عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Baltık Denizi, Moskova ile deniz çatışması alanına giriyor mu?

Putin’e göre ödemeler ile lojistik ve sigortaya getirilen kısıtlamalar tahıl nakliye operasyonlarının önünde engel oluşturuyor. (Shutterstock)
Putin’e göre ödemeler ile lojistik ve sigortaya getirilen kısıtlamalar tahıl nakliye operasyonlarının önünde engel oluşturuyor. (Shutterstock)
TT
TT

Baltık Denizi, Moskova ile deniz çatışması alanına giriyor mu?

Putin’e göre ödemeler ile lojistik ve sigortaya getirilen kısıtlamalar tahıl nakliye operasyonlarının önünde engel oluşturuyor. (Shutterstock)
Putin’e göre ödemeler ile lojistik ve sigortaya getirilen kısıtlamalar tahıl nakliye operasyonlarının önünde engel oluşturuyor. (Shutterstock)

Halid Hammade

Moskova geçtiğimiz ayın başında, Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye'nin arabuluculuğunda Temmuz 2022’de imzalanan tahıl anlaşmasının askıya alındığını duyurdu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ödemeler, lojistik ve sigortaya getirilen kısıtlamalar nakliye operasyonlarının önünde engel oluşturduğundan, Rus tahıl ve gübre ihracatının kolaylaştırılması da dahil olmak üzere anlaşmanın geri alınmasına ilişkin koşullarını yineledi. Rusya'nın açıklamasına paralel olarak Ukrayna'nın Karadeniz'de tahıl ihraç edilen limanları ile Avrupa'nın en uzun ikinci nehri olan Tuna Nehri üzerindeki İzmail Limanı bombalandı.

Tahıl dosyası, Moskova ve Kiev'in her ikisinin de kendi savaşları için kullandıkları bir baskı aracı olarak çatışma alanına güçlü bir şekilde girdi. Moskova'nın nedenleri, Rus ihracatına yönelik yaptırımları kaldırmakla sınırlı değil. Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığına göre Rusya aslında, Ukrayna'nın insansız hava araçlarıyla Kırım Köprüsü'ne ve Rus gemilerine saldırılarını ve tahıl gemilerinin savaş cephesine silah taşıma olasılığını yanıt olarak bu konuyu gündeme getirdi. Kiev ise özellikle Çin, Türkiye, Mısır, Cezayir ve Fas gibi Ukrayna tahılının alıcı ülkeleri olan dostları önünde Rusya'yı uluslararası toplumla karşı karşıya getirmeye çalışıyor. Ayrıca tahıl koridorlarını açmak için Rusya'nın gemilerine saldıracak deniz silahları sağlamaya çağırıyor.

sadfe
Baltık Denizi'ndeki bir Rus savaş gemisi. (Shutterstock)

Rusya'nın, Ukrayna'nın tahıl ihracatını engellemek için Dinyeper Nehri'ndeki İzmail Limanı'nı bombalaması, Moskova'nın krizi kendi avantajına kullanmak ve Ukrayna'yı destekleyen Avrupa'yı cezalandırmak için attığı bir adım olarak görülüyor. Dnipro Nehri, Almanya'dan kaynaklanan ve 10 Avrupa ülkesi (Almanya (yüzde 23), Avusturya (yüzde 10,3), Slovakya (yüzde 5,8), Macaristan (yüzde 11,7), Hırvatistan (yüzde 4,5), Sırbistan (yüzde 10,3), Romanya (yüzde 28,9), Bulgaristan (yüzde 5,2), Moldova (yaklaşık iki kilometre) ve Ukrayna (yüzde 3,8)) boyunca akan bir nehir ve Karadeniz'e dökülüyor.

Türkiye ve BM aracılığıyla diplomatik seçeneğin tahıl krizini sona erdirememesi durumunda Ukrayna'nın önündeki seçenekler sınırlı görünüyor. Komşu ülkelerle karayolu ve demiryollarının tercih edilmesi, her şeyden önce Ukrayna ve Batı'nın, gıda fiyatlarındaki artışı daha da artıracak olan ihracat maliyetlerindeki artışın yanı sıra, havalimanlarından sonra limanları da kaybettiğini kabul etmesi anlamına geliyor. Ayrıca Tuna Nehri üzerindeki komşu ülkelerin limanlarının veya Adriyatik Denizi'ndeki Hırvatistan limanlarının ihracat için kullanılması, bu ülkelerin mevcut çatışmaya taraf olarak dahil edilmesine yol açacak. Polonya gibi bazı komşu ülkelerin, kendi iç pazarları etkilenmediği için Ukrayna'nın ihracatının kendi topraklarından geçişini reddettiği hatırlatılıyor. Buna göre savaşın başlamasından 18 ay sonra kara çatışmalarında gerçek bir sonuç alınamaması üzerine Karadeniz'de Rus gemilerini vurarak karşı karşıya gelme seçeneği diğer seçeneklere göre öncelikli hale geliyor ve Karadeniz'i ana savaş alanına çeviriyor.

