Biden, İsrail Başbakanı Netanyahu'yu ABD'ye davet etti

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu (AFP)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu (AFP)
TT

Biden, İsrail Başbakanı Netanyahu'yu ABD'ye davet etti

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu (AFP)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu (AFP)

ABD Başkanı Joe Biden'ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu ülkesine davet ettiği bildirildi.

İsrail Başbakanlık Basın Ofisinden yapılan yazılı açıklamaya göre, Netanyahu ve Biden, "iki ülke arasında güçlü ittifakın ilerletilmesi, İran ve vekillerinin doğurduğu tehdidin giderilmesi, bölgesel barışın genişletilmesi, işgal altındaki Batı Şeria'da sükunetin sağlanmasına ilişkin çabanın sürdürülmesi" konularında bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Netanyahu'nun görüşmede, ülkede yargının yetkilerini kısıtladığı gerekçesiyle yoğun biçimde protestolara yol açan düzenlemeye ilişkin "yasa tasarısının gelecek hafta Meclis'ten geçirileceğini ve yaz tatilinde bu konuda geniş bir uzlaşı sağlanması için çalışacağını" söylediği kaydedildi.

ABD Başkanı Joe Biden'ın Netanyahu'yu ABD'de görüşmeye davet ettiği, Netanyahu'nun olumlu yanıt verdiği ve karşılıklı ekiplerin bu konuda takvimin belirlenmesi için çalışmalara başlayacağı belirtildi.

İsrail basını, Netanyahu ve Biden'ın en son mart ayında telefonda görüştüğüne dikkati çekti.

İsrail'de yılbaşında Başbakan Netanyahu liderliğinde ülke tarihinin "en sağcı hükümeti" diye tanımlanan kabine göreve gelmişti. Aşırı sağcıların kritik görevler aldığı İsrail'deki hükümetin Biden yönetimiyle ilişkileri karşılıklı açıklamalarla dalgalı bir seyir izlemişti.

Netanyahu, yılbaşında iktidara gelmesine rağmen henüz ABD'ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmemişti. Biden, martta verdiği bir demecinde, "Netanyahu'nun yakın zamanda Washington'a davet edilmeyeceğini" açıklamıştı.

Biden yakın zamandaki bir röportajında da İsrail'deki hükümetin "en aşırı hükümet" olduğunu belirtmişti. İşgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı Yahudi yerleşim yanlısı aşırı sağcı isimlerin kabinede yer aldığını hatırlatan Biden, "'İstediğimiz yere yerleşiriz, onların burada olmaya hakları yok' diyen kişilerin sorunun bir parçası olduğunu" ifade etmişti.

Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, ABD Başkanı Biden ile görüşeceği dört günlük resmi bir ziyaret için bu akşam Washington'a hareket edecek.

- Ertelenen yargı düzenlemesi

İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin'in 5 Ocak'ta duyurduğu "yargı reformu", Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.

Netanyahu, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart'ta ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclis'ten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.

Netanyahu koalisyonu ve muhalefet arasındaki yargı düzenlemesi müzakerelerinin tıkanmasının ardından hükümet, yakın zamanda yargı düzenlemesi kapsamında yeniden düğmeye basmıştı.

İktidar, Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak "akla yatkınlık" diye isimlendirilen yasa tasarısını Mecliste birinci oylamada geçen hafta kabul etmişti. Yasanın yürürlüğe girebilmesi için Mecliste üç oylamadan geçmesi gerekiyor.

İsrail'de Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi ve diğer sağ politikalarına karşı çıkan protesto hareketi, 6 aydır ülke genelinde gösterilerine devam ediyor.



İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
TT

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)

1,5 milyon yıllık ayak izleri, iki hominin türünün aynı zamanda ve aynı yerde yaşadığını ortaya koydu. 

6 ila 7 milyon yıl önce büyük maymunlardan ayrılan hominin grubunun hâlâ yaşayan tek üyesi Homo sapiens, yani modern insanlar.

Bilim insanları, bu grubun eski üyelerinin aynı ekosistemleri paylaştığını bilse de ellerinde ne kadar yakından etkileşime girdiklerini gösteren bir kanıt yoktu.

Kenya'daki Turkana Gölü kıyısında bir dizi ayak izinin keşfi, araştırmacılara aradıkları kanıtı verdi. 

