Fransa, Hint-Pasifik bölgesindeki varlığını artırmak için harekete geçti

Hindistan Başbakanı, Fransız Milli Bayramı kutlamalarının ‘onur konuğu’ oldu.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve eşi Brigitte, 2022 yılının mayıs ayında Elysee Sarayı’nda Hindistan Başbakanı Modi’yi ağırladı. (Getty)
Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve eşi Brigitte, 2022 yılının mayıs ayında Elysee Sarayı’nda Hindistan Başbakanı Modi’yi ağırladı. (Getty)
TT

Fransa, Hint-Pasifik bölgesindeki varlığını artırmak için harekete geçti

Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve eşi Brigitte, 2022 yılının mayıs ayında Elysee Sarayı’nda Hindistan Başbakanı Modi’yi ağırladı. (Getty)
Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve eşi Brigitte, 2022 yılının mayıs ayında Elysee Sarayı’nda Hindistan Başbakanı Modi’yi ağırladı. (Getty)

Paris, iktidara gelmesinden bu yana Fransa’ya beşinci kez gerçekleştirileceği Hindistan Başbakanı Narendra Modi’yi karşılamaya hazırlanıyor. Bu, 25 yıl önce Fransız ve Hint tarafları bir araya getiren stratejik ortaklığın önemini yansıtıyor. Fransız Milli Bayramı etkinliklerinin ‘onur konuğu’ olan Modi için yoğun bir program hazırlandı. Program kapsamında Champs-Elysées'de önümüzdeki cuma sabahı düzenlenen geleneksel askeri geçit törenine dört grup Hint piyade kuvveti ve Fransız yapımı üç Rafale uçağının katılması bekleniyor. Savunma, endüstriyel veya ticari düzeyde ve çevre, enerji ve siber gibi sözde ‘toplam dosyalar’ konusunda Fransa'nın Hindistan üzerine oynadığı bahislerin büyük ve iddialı olduğu açık.

Yüksek misafirperverliğin bir göstergesi olarak, Fransa Cumhurbaşkanı Macron, önümüzdeki cuma akşamı Hindistanlı konuğuyla özel bir akşam yemeğinde bir araya gelecek. Toplumun tüm kesimlerinden 200 önemli ismin katılımıyla gerçekleşecek olan geniş kapsamlı bu akşam yemeği Louvre Müzesi'nde gerçekleşecek. Modi'nin ayrıca Concord Meydanı'ndaki askeri geçit törenini izlemek üzere şeref tribününde ağırlanması bekleniyor. Paris, Fransa Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına göre, Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız topraklarında ve Belçika'da yaşamını yitiren dokuz bin Hint askerinin ‘fedakarlığının unutulmadığının’ bir göstergesi olarak 241 Hint askeri, geçit töreninde yürüyecek olan piyade askerlerinin ön saflarında yer alacak. Ayrıca geçit törenini açan ilk savaş uçakları mangası arasında Hint uçakları da yer alacak.

Stratejik ortaklığın güçlendirilmesi

Fransız Cumhurbaşkanlığı kaynakları, ziyaret duyurusunda Paris’in, başlangıcı uzun yıllar öncesine dayanan ve Hindistan'a bir parti Fransız yapımı denizaltı ikmaliyle başlayan, başta savunma sektörü olmak üzere, işbirliğine dayalı olan Hindistan ile stratejik ortaklığını güçlendirmeye kararlı olduğuna dikkat çekti. Hindistan, 2016 yılında en az 36 adet ‘Rafale’ savaş uçağı satın alarak, söz konusu uçağın üreticisi olan Dassault Aviation şirketinin yaptığı en büyük anlaşmayı (8 milyar euro) imzaladı.

Mevcut bilgilere dayanarak, Modi'nin ziyareti sırasında Hint Deniz Kuvvetleri'nin Hint uçak gemisi INS Vikrant için tasarlanmış 26 adet Rafale uçağı satın alımıyla ilgili 3,3 milyar dolarlık bir anlaşma duyurması bekleniyor. Diğer yandan, Paris Hindistan'a, konvansiyonel itkiyle çalışan altı adet ‘Scorpene’ tipi denizaltı satışı yapmayı hedefliyor. Ancak, son anlaşmanın Modi'nin mevcut iki günlük ziyareti sırasında duyurulup duyurulmayacağı henüz bilinmiyor.

Hindistan, 2019'dan beri Fransız Rafale ile Boeing'in askeri bölümünde üretilen ABD menşeili F-18'i satın almak arasında tereddüt ediyor. Paris, Hint-Pasifik bölgesinde Çin ile artan gerilimin Yeni Delhi'yi yeni bir grup denizaltı alımı için sözleşmeyi hızlandırmaya sevk edeceğine bahse giriyor. Fransa kazanan olmayı hedefliyor.

