İsrail: Ben Gvir Arap toplumu için harcanacak bütçeye karşı

Arap toplumundaki şiddete karşı İsrail'in Kid el-Krum kasabasında bir protesto (AFP arşiv)
Arap toplumundaki şiddete karşı İsrail'in Kid el-Krum kasabasında bir protesto (AFP arşiv)
TT

İsrail: Ben Gvir Arap toplumu için harcanacak bütçeye karşı

Arap toplumundaki şiddete karşı İsrail'in Kid el-Krum kasabasında bir protesto (AFP arşiv)
Arap toplumundaki şiddete karşı İsrail'in Kid el-Krum kasabasında bir protesto (AFP arşiv)

Aşırı sağcı Otzma Yehudit partisinden iki bakan, Yitzhak Wasserlauf ve Itamar Ben-Gvir, hükümetin suçla mücadelede İsrail vatandaşı  Arapları 9 milyar şekel ile destekleme planını gözden geçirerek tamamen iptal etmesini talep etti.

İsrail'deki Arap toplumu, temel bir çözüm planı gerektiren kapsamlı bir şiddet ve organize suç dalgasından mustarip. Bu yöndeki ihtiyacı itiraf eden Başbakan Netanyahu, Naftali Bennett ve Yair Lapid başkanlığındaki önceki hükümetin bu topluluğu yaklaşık 9 milyar dolarla destekleme planını sürdürmeye karar vermişti.

İsrail devlet radyosu KAN’ın yayınladığına göre, iki bakan tarafından kabine sekreterine gönderilen mektupta “Sağcı bir hükümetin bu kararı değiştirmek ve düzeltmek yerine önceki hükümetin verdiği koalisyon anlaşmalarını uygulamaya devam etmesi düşünülemez. Bu karar, İsrail ve Siyonist harekete düşman taraflara benzeri görülmemiş bütçeler ve yetkiler veriyor” vurgusunda bulundu. Bu iki bakanın mesajının, Arap toplumundaki barınma engellerini kaldırmak bazı bakanlıkların katılımıyla bir komite oluşturulmasına yönelik bir karar taslağı çerçevesinde kaydedildiği belirtildi.

Eski Başbakan Bennett ve Birleşik Arap Listesi lideri Mansur Abbas’ın arşiv fotoğrafı

Arap milletvekili Mansur Abbas, Ben Gvir'in mesajını Araplara tahsis edilen parayı ele geçirme, Yahudi kasabalarına ve kurumlarına aktarma girişimi olarak değerlendirdi. Bu öneri gerçekleştirildiği taktirde Birleşik Arap Listesi’nin OECD gibi İsrail'in Araplara yönelik ayrımcı politikasını durdurmayı taahhüt eden uluslararası kurumlara başvuracağını vurguladı.

Arap Belediye Başkanları Komitesi'nin Ekonomi Danışmanı Ala Gantus, böyle bir kararın Arap belediyelerinin ve yerel meclislerin çöküşüne yol açacağı uyarısında bulundu. Aynı zamanda, “Bunlar yıllar süren, dikkatlice yürütülen durum araştırmalarını içeren çalışmalar üzerinden kararlaştırılan bütçelerdir. Ancak bugün ırkçı siyaset yüzünden gözümüzün önünde hiçe sayıldığını görüyoruz” vurgusunda bulundu.

Söz konusu plan, 2021 yılında Bennett hükümeti ile Temsilci Mansur Abbas başkanlığındaki Birleşik Arap Listesi’nin imzaladığı koalisyon anlaşması kapsamında hazırlanmıştı. Plan kapsamında, Yahudiler ve Araplar arasındaki ayrımcılık politikasından kaynaklanan mevcut uçurumu kapatmak için beş yılda 30 milyar şekel tahsis edilmesi öngörüldü. 2022'de 6 milyar şekel düzenli olarak Arap kasabalarına aktarıldı.

Temmuz ayında Adalet Bakanı Yariv Levin, Netanyahu ve Itamar Ben Gvir Knesset toplantısında (AFP)

Arap toplumunun ihtiyaçlarına anlayış gösteren Netanyahu, Arap partileri koalisyonunu desteklemese de bu bütçeyi ayırmaya devam edeceğini açıkladı. Radikal sağcı müttefikleri itiraz ettiğinde ise onlara İsrail'in ekonomik çıkarlarının planı uygulamaya devam etmeyi gerektirdiğini söyledi. Ancak Netanyahu bu tutumunu eyleme dönüştürmedi. Plan kapsamında belirlenen bütçeler cari yılda transfer edilmedi. Bu hafta başında bu bütçelerin bir kısmının Yahudi kurumlarına aktarıldığı ortaya çıktı.

