عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Şin Bet, Arap toplumunda suçla mücadele faaliyetlerini artıracak

Yafa en-Nasıra beldesinde Arap toplumunda meydana gelen cinayetler, açılan pankartlarla kınandı. (Reuters)
Yafa en-Nasıra beldesinde Arap toplumunda meydana gelen cinayetler, açılan pankartlarla kınandı. (Reuters)
TT
TT

Şin Bet, Arap toplumunda suçla mücadele faaliyetlerini artıracak

Yafa en-Nasıra beldesinde Arap toplumunda meydana gelen cinayetler, açılan pankartlarla kınandı. (Reuters)
Yafa en-Nasıra beldesinde Arap toplumunda meydana gelen cinayetler, açılan pankartlarla kınandı. (Reuters)

İsrail İç İstihbarat Servisi Şin-Bet (Şabak) Başkanı Ronen Bar, teşkilatının Arap toplumunda faaliyetler yürüttüğünü itiraf etti. Şin-Bet'in bu toplumda suçla mücadele çabalarını yasal değişiklikler yapmadan genişletmeye ve bu görevleri mevcut Şin-Bet yasası çerçevesinde yürütmeye karar verdiğini söyledi.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN 11, bilgili kaynaklardan alıntı yaparak, Bar'ın bu konudaki tartışmayı sonlandırdığını ve Şin-Bet'in Arap toplumundaki faaliyetlerini artırmaya karar verdiğini bildirdi. Bir yandan Şin-Bet'in müdahalesini talep eden Başbakan Binyamin Netanyahu'nun görüşü kabul etti. Diğer yandan ise istihbarat servislerinin Arap toplumunda faaliyet göstermesine izin verecek özel bir yasayı çıkarmayı reddetti. Bu faaliyetin “siyasi müdahaleye dönüşebileceğinin” farkında.

Kan 11 , Shin Bet'in, suçun ulusal alanı ilgilendirdiği konulara odaklanacağını belirtti. Yargı ve güvenlik yetkililerinin suçla mücadele bağlamında Shin Bet'i zorlama çabalarına karşı çıktıklarını göz önünde bulundurarak, mevcut yasal kısıtlamalar kapsamında teşkilatın fiilen yaptığı şey de budur.

KAN 11, bu alanda polis ve Şin-Bet arasındaki iş birliği araçlarının, vakaları tespit etmek için Polis Genel Müfettişi ile Şin-Bet Başkanı arasında bir ‘sıcak hattın’ etkinleştirilmesiyle somutlaştırılacağını bildirdi. Şin-Bet, suçu çözmek için alanda çalışmaya katılacak.

srrtyt
Bakanlar Komitesindeki tek Arap, 33 yaşındaki Hasan Tavafra (Tavafra’nın sosyal medya hesabı)

Şin-Bet yetkilileri, Arap toplumunda suçla mücadeleye katılım için koşullar belirlemeyi, bu bağlamdaki operasyonları için yasal koruma elde etmesini, araç ve yeteneklerinin ilgili yargı organları nezdinde bile ifşa edilmemesini sağlamayı amaçlıyor.

İsrail'deki Arap toplumunda benzeri görülmemiş bir şekilde suçun arttığı biliniyor. Zira 2023 yılında 2022'ye göre suç oranı iki buçuk kat arttı. Vatandaşlar, İsrail polisinin “Arapların birbirini öldürmesini isteyen” kasıtlı ihmalinden şikâyet ediyor. Polis, Yahudi cemaatindeki katilleri tespit etmeyi yüzde 75 oranında başarırken, Arap suçluları deşifre etmedeki başarı oranı yüzde 15'i geçmiyor.

edef
Temsilci Ahmed Tibi (soldan ikinci), 31 Mayıs'ta İsrail Arap toplumunda şiddete karşı gerçekleştirilen bir eylem sırasında diğer Arap siyasetçilerle birlikte (AFP)

Söz konusu uygulamalara karşı pek çok protesto eylemi düzenleyen İsrail'deki Araplar (48 Arapları), suçun ve suç örgütlerinin kökünü kazımak için profesyonel bir plan hazırlanmasını talep ediyorlar.

Başbakan Binyamin Netanyahu, bu doğrultuda, Arap toplumunda suçla mücadele etmek ve suçla mücadeleye Şin-Bet'i dahil etme olasılığını incelemek için bir bakanlar komitesi kurulduğunu duyurdu.

Knesset’teki Arap temsilciler ise Şin-Bet, Araplar arasında kapsamlı faaliyetler yürüttüğü için bu konudaki niyetin samimiyetini sorguluyor. Bu gerçeği görmezden gelmeyi ve Şin-Bet'in sürece dahil edilmesini istemeyi, niyetin samimi olmadığının kanıtı olarak görüyorlar.

Arap temsilciler aynı zamanda hükümetin planını reddetmeyerek, sonuçlarını bekliyorlar. Ayrıca Kurban Bayramı'nın ilk gününde organize suç faaliyetleri kapsamında 5 vatandaşın öldürüldüğüne dikkat çekiliyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
TT
TT

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)

1,5 milyon yıllık ayak izleri, iki hominin türünün aynı zamanda ve aynı yerde yaşadığını ortaya koydu. 

