Wagner isyanı, Afrika operasyonlarının geleceğine gölge düşürüyor

Rusya'nın özel askeri grubu "Wagner"in isyanı, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti için diplomatik bir sorun oluşturuyor. Çünkü grup bu iki ülkede uzun süredir devam eden iç çatışmalarda merkezi rolünü giderek artırdı

Rus paralı asker grubu Wagner'in sahibi Yevgeniy Prigojin / Fotoğraf: AP
Rus paralı asker grubu Wagner'in sahibi Yevgeniy Prigojin / Fotoğraf: AP
TT

Wagner isyanı, Afrika operasyonlarının geleceğine gölge düşürüyor

Rus paralı asker grubu Wagner'in sahibi Yevgeniy Prigojin / Fotoğraf: AP
Rus paralı asker grubu Wagner'in sahibi Yevgeniy Prigojin / Fotoğraf: AP

Wagner Grubu, dün gece ülkenin güneyindeki bir şehri ele geçirmesinin ardından Rusya'nın başkenti Moskova'ya doğru yola çıktı ancak daha sonra geri çekildi.

Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti hükümetlerinin sözcüleri Wagner isyanı ve bu isyanın aşırılık yanlısı gruplar ile mücadeleye ve ülkelerinin güvenlik stratejileri üzerindeki etkisinin boyutuna ilişkin açıklama yapmadılar.

İki ülke, Rusya ile daha yakın ilişkiler kurmaya ve militanlarla savaşmak için askeri destek almaya çalıştı. Söz konusu ülkeler geçmişte askeri işbirliği anlaşmalarının Wagner ile değil Rusya ile olduğunu söylediler.

Malili siyasi analist Basiro Doumbia, "Wagner'in ülkesindeki varlığının Kremlin tarafından desteklendiğini ve grubun Rusya ile anlaşmazlığa düşmesi halinde Mali’nin doğal olarak güvenlik cephesinde bunun sonuçlarına katlanacağını" söyledi.

2020 ve 2021'de askerin iki ayrı darbeyle iktidarı ele geçirdiği Mali'de, ülke yıllardır İslamcı militanlarla savaşıyor.

Mali kendi topraklarındaki Rus kuvvetlerinin, "Wagner" grubuna bağlı paralı askerler olmadığını söylüyor. Ancak eğitmenler, Mali’nin Rusya'dan satın aldığı teçhizatla yerel güçlere yardım ediyor. 

Mali ve Rusya arasındaki ittifak, Birleşmiş Milletler ile ilişkileri gerdi. Batılı güçler Mali’deki savaşçıların "Wagner"e mensup olduğunu ve Mali güçlerinin katılımıyla savaş suçları işlemelerinin mümkün olduğunu söylerken Bamako ve Moskova hükümetleri ise bu suçlamaları reddetti.

Rusya'daki isyan ışığında "Wagner"in Mali'de devam eden varlığı, Bamako'nun geçen yıl Mali'ye yaklaşık 100 milyon dolar değerinde yakıt, gübre ve gıda sevkiyatı yapma taahhüdünde bulunan Moskova ile ilişkilerinde sorun oluşturabilir.

Brüksel Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar alanında öğretim görevlisi Evan Jishawa, "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Wagner Grubu arasında işler kızışıp tırmanmazsa Mali'ye özgü sonuçlar, aslında Wagner'in örgütsel özerkliği ve komuta zinciri gibi büyük ölçüde bilinmeyen faktörlere bağlı olur. Cumartesi sabahına kadar Mali'de ani askeri hareketlere dair bir haber gelmedi" dedi.

İsyan hareketleri

Rusya'daki çatışmanın Orta Afrika Cumhuriyeti için de önemli sonuçları olabilir. Mali’de "Wagner" grubunun bir dizi savaşçısı da dahil olmak üzere Rusya'dan yüzlerce unsur, 2018'den bu yana çeşitli isyancı hareketlerle mücadelede hükümete yardım ediyor.

Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali, son yıllarda giderek artan bir şekilde Rusya ile bağlantılı hale geldi. Kremlin, Fransızca konuşulan Afrika'da daha fazla nüfuz arıyor.  Bu durum Fransa'yı endişelendiriyor.

Eski sömürgeci güç, bir dizi Batı Afrika hükümetiyle kötüleşen ilişkilerin gölgesinde bölgede protestolarla karşı karşıya kaldı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçen Şubat ayında yaptığı açıklamada Wagner Grubu'nun Afrika'daki güçlerinin konuşlandırılmasını "Afrika'daki başarısız rejimler için hayat sigortası" olarak nitelendirdi ve bu grubun bölgede sadece sefalet yayacağını belirtti.

Wagner'in Afrika'daki operasyonlarının askıya alınması, grubun mali koşullarını etkileyebilir. ABD, geçen Ekim ayında özel askeri grubu Ukrayna'daki savaşı finanse etmek için Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve başka yerlerdeki doğal kaynakları kullanmakla suçlamış Rusya ise bu suçlamayı reddetmişti.

Sızdırılan ABD belgelerine göre grup, son on yılda Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya da dahil olmak üzere en az 8 Afrika ülkesindeki operasyonları aracılığıyla birçok Afrika hükümetiyle güçlü ilişkiler kurdu.

Independent Arabia, Reuters,Independent Türkçe



Trump kabul etmez ama Çin'le ticaret savaşında gözünü ilk kırpan o oldu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Trump kabul etmez ama Çin'le ticaret savaşında gözünü ilk kırpan o oldu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

ABD Masters Turnuvası'nda golf izleme, bu oyunu bizzat oynama, masaları gezme ve Mar-a-Lago'da yemek yiyenleri selamlama arasında Donald Trump'ın Bertrand Russell'ı incelemek için çok az zaman bulduğunu tahmin etmek makul olur.

Bu üzücü çünkü Britanyalı filozofun 1922'de yayımlanan Çin Sorunu kitabını özümsemek, sadece bu pasajla bile ona ve Amerika'ya fayda sağlayabilir:

Çin ulusu dünyadaki en sabırlı ulus, yüzyılları diğer ulusların on yılları gördüğü gibi görüyor. Temelde yok edilemez ve beklemeye gücü yeter.

Mandarin dilinde Donald Trump'ın bile dikkatini çekebilecek bir başka kısa ifade de var: Birebir çevrildiğinde "Acı yemek" anlamına gelen "chi ku", şikayet etmeden acı çekmek manasında kullanılıyor.

Russell'ın gözlemlediği gibi, Çin'in kültürünü ve yaklaşımını böyle özdeyişler tanımlar. Bugün Pekin'in, ABD'nin dünyanın en kalabalık ülkesiyle ekonomik rekabetini çarpıcı bir şekilde tırmandırmasına karşı kullandığı stratejinin ardında onlar yatıyor.

ABD Başkanı halihazırda göz kırptı ya da göz kırpıyormuş gibi göründü. Cuma günü Çin, ABD'den ithal edilen mallara uygulanan vergiyi yüzde 84'ten yüzde 125'e çıkararak Trump'ın tarifelerine karşılık verdi. Hafta sonu ABD'nin akıllı telefonları, bilgisayarları ve diğer tüketici elektroniği ürünlerini kendi vergi artışlarından muaf tuttuğu açıklandı. Bu bir geri adım gibi görünüyordu.

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise "Hayır" dedi. Bu ürünler belirli ülkelere uygulananların haricindeki vergilerle yakında karşılaşacaktı. Daha sonra Trump, bir sosyal medya paylaşımında bu ürünlere muafiyet tanınmadığını iddia ederek kararlı bir tavır sergiledi. Büyük harfler ortaya çıktı:

Tarifelere yönelik yürüteceğimiz ulusal güvenlik soruşturmalarında Yarı İletkenlere ve TÜM ELEKTRONİK TEDARİK ZİNCİRİNE bakıyoruz.

Yine de mevcut muafiyet, bir geri adım gibi görünüyordu.