Baltık Denizi, yaklaşmakta olan askeri operasyonlar için potansiyel bir sahne

11 Temmuz 2023'te Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi, Finlandiya'nın ilk kez bir NATO üyesi olarak katıldığı ve Türkiye'nin İsveç'in üyeliğine onay verdiği bir zirveydi. Bu, bir zamanlar Moskova'nın kontrolü altında olan bir bölgede stratejik bir değişimin habercisi olarak görülüyor.

Rus filosunun St. Petersburg yakınlarındaki ve yoğun şekilde militarize edilmiş Kaliningrad bölgesindeki üslerine ulaşması için önemli bir deniz kapısı olan Baltık Denizi'nde NATO'nun kontrolü giderek arttı. Soğuk Savaş sırasında NATO'nun varlığı, Baltık Denizi'nin en batı ucundaki Danimarka ve Almanya ile sınırlıydı, ardından 1999'da Polonya katıldı ve denizin güney kıyılarının çoğu üç Baltık cumhuriyetinin gözetiminde ve NATO kontrolü altında oldu. Bu yıl, İsveç ve Finlandiya uzun süredir devam eden tarafsızlıklarını terk ettiler ve geçen Mayıs ayında Rusya'nın Ukrayna'yı topyekun işgalinin ardından koalisyona katılmak için başvurdular.

Türkiye ve Birleşmiş Milletler aracılığıyla yürütülen diplomasi tahıl krizini sona erdiremezse Ukrayna'nın seçenekleri sınırlı görünüyor.

Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılımı, ittifakı coğrafi olarak daha bütünleşik hale getirecek. Bu, Baltık Denizi'ni Rusya'nın erişimi oldukça sınırlı olan bir iç göle dönüştürecek. Bu, NATO'nun Rusya ile cephe hattını önemli ölçüde genişletecek ve kuzey Avrupa'daki savunmayı güçlendirecek. Ayrıca, NATO'nun caydırıcılık yeteneklerini daha güvenilir hale getirecektir. Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılımı, ittifakın Kuzey Kutbu'ndaki varlığını da genişletecek. Kuzey Kutbu hem Rusya hem de Çin için stratejik önemi giderek artan bir bölge. NATO'nun Kuzey Kutbu'ndaki varlığını genişletmesi, Rusya ve Çin'in bölgedeki faaliyetlerini sınırlayacak.

Finlandiya ve İsveç, NATO ile operasyonel olarak uyumlu büyük yeteneklere sahiptir. NATO standartlarına uygun (Interoperability) silah sistemlerini işletebilirler ve NATO misyonları ve tatbikatlarına katıldılar. Bu, NATO'nun performansına ek yetenekler sağlayacaktır. Çoğu Avrupa ülkesi, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden sonra silahlı kuvvetlerine harcama yapmayı bıraktığı için bu, NATO için önemli bir gelişme.

Finlandiya'nın medyasına göre Helsinki, Avrupa'nın en büyük topçu ve kara kuvvetlerinden birine sahip. Fransa, Almanya ve İngiltere gibi ülkelerin silahlı kuvvetlerini geride bırakıyor. Finlandiya, hava filosunu yakın zamanda yeniledi ve 2026 yılına kadar 64 adet ABD yapımı F-35 savaş uçağı teslim alması bekleniyor. İsveç'in gücü, Baltık Denizi'nde operasyon için iyi bir şekilde donatılmış olan deniz filosundadır. İsveç Hava Kuvvetleri, Saab JAS 39 Gripen akıllı savaş uçakları ile donatılmıştır. Bu, yerel olarak geliştirilen dördüncü nesil bir savaş uçağıdır ve Ukrayna sahasına girmesi muhtemel bir silah olarak görülüyor. Ek olarak, İskandinav ülkeleri telekomünikasyon alanında gelişmiş teknolojilere sahiptir. Finlandiya'nın Nokia şirketi, İsveç'in Ericsson şirketi ve Çin'in Huawei şirketi, 5G ağlarının çoğuna sahip. Bu, iki ülkenin NATO'ya sadece silahlanma alanında değil, aynı zamanda telekomünikasyon altyapısını güncelleme ve G5 sistemini askeri operasyonlarda kullanma konusunda da nitelikli bir katkıda bulunmalarını sağlıyor.