6 ila 7 milyon yıl önce büyük maymunlardan ayrılan hominin grubunun hâlâ yaşayan tek üyesi Homo sapiens, yani modern insanlar.

Bilim insanları, bu grubun eski üyelerinin aynı ekosistemleri paylaştığını bilse de ellerinde ne kadar yakından etkileşime girdiklerini gösteren bir kanıt yoktu.

Kenya'daki Turkana Gölü kıyısında bir dizi ayak izinin keşfi, araştırmacılara aradıkları kanıtı verdi. 

2021'de keşfedilen ve 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen izler, Homo erectus ve Paranthropus boisei'ye ait.

Homo erectus'un modern insanların doğrudan atası olduğu tahmin edilirken, Paranthropus boisei maymunlara daha çok benzeyen başka bir cinse ait. 

Bulgularını hakemli dergi Science'ta dün (28 Kasım) yayımlayan araştırmacılar, Paranthropus boisei'ye ait 12 iz saptadı. Ayak izlerinin aynı kişi tarafından bırakıldığı tahmin edilirken, Homo erectus'a ait üç iz farklı kişilerin gibi görünüyor. 

Araştırmacılar iki türün de iki ayak üzerinde yürüdüğünü ancak yürüme biçimlerinin farklı olduğunu belirledi. 

Makalenin yazarlarından Dr. Neil T. Roach "Homo erectus'a atfettiğimiz izlerde, bizimkilere çok benzeyen ayak izleri görüyoruz" diyerek ekliyor: 

Sert ayakları varmış ve bir şeylere basarken önce topuklarını kullanıyor, sonra da ayak parmaklarını itiyorlar gibi görünüyor.

Paranthropus boisei ise muhtemelen daha çok insan ve şempanze arasında bir ayağa sahipti. Seri halinde bıraktığı izleri analiz eden ekip, nispeten hızlı yürüdüğünü de saptadı. 

Nasıl etkileşime geçtiler?

Bölgede bulunan kemik fosilleri de iki türün aynı ortamda yaşadığını gösteriyor. Ancak fosiller çok daha geniş bir zaman aralığını kapsarken iki ayak izi arasında birkaç saat veya birkaç gün olduğu tespit edildi. Bu da insanların bu eski akrabalarının belki de beraber yaşadığına işaret ediyor.

Dr. Roach "Geçerken birbirlerine el sallamamış olabilirler ancak bunlar, kesinlikle aynı yerden geçen ve kolayca etkileşime girebilecek iki tür" diyor.

ABD'deki Chatham Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Kevin Hatala da iki tür için "İlk kez birbirleriyle yan yana yaşadıklarını biliyoruz" diyor:

Bu kadar yakın yaşarken muhtemelen birbirlerinin varlığından haberdardılar. Bu da rekabet ve bir arada yaşamayla ilgili bazı ilginç soruları akla getiriyor.

Bilim insanları Paranthropus boisei'nin otçul, Homo erectus'un da hepçil beslendiğini tahmin ediyor. Bu nedenle iki hominin türü arasında bir rekabet yaşanma ihtimali düşük görünüyor. 

Bu dönemde bölgenin sıcak ve yağmurlu bir iklime sahip olduğu ve geniş kaynaklar sunduğunu söyleyen araştırmacılar, iki türün, domuzlar ve kılıç dişli kaplanlarla beraber yaşadığını ekliyor.

Ayrıca bölgede bulunan ayak izleri, devasa kuşların da burada yaşadığını gösteriyor.
 

hyju
Bilim insanları Homo erectus'a ait diğer ayak izlerinin, aynı dönemde başka hayvanlar tarafından silinmiş olabileceğini düşünüyor (Chatham Üniversitesi)

İklimdeki değişimlerle Homo erectus ve Paranthropus boisei'nin rekabete girmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Hatala iki tür arasındaki etkileşimlerin "Homo erectus'un evrimi üzerinde etki yaratmasının kesinlikle mümkün" olduğunu ifade ediyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi İnsan Kökenleri Programı'ndan paleoantropolog Dr. Briana Pobiner, yer almadığı çalışmada aynı bölgede yürüyen bir değil, iki türe ait ayak izleri bulmanın "akıl almaz" olduğunu söylüyor:

Belki aynı yiyecek için rekabet ettiler; belki de sadece çimenlik bir alanın karşısından birbirlerine ihtiyatla baktılar ya da birbirlerini tamamen görmezden geldiler. 

Dr. Pobiner'a göre iki tür birbiriyle çiftleşmiş bile olabilir. 

Bulgular, iki tür arasında rekabet yoksa Homo erectus'un gelişimini neyin tetiklediği sorusunu da gündeme getiriyor. Dr. Roach "Eğer rekabet bunu açıklamıyorsa, cinsimizin nasıl ortaya çıktığını yeniden düşünmemiz gerekebilir" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Washington Post, CNN, Science