İran İnsan Hakları raporu: Yılın ilk yarısında 354 kişi idam edildi

İran, Mahsa Amini'nin ölümünün ardından çıkan protestolarda tutuklanan yedi kişiyi idam etti (arşiv - Reuters)
İran, Mahsa Amini'nin ölümünün ardından çıkan protestolarda tutuklanan yedi kişiyi idam etti (arşiv - Reuters)
TT

İran İnsan Hakları raporu: Yılın ilk yarısında 354 kişi idam edildi

İran, Mahsa Amini'nin ölümünün ardından çıkan protestolarda tutuklanan yedi kişiyi idam etti (arşiv - Reuters)
İran, Mahsa Amini'nin ölümünün ardından çıkan protestolarda tutuklanan yedi kişiyi idam etti (arşiv - Reuters)

Norveç merkezli İran İnsan Hakları grubu, İran'da yılın ilk 6 ayında 354 kişinin idam edildiğini duyurdu.

Grubun pazartesi yayımladığı açıklamada, 1 Ocak - 30 Haziran'da idam edilen 354 kişiden 6'sının kadın olduğu belirtildi. 

Hak grubu, geçen yılın aynı döneminde idam edilen kişi sayısının 261 olduğu, bu yılki rakamınsa yüzde 36'lık artışa denk geldiğine işaret etti.

Açıklamada, idam edilenlerin yüzde 20'sinin Sünni Beluc azınlığından olduğuna da dikkat çekildi

Raporda, yine geçen yılın aynı döneminde göre idam cezalarının toplamda yüzde 126 arttığı yazıldı.

Ülke genelinde 206 kişinin uyuşturucuyla ilgili suçlardan, 122 kişinin cinayetten, 4 kişinin de tecavüzden idam edildiği belirtildi. 

Hak grubu, 5 kişinin de ülkeyi ayağa kaldıran Mahsa Emini protestoları nedeniyle idam edildiğini bildirdi.

İran İnsan Hakları Direktörü Mahmud Emiri Muhaddam, Tahran yönetiminin idam cezasını baskı yaratmak için kullandığına dikkat çekerek, "İdam cezası toplumsal korku yaratmak ve daha fazla protesto gösterisini önlemek için kullanılmaktadır" dedi.

Mahsa Emini protestoları

Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi, ülkede yönetime karşı büyük protestolara yol açmıştı.

Polis, Emini'nin sorgu sırasında sağlık sorunları nedeniyle fenalaştığını iddia etmiş, muhaliflerse genç kadının işkence görerek öldüğünü savunmuştu.

İran İnsan Hakları'nın verilerine göre protestolarda aralarında 48 kadın ve 68 çocuğun yer aldığı en az 537 kişi yaşamını yitirdi. 



Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
TT

Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)

Çin'den "soğutma ünitesi" diye gönderilen motorlar, Rus ordusunun drone'larında kullanılıyor.

Reuters tarafından incelenen gümrük belgeleri, sözleşmeler ve fatura kayıtlarına göre Çin menşeli motorlar, Batı yaptırımlarını delmek amacıyla "endüstriyel soğutma ünitesi" etiketiyle Rusya'ya gizlice sevk ediliyor.

Bu motorların, Rus devletine ait savunma şirketi IEMZ Kupol tarafından Garpiya-A1 saldırı İHA'larının üretiminde kullanıldığı öne sürülüyor.

IEMZ Kupol şirketinin, bu yıl içinde 6 bin Garpiya drone üretimi için Rusya Savunma Bakanlığı'yla anlaşma yaptığı aktarılıyor. Bu sayı, 2024'teki üretim hedefinin üç katına denk geliyor.

Ukrayna askeri istihbaratından kaynaklar, aylık ortalama 500 Garpiya-A1 drone'unun Ukrayna topraklarına saldırılarda kullanıldığını belirtiyor.

Garpiya drone'ları, İran yapımı Şahid'lerin bir türevi ancak Ukrayna istihbaratına göre motor, kontrol ve navigasyon sistemleri Çin menşeli.

Xiamen Limbach Aviation Engine tarafından üretilen L550E motorlarının, yeni kurulan Beijing Xichao International Technology and Trade adlı bir aracı şirket üzerinden Kupol'a ulaştırıldığı belirtiliyor.

Bu sevkıyatların "soğutma ünitesi" diye etiketlenip gümrük kontrollerinden kaçırıldığı öne sürülüyor.

Motorların önce SMP-138 adlı Rus paravan şirkete gönderildiği, ardından da LIBSS adlı başka bir Rus firmasına ulaştırıldığı aktarılıyor. Sevkıyatlar Pekin'den Moskova'ya, oradan da Kupol'un üretim merkezinin yer aldığı İjevsk şehrine naklediliyor.

Belgelerde ayrıca taşıyıcı olarak Sichuan Airlines ve China Southern Airlines gibi Çinli havayolu şirketlerinin adlarının geçtiği de belirtiliyor.

Xiamen Limbach ve Kupol firmaları, ABD ve Avrupa Birliği'nin yaptırım listesinde.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Garpiya drone'ları için parça ihracatından haberimiz yok" ifadeleri kullanıldı.

Pekin yönetiminin çift kullanımlı ürünlerin ihracatını hem kendi yasalarına hem de uluslararası yükümlülüklere uygun şekilde denetlediğinin savunulduğu açıklamada, "Tek taraflı ve BM onayı olmayan yaptırımlara her zaman karşıyız" dendi.

Independent Türkçe, Reuters, Kyiv Independent