İsveç ve Finlandiya'nın yetenekleri ve yetenekleri, çatışmanın Baltık Denizi'ne taşınabilmesi için Almanya ve Polonya'nın dengeleyici deniz yeteneklerine eklenir. Bu, Rus yeteneklerinin tükenmesi ve Moskova'nın şu anda Karadeniz'de yoğunlaşmış olan donanma çabalarının dikkatini dağıtma girişimi anlamına geliyor. Alman ordusu dünyada 16’ıncı sırada yer alıyor ve Alman savunma bütçesi, tahmini 50,3 milyar dolarlık büyüklüğü ile dünyanın en büyük beş savunma bütçesi arasında yer alıyor. Amerikan ‘Global Fire Power’ internet sitesinin bildirdiğine ve Alman filosu tarafından yayınlanan bir rapora göre, Alman filosunda 11 fırkateyn, beş korvet, altı denizaltı ve 12 mayın tarama gemisi dahil 80 savaş gemisi bulunuyor. Almanya, dünyada bu türün en modern denizaltıları arasında yer alan dizel-elektrikli denizaltılar olan Dolphin denizaltıları da dahil olmak üzere ister savaş gemileri ister denizaltılar olsun, askeri denizcilik endüstrileri alanında lider ülkelerden biri konumunda. Buna ek olarak, Alman Donanması, savaş sırasında Atlantik Okyanusu'ndaki ticaret yollarını kesmeyi başardığı ve İngiltere'ye ikmalin kesilmesinde önemli bir rol oynadığı İkinci Dünya Savaşı'ndan edindiği deneyim ve derslerden yararlanıyor.

xas
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 4 Ağustos'ta Ukrayna'daki durumu görüşmek üzere toplantı düzenledi. (Reuters)

ABD menşeili ‘Global Fire Power’ internet sitesinin istatistiklerine göre dünyanın Polonya ordusu, en büyük 142 askeri gücü arasında 24. sırada yer alıyor. Polonya Donanması, onu dünyada 33. sırada yapan 86 deniz birimi içerirken, Polonya savunma bütçesi 18. sırada yer alıyor ve 14,5 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.

NATO, Rus filosunun St. Petersburg yakınlarındaki ve ağır şekilde militarize edilmiş Kaliningrad bölgesindeki üslerine ulaşması için önemli bir deniz kapısı olan Baltık Denizi üzerindeki kontrolünü istikrarlı bir şekilde artırdı.

Diğer yandan Rusya, NATO ile Rusya arasındaki çatışmanın giderek ana odağı haline gelen Baltık Denizi'ndeki gelişmelerden de ayrı kalmıyor ve Baltık Denizi Rusya'nın St. Petersburg'a giden ana su yolu olduğu için düzenli olarak deniz manevraları yapıyor. Rusya Savunma Bakanlığı, 2 Ağustos 2023 tarihinde Baltık Denizi'ndeki deniz kuvvetlerine yönelik ‘Okyanus Kalkanı’ adı altında 30 gemi ve savaş botu, 20 destek gemisi ve 6 bin askeri personelin katılımıyla tatbikatlar başlattı. Deniz manevraları, deniz yollarını korumaya, askerleri nakletmeye ve kıyıları savunmaya yönelik askeri tatbikatları içeriyordu.

Ukrayna'da saha gerçekleri ortaya çıktı. NATO ve diğer ülkelerdeki karar vericiler ve askeri planlamacılar, kara operasyonlarının bir çıkmaza girdiğini ve mevcut savunma hatlarının ötesine geçmenin bir yolunun olmadığını kabul ediyor. Mevcut savunma hatları her geçen gün daha da dayanıklı hale geliyor. Rusya'nın iç kesimlerine yönelik niteliksel operasyonların planlayıcıları ve insansız hava araçlarının başkent Moskova'nın hava sahasına sızması ve Kırım Köprüsü'ne yönelik saldırılar denedi. Savaşın gidişatında niteliksel bir değişiklik yaratmaya çalıştılar ancak sınırlı başarılar savaşın gidişatında bir değişikliğe yol açmadı. Karadeniz tartışmalı bir etki alanı ve sonraki çatışma turları için uygun bir arena olarak karşımıza çıkıyor ve tahıl krizi mevcut çatışmaya daha fazla hararet katıyor ve onu küresel gıda krizi olarak adlandırılan uluslararası bir çatışmaya dönüştürüyor. Ukrayna savaşı, dünya çapında bir gerginlik yarattı ve bu gerilim her geçen gün daha da artıyor. Karadeniz, Ukrayna savaşı nedeniyle oluşan tüm uluslararası gerilimi barındırmaya yeterli görünmüyor. Bu nedenle, Baltık Denizi, Karadeniz'in yanında yeni bir uluslararası çatışma alanı haline gelebilir.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Majalla’dan çevrildi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Avustralya: Müfettişler, Bondi Plajı saldırısının faillerinin DEAŞ mensubu olduklarına inanıyor

Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
TT
TT

Avustralya: Müfettişler, Bondi Plajı saldırısının faillerinin DEAŞ mensubu olduklarına inanıyor

Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)

Avustralya Yayın Kurumu (ABC), Avustralya istihbarat biriminin altı yıl önce Bondi Plajı saldırganlarından birinin DEAŞ ile bağlantıları olduğunu araştırdığını bildirdi.

Avustralya polisi, 50 yaşındaki bir adam ile 24 yaşındaki oğlunun pazar günü Sidney’de ünlü bir plajda Hanuka Bayramı kutlaması yapanlara ateş açtığını, saldırıda 15 kişinin hayatını kaybettiğini ve 40’tan fazla kişinin yaralandığını açıkladı.

Avustralya medyası, saldırganların Sajid Akram ile oğlu Naveed Akram olduğunu ve Sajid Akram’ın polisle çıkan çatışmada öldüğünü, Naveed Akram’ın ise polis gözetiminde hastanede tedavi gördüğünü bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın ABC’den aktardığına göre, Bondi Plajı saldırısını soruşturan ortak terörle mücadele ekibindeki üst düzey bir yetkili, Avustralya Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı’nın (ASIO) 2019 yılında Naveed Akram ile ilgili bazı şüpheleri araştırdığını belirtti.

Haberde, Naveed Akram’ın, Temmuz 2019’da yakalanan ve Avustralya’da bir terör eylemi planlamakla suçlanan DEAŞ üyesiyle yakın bağlantısı olduğunun düşünüldüğü ifade edildi.

ABC, terörle mücadele soruşturmacılarının, Bondi Plajı saldırısını gerçekleştiren silahlı kişilerin DEAŞ mensubu olabileceğine inandığını bildirdi.

ABC’ye konuşan yetkililer, silahlı kişilerin araçlarında iki DEAŞ bayrağı bulunduğunu da açıkladı.

ASIO Genel Direktörü Mike Burgess dün gazetecilere yaptığı açıklamada, saldırganlardan birinin kendileri tarafından bilindiğini ancak ‘acil tehdit’ olarak görülmediğini belirterek, “Dolayısıyla burada yaşanan olayın şartlarını yeniden gözden geçirmemiz gerektiği açık” dedi.

Yeni Güney Galler polisi ise ABC’nin haberini doğrulayamayacaklarını belirtirken, ASIO da ‘bireyler veya devam eden soruşturmalar hakkında yorum yapmadığını’ açıkladı.

DÜNYA

Cezaevindeki 4 bin 200 PKK-KCK’lı için kademeli düzenleme: Suça karışmamış 950-1.050 PKK’lı eve dönüş yolunda mı?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Cezaevindeki 4 bin 200 PKK-KCK’lı için kademeli düzenleme: Suça karışmamış 950-1.050 PKK’lı eve dönüş yolunda mı?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Türkiye’de “Terörsüz Türkiye” süreci, kimilerine göre 2. çözüm süreci olarak değerlendiriliyor; bu konuda çok şey yazılıp çiziliyor. Sürecin toplumsallaşması adına tartışılması doğru; ancak bu tartışmanın gündelik siyasi çekişmeler, öne çıkma çabaları ya da kısır hesaplar üzerinden yapılması, sürece yarardan çok zarar veriyor. Burada herkesin dikkatli olması gerektiğinin altını bir defa daha çizmek gerekiyor.

Siyasetin bu süreçte daha cesur olması, daha fazla adım atması ve daha fazla inisiyatif alması gerekiyor. Çünkü artık top, güvenlik bürokrasisinin sahasından siyasetin sahasına geçmiş durumda.

Elbette süreçte daralmalar olacaktır. İşin doğası gereği bu daralmaların olması son derece doğaldır; ancak siyasi aktörlük meselesi üzerinden herkesin kendisini tekrardan sorgulaması gerekiyor. “Her meseleyi Öcalan’a soralım” yaklaşımı, bana göre doğru değil. Siyasetin inisiyatif alması bir bütün olarak gerçekleşmeli ve inisiyatifler alınabilmelidir. Her meselede Öcalan’ı öne çıkarma, aktör yapma isteğinin toplumsal güvende yara açtığı da görülmelidir. Belki artık örgütün partiyi kurma paradigması tersine dönmeli ve parti, örgütü dönüştürebilmelidir.