Bununla birlikte, Fransa'nın Hindistan'a yönelik iddiasının, 2021'de ‘Yüzyılın Anlaşması’ olarak bilinen Avustralya ile yapılan anlaşmanın iptal edilmesiyle bir başka temele dayanıyor. Avustralya, 50 milyar dolar değerindeki 12 adet Fransız yapımı denizaltı anlaşmasını iptal ederek, nükleer itkiyle çalışan denizaltılar elde etmek için ABD ve İngiltere ile üçlü bir anlaşma yapmayı tercih etti. Paris, Fransa'nın bölgede temel çıkarları olmasına rağmen ortaya çıkan ve ABD, İngiltere ve Avustralya'yı içeren üçlü ittifak AUKUS’tan dışlanmayı kendisine bir hakaret olarak görmüştü.

Fransa aldığı bu ağır darbe ile bölgedeki ilk ortağı olarak gördüğü Hindistan'a odaklanma kararı aldı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Fransız Cumhurbaşkanlığı kaynakları, Hindistan'ın ‘Hint-Pasifik bölgesindeki stratejilerinin temel direklerinden biri olduğunu bildirdi. Bunu Hindistan ile işbirliği içinde inşa etmek ve güçlendirmek istediklerine dikkat çekti. Yeni Delhi ile işbirliği içinde bölgenin geri kalanında da erişimlerini genişletmeyi hedeflediklerini dile getirdi.

Fransa ve Hindistan’ın istekleri birbirine benzerlik gösteriyor. Her iki taraf da ‘bölgedeki güvenlik ve barışın korunmasına katkıda bulunmak’ istiyor. Uluslararası Güvenlik İşleri Birimi Direktörü General Patrick Steiger, Fransa ve Hindistan arasında ‘güven ve yoğunlukla karakterize edilen yüksek düzeyli bir ilişki’ olduğunu belirtti.

Ekonomik güç

Fransız kaynaklar, Hindistan'ın dünya ekonomisinin beşinci büyük gücü, Fransa'nın Asya'daki ikinci ortağı ve Çin'i geçerek dünya nüfusu açısından en büyük ülke olduğunun farkında. Ekolojik alanda ise Hindistan, Çin ve ABD'den sonra karbondioksit emisyonları açısından üçüncü büyük kaynak olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, çevresel zorluklarla başa çıkmak için Hindistan ile yakın ilişkilere sahip olmanın önemli olduğu vurgulanıyor.

Paris, Hindistan'ın bu yıl G20’nin başkanlığını yapmasına işaret ederek bu sıfatıyla, Hindistan'ın dünya meselelerinde bir vizyonu ve sözü olduğunu belirtiyor. Paris, Modi'nin Fransa'da bulunma fırsatını G20 zirvesine hazırlanmak için kullanmak aynı zamanda Ukrayna'da devam eden savaş hakkında G20’den çıkabilecek açıklamaları gözden geçirmek istiyor. Paris, Modi ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasında bir iletişim kurma rolü oynadığına inanıyor. İki isim, Fransa’nın teşvikiyle G7 zirvesi sırasında Hiroşima'da bir araya geldi. Ayrıca, Modi'nin Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile düzenli olarak telefonla iletişim kurduğu biliniyor.

Kapsamlı ilişki

İki taraf, ilişkilerini savunma boyutuyla sınırlamak istemiyor. Elysee'ye göre, Paris ve Yeni Delhi, bunun yerine savunmadan ekonomik, ticari, kültürel ve eğitim sektörlerine kadar uzanan ‘kapsamlı’ bir ilişki istiyor. Paris'te kaldığı süre boyunca Modi ve Macron, iki ülkeden iş adamlarının katılacağı bir konferansa katılacak. Tüm dünyada güneş enerjisinden faydalanmak için mümkün olan en büyük yatırımları seferber etmeyi amaçlayan ‘Uluslararası Güneş İttifakı’nın başlatılması da Fransa'nın önemli rol oynadığını düşündüğü projeler arasında yer alıyor.

İki taraf da siber alanda ve terörle mücadele konusunda birlikte çalışmayı hedefliyor. Fransa, binlerce Hint öğrenciyi üniversitelerine çekmeyi ve Hint okullarında, İngilizcenin hakim olduğu bir ortamda, Fransızca eğitimini güçlendirmeyi amaçlıyor. 2025 yılına kadar 20 bin Hint öğrenciyi kabul etmek Paris'in hedefleri arasında yer alıyor.

Gerçek şu ki, Fransa ve Hindistan'ın, ikisi de nükleer güç olan ülkeler olarak, Çin ile nasıl başa çıkacakları konusunda karar vermede kritik bir etken bulunuyor. Paris ve Yeni Delhi, ille de Amerikan aracına bağlanmak istemedikleri bir ilişkiler ağı kurmaya çalışıyorlar. Bu nedenle, stratejik ortaklıkları, özellikle gelecek on yıllarda Çin-Amerika rekabetinin gerçekleşebileceği stratejik öneme sahip bir bölgede, bir ‘orta yol’ olarak değerlendirilebilir.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.