırplar büyük ölçüde Belgrad’a sadık kalıyor.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.