Pedal çevirme teorisi işlemeye devam ediyor. Örgütün el yükseltme sebebi ya da farklı seslerin çıkma sebebi, bence devlette ciddiyetin ilk defa bu kadar net görülmesidir. Artık herkes yeni bir paradigmaya dönüleceğini görmeye başladı ve doğal olarak bir bocalama süreci yaşanıyor. Süreç tamamlanırsa siyasetin de paradigmasının değiştiği görülmelidir.

Çünkü şu ana kadar siyaseten “zaten masa devrilecek, güvenmiyoruz, gel gel yapıyorlar, sonra yine bizi hapishanelere atacaklar” anlayışı çok hakimdi. Ama atılan adımlar neticesinde işin ciddiyeti anlaşılıyor ve bu da ezber bozuyor. Bu bakımdan şu ana kadar yaşananların, ben sürecin özüne bir tahribat verdiğini düşünmüyorum. Bu düşüncemi görüştüğüm farklı kaynaklarım da doğruluyor.

Sürecin geldiği yerde iki mesele, en çok sorulan ve merak edilen konuların başında geliyor: Yasal düzenlemeler ve SDG meselesi.

İmralı Adası’ndan Meclis’e: Fırsat yasası ve sürecin kritik eşiği

Komisyon üyelerinin İmralı Adası’na gitmesi, bir eşiğin daha aşılmasını kolaylaştırdı. MHP Genel Başkanı Feti Yıldız Bey’in okuduğu özet, kendi tuttuğu notların özetiydi. Dolayısıyla 16 sayfalık raporun özeti değildi. Beklenti, hem AK Parti adına Hüseyin Yayman’ın hem de DEM adına Gülistan Koçyiğit’in de notlarını okumasıydı; ama bu gerçekleşmedi. Keşke onlar da komisyon üyelerine notlarını aktarsaydı ve sorulacak olan sorulara da cevap verseydi.

Komisyon üyelerinin tuttuğu 16 sayfalık raporun aslında komisyon üyelerine dağıtılması gerekiyordu. Sürecin şeffaflığı, toplumsal rıza üretme konusunda bunun yapılmasının hâlâ geç olduğunu düşünmüyorum. Görüştüğüm ve raporu bilen kaynaklarım, burada anlatılamayacak bir şeyin olmadığını, Öcalan’ın bugüne kadar söylediği görüşlerin benzerlerinin yer aldığını ifade ediyorlar.

Şimdi top Meclis’te. Nasıl bir yasa çıkarılacak? Toplumda cezasızlık algısına da yol açmadan, süreci de sahiplenerek nasıl bir yol bulunacak?

Görev, öncelikli olarak Komisyon’da bulunan partilere düşüyor. Onlar tekliflerini yavaş yavaş Meclis Başkanlığı’na verecekler. Meclis hukukçuları ve güvenlik bürokrasisi de sürece destek verecek.

Kesinleşen bir şey olmamakla beraber, anladığım kadarıyla çıkarılacak olan “Fırsat Yasası” iki ayağa cevap verecek:

A- Eve dönüş durumu
B- Mevcut tutuklu ve hükümlülerin durumu

KCK-PKK örgüt üyeliğinden şu an Türkiye’de cezaevlerinde bulunanların sayısının 4 bin 200 kişi civarında olduğu belirtiliyor. Bunlar içerisinde müebbet hapis cezası alanlar olduğu gibi, cezası bitmeye yakın insanlar da var.

Bunlar için kademeli bir anlayış ve bakış açısı geliştiriliyor. Kişi bazında durumlar incelenecek, toptancı bir anlayışla düzenleme yapılmayacak. Cezaevindekiler için düzenleme yapılırken, aynı zamanda eldeki bazı uygulamalardan da yararlanılacak. Denetimli serbestlik meselesi, yararlanılacak uygulamaların başında geliyor.

PKK’lıların Türkiye’ye dönüşü: Suça karışmamış 950-1.050 kişi için yasal çerçeve nasıl şekillenecek?

Eve dönüş olarak adlandırılan PKK’lıların Türkiye’ye dönme meselesine gelince…

Öncelikle Ankara, Bağdat ve Erbil arasındaki mekanizmanın hâlâ çalıştığını ifade etmek lazım. Bu mekanizma hem silahların hem mağaraların teslimi hem de Irak’ta kalmak isteyen örgüt mensupları için son derece hayati.

