Avrupa İran'ın nükleer bomba denemesi yapmasından korkuyor

İran'ın güneyindeki Buşehr nükleer tesisi (AFP)
İran'ın güneyindeki Buşehr nükleer tesisi (AFP)
TT

Avrupa İran'ın nükleer bomba denemesi yapmasından korkuyor

İran'ın güneyindeki Buşehr nükleer tesisi (AFP)
İran'ın güneyindeki Buşehr nükleer tesisi (AFP)

Avrupa istihbarat raporları, İran'ın nükleer bomba denemesi yapmak amacıyla, nükleer silah programı teknolojisini güvence altına almak için ABD ve Avrupa yaptırımlarını aşmaya çalıştığını ortaya koyuyor. İstihbarat belgelerinin çevirilerini internet sitesinde ilk yayınlayan Ortadoğu Medya Araştırma Enstitüsü'ne (MEMRI) göre İsveç, Hollanda ve Almanya güvenlik servisleri, 2023 yılının ilk altı ayında İran rejiminin yasa dışı nükleer silahlanma faaliyetlerine ilişkin hassas veriler ortaya çıkardı.

ABD merkezli Fox News kanalına göre raporlar, esas olarak İran'ın 2022 yılı boyunca yaptığı iddia edilen yasadışı davranışları kapsıyor. Şok edici ifşaat, Hollanda Genel Güvenlik ve İstihbarat Servisi tarafından yayınlanan ve İran'ın uranyumu silah üretimi için yeterli seviyeye doğru zenginleştirmesinin “İran'ın, potansiyel ilk nükleer test seçeneğini yaklaştırdığını” belirleyen bir dizi istihbarat verisinde yatıyor.

Hollanda raporunda, “İran geçen yıl nükleer programını uygulamaya devam etti. Zenginleştirilmiş uranyum stokunu yüzde 20'den yüzde 60'a çıkardı Bu, santrifüjler tarafından uranyum zenginleştirme oranını nükleer bir silah üretmek için gereken yüzde olan yüzde 90 seviyesine çıkarmak için bir adım” ifadeleri yer aldı.

Hollanda istihbarat raporuna göre İran, “uranyum zenginleştirmek için daha gelişmiş santrifüjler konuşlandırarak, nükleer anlaşma çerçevesinde imzalanan anlaşmaları görmezden gelmeye devam etti.”

Ortadoğu Medya Araştırma Enstitüsü'ndeki İran Medya Projesi Direktörü Ayelet Savion, İran'ın “nükleer silah üretme girişimlerinden hiçbir şekilde geri adım atmadığını, aksine bu hedefe ulaşmak için teknolojik yeteneklerini geliştirmek amacıyla tüm fırsatlardan yararlandığını” söyledi. Savion, “İran, yıllarca uluslararası toplumu niyetleri konusunda yanılttı ve aynı zamanda nükleer enerjiyi meşru bir şekilde elde etme hedefini geniş çapta desteklediğini” belirtti.



Katz: İsrail, fırsat bulsaydı Hamaney'i öldürürdü

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Güney Lübnan'daki ordu birliklerini ziyareti sırasında, 2 Şubat 2025 (DPA)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Güney Lübnan'daki ordu birliklerini ziyareti sırasında, 2 Şubat 2025 (DPA)
TT

Katz: İsrail, fırsat bulsaydı Hamaney'i öldürürdü

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Güney Lübnan'daki ordu birliklerini ziyareti sırasında, 2 Şubat 2025 (DPA)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Güney Lübnan'daki ordu birliklerini ziyareti sırasında, 2 Şubat 2025 (DPA)

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz yerel basına yaptığı açıklamada, iki ülke arasındaki savaş sırasında İsrail'in fırsat bulması halinde, İran Dini Lideri Ali Hamaney'i öldürmeyi hedeflediğini bildirdi.

Katz dün akşam İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN'a verdiği demeçte, “Eğer görüş alanımızda olsaydı, onu öldürürdük” dedi.

Ordunun onu ‘çok aradığını’ belirten Katz, “Hamaney bunu anladı, bu yüzden yeraltına indi ve komutanlarla iletişimi kesti... Dolayısıyla bu mümkün değildi” ifadelerini kullandı.

Katz Kanal 13'e yaptığı açıklamada, İsrail'in Hamaney’e yönelik suikast girişimlerini durduracağını, çünkü ‘ateşkes öncesi ve sonrası arasında fark olduğunu’ söyledi.

İsrail Savunma Bakanı, ABD'nin İsrail'in Hamaney’e suikast planını reddettiğine dair haberlerden günler sonra açıklama yaptı.

Jfjfj
 İran Dini Lideri Ali Hamaney dün resmi internet sitesinde yayınlanan bir videoda konuşma yapıyor. (AP)

Katz, Hamaney'e sığınakta kalmasını tavsiye etti.

Eylül 2024'te Beyrut'a düzenlenen büyük saldırıda İsrail tarafından öldürülen Hizbullah eski Genel Sekreteri’nden söz eden Katz, “Uzun süre müstahkem bir odada kalan Nasrallah'tan ders almalı” dedi.

İktidara geldiğinden beri İran'dan ayrılmayan liderin hareketleri en üst düzeyde güvenlik ve gizliliğe tabi.

Katz dün yaptığı açıklamada, İsrail'in İran üzerindeki hava üstünlüğünü koruduğunu ve yeni saldırılar gerçekleştirmeye hazır olduğunu bildirdi.

Katz, “İran'ın nükleer silah geliştirmesine ve İsrail'i uzun menzilli füzelerle tehdit etmesine izin vermeyeceğiz” şeklinde konuştu.

Şarku’l Avsat’ın Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre Katz verdiği röportajda, İsrail'in İran'ın zenginleştirilmiş uranyum depolama alanlarının yerlerini bilmediğini, ancak hava saldırılarının İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesini yok ettiğini iddia etti.

Katz, zenginleştirilmiş uranyumu kastederek, “Amaç malzemenin kendisini etkisiz hale getirmek değildi” dedi.

İsrail ve ABD saldırılarının İran'ın nükleer programı üzerindeki etkisi tartışma konusu.

Djjfjf
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu aralık ayında Savunma Bakanı Yisrael Katz ile birlikte Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nı ziyaret etti. (DPA)

Sızdırılan ABD istihbarat tahminleri bu saldırının İran'ın nükleer programını birkaç ay geciktirdiğini öne sürerken, Katz ve diğer İsrailli ve ABD'li yetkililer, saldırıların İran'ın kilit nükleer tesislerini yok ettiğini ve bunların yeniden inşasının yıllar alabileceğini söyledi.

Hem İsrail hem de İran 24 Haziran'da ateşkesle sonuçlanan savaşın zaferini kutladı.

İran Sağlık Bakanlığı’na göre İsrail'in 13 Haziran'da başlayan saldırılarında en az 627 sivil hayatını kaybetti. İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarında ise resmi rakamlara göre 28 kişi öldü.