Nijer darbesinin yansımaları: Moskova ve Pekin Kuzey Afrika'da güç kazanıyor

Nijer'deki karışıklıklardan kaynaklanan risklerin yayılması ciddi bir tehdittir (Fotoğraf: AFP)
Nijer'deki karışıklıklardan kaynaklanan risklerin yayılması ciddi bir tehdittir (Fotoğraf: AFP)
TT

Nijer darbesinin yansımaları: Moskova ve Pekin Kuzey Afrika'da güç kazanıyor

Nijer'deki karışıklıklardan kaynaklanan risklerin yayılması ciddi bir tehdittir (Fotoğraf: AFP)
Nijer'deki karışıklıklardan kaynaklanan risklerin yayılması ciddi bir tehdittir (Fotoğraf: AFP)

Wall Street Journal, Nijer'de demokratik olarak seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum'a karşı devam eden askeri darbenin olası tehlikeli sonuçlarının Batı çıkarlarına, Afrika Sahel bölgesinin güvenliğine ve diğer kıtalardaki güvenliğe ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.

Gazetede yayımlanan bir yazıda şu sözlere yer verildi:

Afrika'daki Sahel bölgesi uzun süredir siyasi istikrarsızlık ve terörle boğuşuyor. Nijer'deki darbe girişimi tehlikeyi daha da artırdı. ABD, büyükelçiliğinden bazı çalışanlarını tahliye etti. Darbenin olumsuz yansımaları diğer kıtalara da yayılabilir. Bu karışıklıklar, Boko Haram ile El Kaide ve DEAŞ bağlantılı Nusret el-İslam vel-Müslimin'in faaliyet gösterdiği bölgede terörle mücadele çabalarını tehdit ediyor. Ekonomi ve Barış Enstitüsü'ne göre geçen yıl Sahel bölgesi dünya genelindeki terörden kaynaklanan ölümlerin yüzde 43'üne tanık oldu, bu oran 2007'de yüzde 1'di. Bölgede 2022'de Güney Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın toplamından daha fazla kan döküldü.

Yazı, Nijer'in bölgesel güvenlikte yapıcı bir rol oynadığını, burada yaklaşık bin 100 Amerikan askeri ve bin 500'e kadar Fransız askerinin bulunduğunu ve Agadez'de bulunan 110 milyon dolarlık Amerikan üssünün Libya ve Cezayir de dahil olmak üzere Sahra Çölü ve kuzeydeki bölge için önemli bir operasyon bölgesi olduğunu belirtti ve "Şimdi tüm bunlar tehlikede" ifadesini kullandı.

Wall Street Journal'a göre bir diğer tehlike göç konusunda ortaya çıkıyor. Avrupa'nın desteğiyle insan kaçakçılarına karşı önlem alan ve Sahra altı Afrika'dan kuzeye doğru göçmen akışının durdurulmasına yardımcı olan Nijer'in, darbe girişimi sebebiyle bu iş birliğini devam ettirmesi mümkün görünmüyor.

Gazete, Sahel bölgesi veya komşu bölgesindeki diğer 5 ülkenin 2020'den bu yana darbelere tanık olduğuna ve Nijer'de devam eden darbe başarılı olursa bu şeridin Atlantik Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar uzanacağına dikkat çekti.

ABD yasasında "Bölüm 7008" olarak bilinen bir madde, demokratik hükümeti deviren ülkelere yardımın sona erdirilmesine hükmediyor, ancak Biden yönetiminin uygulama paketi konusunda takdir yetkisi bulunuyor.

Gazete, Batı'yı ABD desteğinin kesilmesinin Rusya ve Çin tarafından doldurulacak bir boşluk bırakıp bırakmayacağını düşünmeye çağırdı. Yayınladığı yazıda gazete, şu ifadelerin altını çizdi:

Geçen yıl Mali Fransız kuvvetlerini sınır dışı etti ve Rus Wagner Grubu'ndan paralı askerleri kabul etti. Wagner'in kurucusu Yevgeny Prigozhin şimdi Nijer'de iktidarı ele geçirme girişimini alkışlıyor. Darbe liderlerinden General Salifou Modi bu hafta Mali'yi ziyaret etti. ABD'nin Wagner'le ilişkileri nedeniyle kendisine yaptırım uyguladığı savunma bakanıyla görüştü. Geçtiğimiz pazar günü başkent Niamey'de binlerce darbe yanlısı Fransız büyükelçiliği önünde protesto gösterileri düzenleyerek ellerindeki Rus bayraklarıyla Fransa'nın çıkmasını istedi. Çin, Afrika'daki yatırım ve askeri altyapıyı genişletmek için çalışıyor. Şu notu düşmekte de fayda var, Nijer dünya uranyum üretiminde yedinci sırada yer alıyor.

Wall Street Journal'ın yazısı, Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu'nun (ECOWAS) askeri güç kullanarak darbeyi engelleme tehdidinin gerçekleşme kapasitesine şüpheyle yaklaşıyor.

Yazı, Batılı devletlerin ECOWAS'a verdiği desteğe rağmen, başarısızlık durumunda ECOWAS'ın itibarının zarar göreceğini ve Afrika'da denge sağlayan bir bölgesel birliğin güvenilirliğinin zedelenebileceğini belirtti ve Mali ve Burkina Faso'nun darbecilere destek vererek askeri müdahale tehdidi oluşturduğuna dikkat çekti. Son olarak yazıda şu ifadelere yer verildi:

Bay Bazoum'un bu tehditten kurtulmasını umuyoruz, ancak onun Nijer üzerindeki kontrolü zayıfladı. Bu, Afrika'da daha fazla insani ve stratejik hasarı önlemek için Batı'nın daha fazla dikkatini gerektirecek yeni bir olumsuz gelişmedir.