Benim gerek Irak makamları, gerek Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi yetkilileri, gerek PKK ve gerekse de Ankara’dan aldığım bilgiye göre PKK içerisinde suça karışmamış militan sayısı 950-1050 arasında. Bu kişilerin gelmesinin önünde şu an herhangi bir engel bulunmuyor. Diyarbakır annelerinin çocukları başta olmak üzere ilk etapta suça karışmamış kişilerin gelmesi, “Fırsat Yasası” ya da “Çerçeve Yasası”nın şekillenmesiyle birlikte gerçekleşebilir.

Burada yapılacak olan yasal düzenleme netleştiğinde, atılacak olan adımların daha da hızlanacağını göreceğiz. Meclis’ten çıkacak olan yasa büyük bir ihtimalle özel bir yasa olacak. Hukukçular bu yasayı çalıştırırken bir taraftan Anayasa’nın eşitlik ilkesinin çiğnenmemesine, diğer taraftan da FETÖ başta olmak üzere diğer örgütlerin yararlanmasının önünü kapatacak. Burada kendisini fesheden bir örgüt olduğu için yeni bir yasa zorunluluğu ortaya çıkıyor.

Hem eve dönüş hem de mevcut cezaevindekilerle ilgili düzenleme yapılırken iki ayrımın altını çizmek gerekiyor. Yapılacak olan düzenleme ile birlikte “örgüt” ortadan kalkarsa örgüt üyeliği ya da örgüte üye olmamakla birlikte oluşan suç ortadan kalkacak; ancak işlenen suçlar ortada duracağı için yapılacak olan düzenlemede kademeli olarak buna cevap verilecek.

Örneğin, örgütte yıllarca kuryelik yapan ama silahlı eylemlere katılmayan kişiler örneğinde olduğu gibi belirli ayrımların yapılması gerekiyor. Benim kaynaklarımdan aldığım bilgiye göre, kişinin durumu üzerinden bir değerlendirme yapılacak, toptan bir değerlendirme yapılmayacak.

Çıkarılacak olan yasada bir süre sınırı konulması, denetimli serbestlik vb. uygulamaların işletilmesi de karşımıza çıkacak gibi duruyor. Burada belki tekrar altını çizeceğim, bireylerin durumunun tek tek ele alınacağı.

Örgüt üst düzey yönetici dediğiniz 232 kişi civarında. Bunlardan 30-40’ı en önemli üst düzey yönetici olarak karşımıza çıkıyor. Bunların büyük bir kısmının Irak’ta kalması ya da seyahat özgürlüğü kapsamında Avrupa ve Irak arasında olması bekleniyor. Burada da Bağdat-Erbil ve Ankara arasındaki mekanizmanın devreye girmesi öngörülüyor.

SDG meselesinde kilit güç ABD: Mazlum Abdi ve YPG’nin silahlı sayısı gerçekçi rakamlarla değerlendiriliyor

SDG meselesine gelince:
Öncelikle Mazlum Abdi’nin verdiği 100 bin rakamı çok abartılı bulunuyor. Hem Suriye’deki kaynaklar hem Ankara’da görüştüğüm kaynaklar, SDG ve onun silahlı kanadını oluşturan YPG’nin silahlı sayısının 45 bin civarında olduğunu belirtiyor.

Suriye’de muhatabın esas olarak ne Şara ne Abdi olduğu, muhatabın ABD olduğu ve SDG meselesinin çözümünde sürecin ABD ile yürütüldüğünün altı çiziliyor. Yani esas patron kimse, müzakereler de onlarla yürütülüyor.

Bu noktada özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump’la olan kişisel ilişkisinin, MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın temaslarının ve zamanın ruhunun Türkiye’nin işini kolaylaştırdığı belirtiliyor. Erdoğan-Trump görüşmesi, ardından Şara-Trump görüşmesi, CENTCOM’un Trump politikalarıyla paralel hareket etmesi ve Tom Barrack’ın Mazlum Abdi’ye ABD politikaları konusunda net mesajları, aslında Suriye’de önümüzdeki haftalarda bazı olumlu adımların SDG tarafından atılacağını gösteriyor.

Bu aşamada süreci bozma noktasında Fransa, İran ve İsrail gibi ülkelerin SDG’nin kulağına fısıldadığı da gözlerden kaçmıyor.

Sınır kapılarının devri, enerji sahalarının devri ve silahlı unsurların Savunma Bakanlığı’na entegrasyonu sağlanırsa, SDG Türkiye açısından tehdit olmaktan çıkacak.

SDG içerisinde iki anlayış hâkim.