Başkan Şi her zamanki gibi hiçbir şey söylemedi. Gelecek günlerde ve haftalarda daha fazlasını bekleyebiliriz: Bir tarafta kas gösterme ve bağırma, karşı cephede sakin metanet.

Bu, Çin'in sarsılmayacağı anlamına gelmiyor. Trump ve çevresinin hesaplarına göre Çin'in ABD'ye ihtiyacı var. Trump'ın sürekli atıfta bulunduğu bu devasa ticaret dengesizliği olmadan, Çin'in ihracatı için buna denk bir pazar yok. Şi ve çalışma arkadaşlarının, ülkelerinin hızla artan refahı, nüfusunu beslemesi ve aynı zamanda şişen orta sınıfın servetindeki artışı körüklemesi için ABD'ye bel bağladığını düşünüyorlar.

Ticaret söz konusu olduğunda, ABD-Çin mücadelesi yeni bir mesele değil. Hatta Trump ilk döneminde ikisi arasındaki eşitsizliğin üstesinden gelmeye çalıştı. Çin, dış ticareti teşvik etmeyi sürdürürken iç tüketimi ve kendi kendine yetmeyi artırma anlamına gelen "ikili dolaşım" veya "yeni kalkınma modeliyle" yanıt verdi.

Trump ikinci kez şansını deniyor. Ancak daha az odaklanmış bir şekilde, üç hedefi tek bir saldırıya dönüştürüyor: Federal geliri artırmak, Kanada ve Meksika gibi ülkeleri uyuşturucu tedariki gibi finansal olmayan nedenlerle cezalandırmak ve daha eşit bir ticaret dengesi sağlamak. Bu, üç danışman grubunu içeriyordu ve bir karmaşa reçetesi oluşturdu.

Aynı zamanda ekonomiyi siyasetle harmanlamaya çalıştı ve tarifeler söz konusu olduğunda ikisi birbiriyle kaynaşmıyor. Ekonomistlere her zaman tarifelerin kötü bir fikir olduğu, dayatılmaması ve bunlara cevap verilmemesi gerektiği öğretilir. Ancak Trump, Amerika'nın siyasi onayını aldığına ve çoğu Amerikalının kendisini destekleyeceğine inanıyor.

Trump bu hamlenin yaklaştığının sinyalini defalarca verdi. Çinliler hazırlık yapabilmiştir. Trump ilk salvoyu yaptığına göre, Amerika'nın üç hedefi vurmak için bir füze ateşlemeye çalışmasını izleyebilirler.

Trump, Çin'in ticaret fazlasına odaklanırken, ABD yönetiminin kendilerine önemli miktarda borçlu olmasından kaynaklanan kilit bir karta sahip olduklarının bilincindeki Çin, öncesinde Trump'ı ikinci bir devlet ziyaretine davet ederek muhtemelen eldeki tek kartını oynayan Birleşik Krallık'ın aksine, metanetini koruyup güvende kalabilir.

Çin, Amerikan dolarlarını doğrudan elden çıkarmasa da sertliğini başka yollarla ifade edebilir: ABD yatırımlarını yavaşlatarak, daha az yatırım yaparak ve sermayeyi başka yerlere yönlendirerek. Çin'in elindeki bir diğer güvence de üretimdeki küresel hakimiyetinin Amerika'nın finansal hizmetler ve yapay zekadaki hegemonyasıyla eşleşmesi. Dağınık ABD yaklaşımının artırdığı bölünmeden de faydalanabilirler. Avrupa, Pekin'e yaklaşmaya hazırlanma işaretlerini halihazırda gösteriyor.

Her iki süpergücün de canı yanacaktır, bunu yapmayacak kadar birbirlerine bağımlılar. Ancak ABD'nin yüksekten atmasını da bir zafer olasılığı gibi yorumlamak da bir hata olabilir. Bir uzlaşma sağlamak zorundalar. Bunun her iki lidere de itibar kaybettirmeden başarılması kritik önemde.

Trump ne söylerse söylesin ve Şi de ne söylemezse söylemesin, rekabetlerinin nereye varacağı neredeyse kesin.

Independent Türkçe