Şarku’l Avsat’ın yerel basından aktardığına göre Likud Partisi’nden Yerel Yönetim Merkezi Başkanı Haim Bibas Netanyahu'ya başvurarak hükümetin Haredi dini enstitüleri öğrencilerinin yararına Arap Topluluğu Kalkınma Planı bütçesinden 130 milyon şekel aktardığını açıkladı. Aynı zamanda “Umarım bu derece zarar verici bir adımı desteklemezsiniz. Arap toplumunda durumun bu derece zor olduğu bu zamanda, Maliye Bakanlığının Arap yerel makamlarının bir milyon sakinine ciddi şekilde zarar verme niyeti düşünülemez” vurgusunda bulunu.

Milletvekili Abbas, dün Nasradio kanalına verdiği demeçte, partisinin Netanyahu'yu Ben Gvir'in talebini reddetmeye ikna etmek için elinden geleni yaptığını açıkladı. Bilhassa suç oranın yüksek olduğu bu koşullarda Arap toplumunda ilerleme için acil bir ihtiyaç olan bu bütçe transferini sağlama çabaları kapsamında Adalet Bakanı Levin, diğer bakanlar ve yetkililerle görüştüğünü açıklayan Abbas, “125 ölümüz var. Yüzlerce kişi ciddi şekilde yaralandı, binlerce aile yıkıldı. Hükümetin de bize bir darbe vurmasının anlamı yok” vurgusunda bulundu. Netanyahu hükümetiyle koalisyona girmeye hazır olup olmadığı, kendisine gidip şiddet ve suçla mücadele dosyasını teslim edip etmedikleri sorulduğunda ise “Biz bu hükümeti devirmek istiyoruz. Muhalefetin bu hükümeti devirme çabalarına ortak olarak görülüyoruz. Bu kötü ve tehlikeli. Ama evet, bu tecrübeye girişmeye yapmaya ve suçla mücadele etmek için hükümete katılmaya hazırız, elbette ki kendi şartlarımıza göre. Çocuklarımızın hayatları bizim için değerli. Canları kurtarmak için hiçbir görevden kaçmadık” ifadelerini kullandı.



Trump’ın yeni Suriye stratejisi belli oldu

Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
TT

Trump’ın yeni Suriye stratejisi belli oldu

Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, yeni Suriye yönetimine yönelik taleplerini artırdı.

Wall Street Journal’ın (WSJ) aktardığına göre Trump yönetimi, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmet Şara’dan aşırılık yanlısı grupların bastırılmasını ve Filistinli militanların ülkeden çıkarılmasını talep ediyor. Bunun karşılığında Washington’ın Şam’a yaptırımları “kısmen hafifletebileceği” belirtiliyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla WSJ’ye konuşan ABD’li yetkililer, yakın zamanda hazırlanan politika yönergesi kapsamında Şam’dan kimyasal silah ve zenginleştirilmiş uranyum stokunu güvence altına almasının ve radikal örgütlere karşı resmi açıklama yayımlamasının istendiğini söylüyor.

Filistinli militanların Suriye topraklarında örgütlenmesinin veya fon toplamasının engellenmesi, örgüt üyelerinin sınır dışı edilmesi de talepler arasında. Diğer yandan analizde, talep ettiği ek adımlar atılmadığı sürece Trump’ın Washington-Şam ilişkilerini iyileştirmek için çaba göstermeyeceği yazılıyor.

Yetkililer, planda Rusya’dan hiç bahsedilmediğine dikkat çekiyor. Analizde, Trump’ın selefi Joe Biden’ın, Rus ordusuna ait üslerin kapatılması için Şam’a baskı yaptığı hatırlatılırken, Cumhuriyetçi liderin bu konuda daha gevşek davrandığı ifade ediliyor. Bunda son dönemde ABD ve Rusya arasında Ukrayna savaşının sonlandırılması için başlatılan diplomasi trafiğinin önemli rol oynadığı belirtiliyor.

Eskiden Ebu Muhammed Colani takma adını kullanan Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) lideri Ahmed Şara hâlâ ABD’nin terör listesinde yer alıyor. Biden, FBI’ın Şara’nın başına koyduğu 10 milyon dolarlık para ödülünü aralıkta kaldırmıştı.

ABD geçen yılın sonlarında, bölgedeki IŞİD tehdidi ve ABD üslerine yapılan İran destekli milislerin saldırılarını gerekçe göstererek Suriye’deki birlik sayısını 2 bine çıkarmıştı. Ancak New York Times’ın dün yayımlanan haberinde, ABD ordusunun Suriye’nin kuzeyindeki 8 üssünden üçünü kapatacağı ve asker sayısını 1400’e düşüreceği aktarılmıştı.

WSJ’nin analizinde, ABD’nin yardım girişlerinin kısıtlanması ve ekonomik ambargo da dahil yaptırımları hafifletmemesi halinde ülkenin tekrar kaosa sürüklenebileceği belirtiliyor. Suriye’deki ekonomik gelişmelere odaklanan danışma şirketi Karam Shaar Advisory’den Benjamin Feve, böyle bir senaryoda ABD’nin rakiplerinin bölgedeki nüfuzunu artırabileceği yorumunu yapıyor:

Bu, durumu çok karmaşık hale getirir Suriye'yle yeni yönetimini Rusların ve hatta Çinlilerin tarafına iter.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New York Times