1- Anlayış, “Ankara’nın hem SDG’nin tamamen tasfiyesini hem de 10 Mart mutabakatının uygulanmasını aynı anda talep etmesi, Suriye’de siyasi çözümü engellemeye yönelik politikasını açıkça ortaya koyuyor” derken,

2- Anlayış, “Türkiye Şam Hükümeti ile aramızda garantör ülke olsun. Kolaylaştırıcı olursa süreç daha çabuk ilerler” anlayışında.

Peki SDG bu adımı atar mı?

Bana göre zaman içerisinde SDG bu adımı beş sebepten dolayı atmak durumunda kalacak.

1- Amerika Birleşik Devletleri’nin bunu istemesi
2- SDG’yi oluşturan en büyük güçlerden Arap aşiretlerinin tavrı
3- YPG içerisindeki silahlı dağılım
4- Türkiye ve ABD’nin arabuluculuğu ve garantörlüğü meselesi
5- Zamanın ruhu

Şam yönetimi SDG’den ne istiyor?

Şara yönetimi, SDG’den askerlerinin %75’ini kendilerine vermesini ve Savunma Bakanlığı’na dâhil olmasını istiyor. Geri kalanların ise yerel yönetimlerde asayiş gücü olarak kullanılabileceği belirtiliyor.
SDG, Şam’a üç tümen vereceğini ve komutanların isimlerini Şam’a bildirdiğini ifade ediyor.

Önce saha gerçekliği adına şunu görmemiz gerekiyor:
SDG’nin sahip olduğu 45 bin kişilik gücün %75–%80’inin Arap aşiretlerden oluştuğu, geri kalanının ise farklı Kürt yapılardan oluştuğunun altı çiziliyor.

Saha kaynakları YPG içerisindeki formülasyonu şöyle yapıyorlar:

Irak’tan gelen Irak Kürtlerinin sayısı yaklaşık olarak 1350 civarında.

PKK’dan YPG’ye gelen militan sayısı 1500 civarında.

Suriye Kürtlerinin ise 6 bin civarında olduğu belirtiliyor.

Şam ve SDG anlaşırsa kalan silahlı güç nasıl entegre edilecek: Savunma Bakanlığı mı, polis gücü mü?

Peki diyelim ki Şam Hükümeti ve SDG arasında bir anlaşma oldu; kalan %25 silahlı güç ne olacak sorusuna cevap, silahlı unsurların Savunma Bakanlığı’na bağlanması gibi Suriye Hükümeti’nin karar vereceği bir konu, ancak asayiş ya da polis gücü olarak kullanılmaları güçlü bir olasılık.

Burada özellikle polis gücü olmak istedikleriyle ilgili olarak, merkezi hükümetin denetiminde bir yapı oluştuğunda; Dürzi bölgelerinde Dürzilerden, Arapların yoğun olduğu yerlerde Araplardan, Kürtlerin yoğun olduğu yerlerde ise Kürtlerin alınması son derece doğal. Burada anlaşmazlık, bunların kimin kontrolünde olacağı. Merkezi hükümet, bu polis gücünün Suriye Devleti’nin polis gücü olacağını söylüyor ve Kamışlı’da görev alan bir polisin Süveyda’ya, Lazkiye’de görev alan bir polisin de Kamışlı’ya tayinle gönderilebileceğini ifade ediyor. Aynı şekilde Savunma Bakanlığı bünyesine katılacak olan yapıların da komuta merkezinin Suriye Hükümeti’nde olacağı belirtiliyor.

Suriye’de tamamlanmamış devlet tamamlanırsa, hem anayasal güvence hem de diğer haklar garanti altına alınmış olacak ve Dürzilerin de, Nusayrilerin de olduğu gibi Kürtlerin de devlette karar alma süreçlerinde yer alacağını görmemiz gerekiyor.

Bu geçiş sürecinde SDG yasal garanti istiyor. Bu garanti büyük ihtimalle ABD tarafından verilecek. Türkiye’nin istediği adımlar atılmaya başlanırsa, Türkiye de bu noktada süreci kolaylaştıracak her adımı atacak. Bu adımlardan en önemlisi Nusaybin Sınır Kapısı’nın açılması ve Kamışlı ile ticaretin Türkiye üzerinden devam etmesi olacak.

Amerikalılar Esad döneminde Arap aşiretlerini SDG bünyesine dahil ettiler ve hâlen maaşlarını ödemeye devam ediyor. ABD Kongresi’nden geçen bütçenin büyük bir kısmı bu maaşlara gidiyor.
PKK, Türkiye’de sürecin ciddileştiğini görüyor; SDG de Suriye’de ABD’nin entegrasyonu istediğini ve bu konuda ısrarcı olduğunu biliyor.