2021'de keşfedilen ve 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen izler, Homo erectus ve Paranthropus boisei'ye ait.

Homo erectus'un modern insanların doğrudan atası olduğu tahmin edilirken, Paranthropus boisei maymunlara daha çok benzeyen başka bir cinse ait. 

Bulgularını hakemli dergi Science'ta dün (28 Kasım) yayımlayan araştırmacılar, Paranthropus boisei'ye ait 12 iz saptadı. Ayak izlerinin aynı kişi tarafından bırakıldığı tahmin edilirken, Homo erectus'a ait üç iz farklı kişilerin gibi görünüyor. 

Araştırmacılar iki türün de iki ayak üzerinde yürüdüğünü ancak yürüme biçimlerinin farklı olduğunu belirledi. 

Makalenin yazarlarından Dr. Neil T. Roach "Homo erectus'a atfettiğimiz izlerde, bizimkilere çok benzeyen ayak izleri görüyoruz" diyerek ekliyor: 

Sert ayakları varmış ve bir şeylere basarken önce topuklarını kullanıyor, sonra da ayak parmaklarını itiyorlar gibi görünüyor.

Paranthropus boisei ise muhtemelen daha çok insan ve şempanze arasında bir ayağa sahipti. Seri halinde bıraktığı izleri analiz eden ekip, nispeten hızlı yürüdüğünü de saptadı. 

Nasıl etkileşime geçtiler?

Bölgede bulunan kemik fosilleri de iki türün aynı ortamda yaşadığını gösteriyor. Ancak fosiller çok daha geniş bir zaman aralığını kapsarken iki ayak izi arasında birkaç saat veya birkaç gün olduğu tespit edildi. Bu da insanların bu eski akrabalarının belki de beraber yaşadığına işaret ediyor.

Dr. Roach "Geçerken birbirlerine el sallamamış olabilirler ancak bunlar, kesinlikle aynı yerden geçen ve kolayca etkileşime girebilecek iki tür" diyor.

ABD'deki Chatham Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Kevin Hatala da iki tür için "İlk kez birbirleriyle yan yana yaşadıklarını biliyoruz" diyor:

Bu kadar yakın yaşarken muhtemelen birbirlerinin varlığından haberdardılar. Bu da rekabet ve bir arada yaşamayla ilgili bazı ilginç soruları akla getiriyor.

Bilim insanları Paranthropus boisei'nin otçul, Homo erectus'un da hepçil beslendiğini tahmin ediyor. Bu nedenle iki hominin türü arasında bir rekabet yaşanma ihtimali düşük görünüyor. 

Bu dönemde bölgenin sıcak ve yağmurlu bir iklime sahip olduğu ve geniş kaynaklar sunduğunu söyleyen araştırmacılar, iki türün, domuzlar ve kılıç dişli kaplanlarla beraber yaşadığını ekliyor.

Ayrıca bölgede bulunan ayak izleri, devasa kuşların da burada yaşadığını gösteriyor.
 

hyju
Bilim insanları Homo erectus'a ait diğer ayak izlerinin, aynı dönemde başka hayvanlar tarafından silinmiş olabileceğini düşünüyor (Chatham Üniversitesi)

İklimdeki değişimlerle Homo erectus ve Paranthropus boisei'nin rekabete girmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Hatala iki tür arasındaki etkileşimlerin "Homo erectus'un evrimi üzerinde etki yaratmasının kesinlikle mümkün" olduğunu ifade ediyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi İnsan Kökenleri Programı'ndan paleoantropolog Dr. Briana Pobiner, yer almadığı çalışmada aynı bölgede yürüyen bir değil, iki türe ait ayak izleri bulmanın "akıl almaz" olduğunu söylüyor:

Belki aynı yiyecek için rekabet ettiler; belki de sadece çimenlik bir alanın karşısından birbirlerine ihtiyatla baktılar ya da birbirlerini tamamen görmezden geldiler. 

Dr. Pobiner'a göre iki tür birbiriyle çiftleşmiş bile olabilir. 

Bulgular, iki tür arasında rekabet yoksa Homo erectus'un gelişimini neyin tetiklediği sorusunu da gündeme getiriyor. Dr. Roach "Eğer rekabet bunu açıklamıyorsa, cinsimizin nasıl ortaya çıktığını yeniden düşünmemiz gerekebilir" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Washington Post, CNN, Science