İsrail’deki Araplar, Netanyahu'nun konutu önünde gösteri düzenlediler

Göstericiler, suçla mücadelede ulusal bir acil durum komitesi kurulması ve Şin Bet'in soruşturmaların dışında tutulması çağrısında bulundular

İsrail’in kuzeyinde, Arap toplumundaki şiddet suçlarının kınandığı protesto gösterisinden bir kare, Ekim 2021 (AFP)
İsrail’in kuzeyinde, Arap toplumundaki şiddet suçlarının kınandığı protesto gösterisinden bir kare, Ekim 2021 (AFP)
TT

İsrail’deki Araplar, Netanyahu'nun konutu önünde gösteri düzenlediler

İsrail’in kuzeyinde, Arap toplumundaki şiddet suçlarının kınandığı protesto gösterisinden bir kare, Ekim 2021 (AFP)
İsrail’in kuzeyinde, Arap toplumundaki şiddet suçlarının kınandığı protesto gösterisinden bir kare, Ekim 2021 (AFP)

İsrail’deki Araplar bugün hükümetin Arap toplumunda işlenen şiddet suçlarıyla mücadeledeki başarısızlığını protesto etmek için İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Kudüs'teki konutunun önünde büyük bir gösteri düzenlediler. Arap yerel yönetimlerin yetkilileri ve ‘Ummuhat Min Ecli’l-Hayat’ hareketinden aktivistler, son günlerde Arap toplumunda işlenen bir dizi cinayetin ardından gösteriyi düzenleme kararı aldılar.

Arap Yerel Yönetimler Başkanları Ulusal Komitesi Başkanı Mudar Yunus, şiddet ve suç olgusu sadece Arap toplumunun sorunu değil, tüm İsrail toplumunun karşı karşıya olduğu bir kriz olduğunu söyledi. Arap Yerel Yönetimler Başkanları Ulusal Komitesi'ne bağlı Şiddetle Mücadele Komitesi, cuma günü gerçekleştirdiği olağanüstü toplantıda, yılbaşından bu yana artan ve son günlerde ciddi bir boyuta ulaşan şiddet suçlarıyla ilgili önerilerde bulundu. Komite, İsrail polisini suç ortaklığı yapmakla, ateş etmek çekinmemekle ve Arap toplumunu yok eden yaygın suç çetelerini dizginleyememekle suçladı.

Komite tarafından yapılan açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

Yakın gelecekte, uzun vadeli stratejik adımlar tartışılacak ve onaylanacaktır. Yüksek İzleme Komitesi ile koordinasyonun ardından duyurulacaktır. Son günlerde Arap bölgelerinde yaşananlarla (24 saat içinde 5 cinayet) ilgili olarak komite, haftalık toplantı sırasında Kudüs'teki Başbakanlık Konutu önünde Arap yerel yönetimlerinin başkanlarının katılımıyla pazar günü bir protesto gösterisi düzenlemeye karar verdi. Komite, Arap bölgelerinde cinayetlerin ve günlük silahlı saldırıların sıklığındaki ciddi artışı gördü. Amacı Arap toplumunu zayıflatmak ve parçalamak olan Arap azınlığa yönelik hükümetin sistematik politikasının doğrudan bir sonucu olarak temel yaşam hakkımızdan bahseder hale geldik.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’a göre Arap yerel yönetimlerin yetkilileri, Arap toplumunun ilgili makamlarının katılımıyla ulusal bir acil durum komitesinin kurulması, şiddetle mücadele için bütçe ayrılması, polis memuru sayısının artırılması ve Netanyahu'nun planladığı gibi Genel Güvenlik Servisi’nin (Şin-Bet) suçla mücadelede ve soruşturmalarda yer alamaması çağrısında bulundular.

Arap bölgeleri birkaç gün içinde büyük bir öfke, korku ve endişe uyandıran cinayetler dizisine tanık oldu. Perşembe günü Samir Azzam (25) isimli bir gencin Tira şehrinde vurularak öldürülmesinden birkaç saat sonra el-Firdevs’te yerel meclis başkan yardımcısı olan 34 yaşındaki Alaa Mer’a’nın kurşunların hedefi oldu.

Bir gün önce çarşamba günü ise el-Nasıra, Şefa Amr ve Kefer Kara bölgelerinde birkaç genç öldürüldü. Hayfa bölgesi Kefer Kara'da, Alaa Kanane (30), ardından Şefa Amr’da Emir Veni (39), Ara bölgesinde Yusuf Ebu Hilal (54) ve Nasıra'da Abdulkadir Uveysi (23) ateşli silahlarla öldürüldüler.

Salı günü ise bir diş hekimi kuzeyde yer alan Cet beldesindeki evinin önünde öldürüldü. Peş peşe 3 gün içinde cinayete kurban gidenlerin sayısı 7'ye yükseldi. Devam eden suçlar, İsrail hükümetini suçla mücadelede suç ortaklığı ve başarısızlıkla suçlayan Arap sektöründeki güvenlik kaosunun boyutuna ışık tutuyor.

Şiddet karşıtı örgüt Abraham Initiatives'e göre Arap toplumunda bu yılın başlarından bu yana şiddet suçlarının kurbanlarının sayısını 123’e yükseldi. 2022'de ise bu sayı 116 idi.  Son cinayetlerden sonra İsrail'deki Arap toplumu üzerinde kasvetli bir hava hakim oldu. İsrail haber sitesi Ynet, Arap bölgelerinin sakinlerinin polisin beceriksizliğine ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'e öfkeli olduklarını aktardı. Ynet’e konuşan Araplar, “Ben-Gvir hiçbir şey yapmıyor... Dönemi şiddet ve suç açısından en zor dönem.  Arap vatandaşlarının kanının akmasını önemsemiyor. Tek yaptığı bağırmak. Görevinden istifa etmeli, yoksa suçlar işlenmeye devam edecek” dediler.

efrg4
El-Nasıra kasabasında Arap toplumunda işlenen cinayetleri kınayan pankartlar (Reuters)

Arap yetkililer, İsrail hükümetinin suçları ele alış biçimine öfkelerini dile getirdiler. Birleşik Arap Listesi Partisi lideri ve Knesset üyesi Mansur Abbas, Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin şiddeti sona erdirmek için hiçbir şey yapmadığını söyledi. Abbas, bakanlığı döneminde suç oranlarındaki artış nedeniyle Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'i de eleştirdi. Seçim kampanyasını kamu güvenliğini artırma vaatleri üzerine yürüten aşırı sağcı bir siyasetçi olan Ben-Gvir, Arap sektöründe yılın başından bu yana tırmanan şiddet dalgası konusunda büyük ölçüde sessiz kaldı.

Polis ise suçlamalara, failin ya da kurbanın kimliğine bakılmaksızın her cinayet vakasını kapsamlı ve profesyonel bir şekilde soruşturduklarını ve gerçeği bulmak ve olaya karışanları adalete teslim etmek için çok çaba ve kaynak harcadıklarını belirten bir açıklama ile yanıt verdi. Açıklamada, “Cinayet soruşturmaları çözülene kadar devam ediyor ve sadece son iki yılda polis, Arap toplumunda meydana gelen onlarca cinayet vakasını çözdü ve nerede olurlarsa olsunlar cinayetlere karışan tüm suçluların peşine düşmek için çalışmaya devam edecek” denildi.



Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.