İspanya seçimleri: Sandıktan belirsizlik çıktı, ayrılıkçı Katalanlar kilit önemde

Sonuçlar yeni bir seçimi işaret ediyor

PP'nin başkanlığına seçilen Alberto Nunez Feijoo (Reuters)
PP'nin başkanlığına seçilen Alberto Nunez Feijoo (Reuters)
TT

İspanya seçimleri: Sandıktan belirsizlik çıktı, ayrılıkçı Katalanlar kilit önemde

PP'nin başkanlığına seçilen Alberto Nunez Feijoo (Reuters)
PP'nin başkanlığına seçilen Alberto Nunez Feijoo (Reuters)

İspanya'daki seçimlerden birinci parti olarak çıkan muhafazakar Halk Partisi (PP), 350 sandalyeli mecliste 136 sandalye kazansa da hükümet kurmak için gerekli çoğunluğu elde edemedi.

Halk Partisi'nin olası müttefiki olarak gösterilen aşırı sağ Vox ise seçimlerden 33 sandalyeyle çıktı. Bir önceki seçimlerde 51 vekillik kazanan Vox'un gerilemesi, sandıktan çıkan dikkat çekici sonuçlardan biri olarak kayda geçti.

İspanya sağında hayal kırıklığı yaratan sonuçlar, iki partinin ittifak kurması durumunda dahi, çoğunluk hükümeti kurmak için gerekli olan 176 sandalyeye ulaşamayacakları anlamına geliyor.

Seçim öncesi yapılan birçok araştırma sağ bloğun hükümet kuracak çoğunluğa erişeceğini öngörüyordu.

Başbakan Pedro Sanchez'in liderlik ettiği iktidardaki İspanya Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ise 122 sandalyeyle yeni parlamentonun en büyük ikinci partisi oldu. 

PSOE'nin müttefiki, 15 sol partinin seçim ittifakı olan Sumar seçimlerden 31 sandalyeyle çıkarken, bu sonuçla birlikte sol blok toplam 153 sandalyeye ulaştı.

Seçim sonuçları PSOE genel merkezinde, İspanya İç Savaşı'nın ünlü "No Pasaran!" (Geçit Yok) sloganıyla karşılandı. 

Seçim kampanyasını olası bir PP-Vox iktidarının tehlikeleri üzerine kuran Pedro Sanchez, sonuçların ardından yaptığı açıklamada, "4 yılda kaydettiğimiz tüm ilerlemeyi yok etmek isteyen gerici blok başarısız oldu. İspanya'nın geriye değil ileriye gitmesini isteyenlerin sayısı daha fazla" diye konuştu.

Ayrılıkçı partiler kilit konumda

Seçim öncesi süreçte aşırı sağ Vox'un iktidar olasılığı ve belirleyici parti olma ihtimalinin sıklıkla tartışıldığı İspanya'da sandıktan çıkan sonuçlar Katalan ve Bask partilerini kilit konuma yükseltti.

153 sandalyesi bulunan sol bloğun, meclisteki çoğunluğu elde edebilmesi için ayrılıkçı Katalan parti ERC ve bağımsızlık yanlısı Bask partisi EH Bildu'nun (Birleşik Bask Ülkesi) desteğini alması gerekiyor.

PSOE lideri Pedro Sanchez'in bu iki partinin yanı sıra bir diğer ayrılıkçı Katalan partisi Junts'dan (Katalonya için Hep Birlikte) da destek alması gerekiyor. İktidar pazarlıkları konusunda seçimlerden önce tavrını netleştiren Junts, "hiçbir şey almadan" Sanchez'i desteklemeyeceklerini duyurmuştu.

Junts'un Katalonya'da yeni bir bağımsızlık referandumu talep etmesi durumunda sürecin çıkmaza girmesi ve 2015-2019'da 4 ayrı genel seçim yapan İspanya'da sandığın yeniden kurulması gündeme gelebilir.

El Pais: İspanya bir labirente girdi

İspanya'nın önde gelen gazetelerinden El Pais seçim sonuçlarını, "İspanya bir labirente girdi" başlığıyla duyurdu.

Haberde aşırı sağcı Vox'un bölgesel partilerle işbirliğine kapıyı kapatması nedeniyle sağ bloğun hükümet kuracak çoğunluğa erişmesi "neredeyse olasılık dışı" olarak görülürken, sol bloğunsa ayrılıkçı Katalanların desteğine ihtiyaç duyduğu belirtildi.

Haberde 2017'deki bağımsızlık referandumuna öncülük eden Junts'un, 4 yıllık Sanchez iktidarı boyuna sağ partiler kadar muhalefet rolünü üstlendiği ve PSOE'nin neredeyse hiçbir politikasına destek vermediği hatırlatıldı.

Birleşik Krallık kamu yayımcısı BBC ise, PP lideri Alberto Núñez Feijóo'nun seçim sonrası yaptığı "Umarım bu İspanya'da bir belirsizlik dönemi başlatmaz" açıklamasını okuyucularına aktarırken, ülkede yıl sonuna doğru yeni bir seçim ihtimalinin en güçlü olasılık olduğunu yazdı.

ABD merkezli New York Times ise, seçim sonuçlarının İspanya'ya muhtemelen haftalar boyu devam edecek bir belirsizlik getireceği yorumunu yaptı. 

İspanyol seçmenlerin siyasi krizlere alışkın olduğu vurgulanan haberde 2016'daki 10 aylık siyasi belirsizlik dönemi hatırlatıldı ve benzerin bir sürecin yaşanabileceğine dikkat çekildi.

Seçim sonuçlarıyla ilgili AP'ye değerlendirmelerde bulunan siyasi analist Veronica Fumanal, "Sonuçlar hükümet kuracak çoğunluğa erişemeyen PP için bir Pirus zaferi. Mecliste bir çıkmaz senaryosu öngörüyorum" ifadelerini kullandı.

İspanyol danışmanlık şirketi Atrevia'da kamu politikaları direktörü olarak görev yapan Manuel Mostaza ise, "PP beklentilerinin kurbanı oldu ve Sosyalistler ise Vox'un yükselişinin yarattığı korkudan fayda sağlamayı başardı. Erken seçim kararının Pedro Sanchez için doğru karar olduğu ortaya çıktı" değerlendirmesinde bulundu.



Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.