Nitekim yakın zaman içerisinde Şammar Aşireti’nin lideri el-Cerba, Şam’a gidip Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile bir araya gelmiş, daha sonra da Mazlum Abdi ile görüşmüştü. Saha kaynakları, Cerba’nın SDG’yi de 10 Mart Anlaşması çerçevesinde Şam ile anlaşmaya ikna etmek için arabuluculuğa başladığını ifade ediyor.

Toparlayacak olursam, Arap aşiretlerini SDG’ye entegre eden ABD’nin kendisi ve şu ana kadar maaşlarını da ödemeye devam ediyor. ABD’nin tavrı burada çok net: Şam’a entegrasyon, Türkiye’nin güvenlik kaygılarının giderilmesi, bununla birlikte toprak bütünlüğü ve politik birliğin sağlanması noktasında Şara’nın güçlendirilmesi. Nitekim CENTCOM Komutanı Brad Cooper, ABD’nin Suriye’deki üç önceliğini, “IŞİD’e karşı mücadele, SDG’yi Suriye devlet yapısına entegre etmek ve Suriye hükümetiyle koordinasyon sağlamak” olarak açıkladı.

10 Mart Mutabakatı ile Suriye’de Kürt, Dürzi ve diğer grupların güvenliği sağlanıyor

Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’nin garantörlüğünde 10 Mart mutabakatının hayata geçirilmesi, Kürtlerin, Dürzilerin ve diğer grupların Suriye’de güvenceye kavuşmaları ve Suriye’nin geleceğine Suriyelilerin karar vermesi herkesin faydasına olacaktır.

Ankara’da görüştüğüm kaynaklar, “Bugün Türkiye çatışma ortamının oluşmamasını istiyorsa, İsrail’in Suriye’de nüfuzunu genişletmemesi için yapıyor. Bu yapamadığımızdan değil, İsrail’e alan açmama isteğimizden kaynaklanıyor” diyorlar.

SDG konusunda 10 Mart mutabakatının bana göre iyi niyet adımı Deyrizor’da görülecek.
Suriye’de 10 Mart mutabakatıyla ilgili önümüzdeki hafta birkaç adımın atılma ihtimali, aynı adımların Kuzey Irak’ta da (IKBY) gelme ihtimali çok yüksek. Güven artırıcı adımların atılmasına devam edilecek.

Başta ifade ettiğimi tekrar söyleyeyim. Devlet iradesi devam ediyor, ABD’nin Türkiye ve Şara’yı destek politikası devam ediyor, uluslararası konjonktür uygun, Öcalan paradigmada ısrar ediyor ve sürece katkı vermekten geri durmuyor.

Sürecin ciddiyeti noktasında iki hafta içerisinde güzel şeyler görmeye devam edeceğiz. Partiler taleplerini dillendirecekler; bu, hepsinin kabul edildiği ya da edileceği anlamına gelmez. Herkes kendi tabanına sesleniyor ama bu işin siyaset üstü olduğunu da artık görmek gerekiyor.

DÜNYA

Zelenskiy, Ukrayna’nın NATO üyesi olması hedefinden vazgeçti

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, dün Berlin'de ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner'ı karşıladı (EPA)
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, dün Berlin'de ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner'ı karşıladı (EPA)
TT
TT

Zelenskiy, Ukrayna’nın NATO üyesi olması hedefinden vazgeçti

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, dün Berlin'de ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner'ı karşıladı (EPA)
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, dün Berlin'de ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner'ı karşıladı (EPA)

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy dün, ülkesinin Rusya ile savaşı sona erdirecek bir uzlaşı olarak Batı'nın güvenlik garantileri karşılığında NATO üyesi olma hedefinden vazgeçtiğini açıkladı. Bu adım, Rusya'nın saldırılarına karşı bir koruma olarak Batılı ülkelerin askeri ittifakına katılmak için mücadele eden Ukrayna için önemli bir dönüşüm anlamına geliyor.

Zelenskiy bu açıklamayı, Berlin'de ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner'ın Avrupalı yetkililerle yapacakları üst düzey görüşmeler önce yaptı.

Ukrayna Devlet Başkanı, ülkesi ile Rusya arasındaki savaşı sona erdirecek bir uzlaşı sağlamayı amaçlayan görüşmelerde ‘diyaloga’ hazır olduğunu vurguladı. Zelenskiy ayrıca, ABD'yi Ukrayna'daki cephe hatlarını dondurma fikrini desteklemeye ikna etmeyi umduğunu ifade etti.