Independent Arabia, Independent Türkçe

 



İngiltere, yöneticilerinin DMO generali ile görüştüğü yardım kuruluşu hakkında soruşturma başlattı

İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
TT

İngiltere, yöneticilerinin DMO generali ile görüştüğü yardım kuruluşu hakkında soruşturma başlattı

İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)

İsa en-Nehari

İngiltere merkezli The Times gazetesi, İngiltere'de faaliyet gösteren ‘Labaik Ya Zahra’ adlı yardım kuruluşunun iki yöneticisi hakkında, Tahran'da İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan (DMO) üst düzey bir komutanla görüşmelerinden dolayı İngiliz makamlarınca soruşturma açıldığını bildirdi.

Tahran’da görüşme

Şarku’l Avsat’ın The Times’tan aktardığı habere göre DMO’nun üst düzey komutanlarından General Macid Haşimi Dana, yardım kuruluşunun Seyyide Ümmü Ferve ve Ali Afi adlı iki yöneticisini ‘kültürel programlar’ düzenlemek üzere geçtiğimiz yıl Londra'dan Tahran'a yaptıkları ziyaret sırasında ağırladı.

Fotoğraflarda söz konusu iki kişinin İran Silahlı Kuvvetleri’nin resmi haber ajansı DEFA Press’i yöneten İranlı generalle buluştukları görülürken bir fotoğrafta da 2020 yılında bir ABD saldırısında öldürülen ve Ortadoğu'daki terör operasyonlarına karıştığı için İngiliz hükümeti tarafından yaptırım uygulanan Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin fotoğrafının önünde durdukları görülüyor.

dfgrtyh
Yardım kuruluşu yetkilileri, Kasım Süleymani'nin fotoğrafı önünde objektiflere poz verirken (DEFA Press)

Ümmü Ferve ve Afi, İngiltere'de faaliyet gösteren ‘Labaik Ya Zahra’ adlı yardım kuruluşunun amacının İslam inancını ve kadın haklarını teşvik ederek ‘insanlığa yardım etmek’ olduğunu iddia eden bir kuruluşu yönetiyor. Yardım kuruluşunun internet sitesine göre kuruluş gösteriler, seminerler, meclisler, kamplar ve dini geziler gibi çeşitli faaliyetler yürütüyor.

DEFA Press'e röportaj veren Labaik Ya Zahra Sekreteri Ümmü Ferve, “Labaik Ya Zahra’da yaptığımız ve yapmakta olduğumuz her şey İmam Humeyni'nin görüşü çerçevesindedir” ifadelerini kullandı.

Şüpheli iş birliği anlaşması

DEFA Press, Ümmü Ferve’nin ‘İslam Devrimi'nin fikir ve söylemlerini uluslararası düzeyde yaymak’ için ajansla iş birliği yapmak üzere bir mutabakat zaptı imzaladığını bildirdi, ancak Ümmü Ferve, herhangi bir anlaşmadığını belirterek, haber ajansının ziyaretin içeriğini yanlış yansıttığını iddia etti.

Ümmü Ferve, röportajda İranlı mollaların (din adamlarının) ‘yanlış anlaşıldığına’ inandıkları konuları ‘açıklığa kavuşturmak’ için kullandıkları bir kavram olan ve ‘Cihad-ı Tebyin’ (açıklama cihadı) olarak bilinen İran'ın Batı'ya karşı yürüttüğü yumuşak güç kullanımı çerçevesindeki çabalarına işaret ederek Süleymani'nin ölümünden duyduğu üzüntüyü dile getirerek “İntikamı alınacak ve zalimlerin egemenliği sona erecek” dedi.

Ümmü Ferve, daha sonra İngiliz gazetesine yaptığı açıklamada, ziyaretinin ‘spontane’ geliştiğini ve yerel bir rehber tarafından organize edildiğini, görüştüğü yetkililerin kimlikleri hakkında önceden bilgisi olmadığını söyledi. Cihad-ı Tebyin’in şiddet içermeyen, manevi bir kavram olduğunu ve yardım kuruluşunun İngiliz yasalarını çiğnemediğini söyledi.

Resmi soruşturma başlatıldı

Tartışmalı görüşme, İran rejimiyle bağlantılı olduğundan şüphelenilen 30'dan fazla İngiltere merkezli kuruluşa yönelik izleme ve gözetleme kampanyası çerçevesinde ABD merkezli United Against Nuclear Iran (UANI) adlı kar amacı gütmeyen bir savunuculuk örgütü tarafından ortaya çıkarıldı.

İngiltere’nin eski İçişleri Bakanı Suella Braverman, olayı ‘ciddi bir uyarı’ olarak nitelendirdi. İngiliz hükümetine DMO’yu terör örgütü olarak sınıflandırması çağrısında bulunan Braverman, “İran, İngiltere’nin düşmanıdır. Yardım Komisyonu’nun bu dehşet verici olayı tam olarak soruşturması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Beş yetkilisi ve 54 gönüllüsü olan Labaik Ya Zahra, İngiltere genelinde faaliyet gösteriyor. İngiltere Yardım Komisyonu, yardım kuruluşunun geçtiğimiz yıl İran'da düzenlenen yıllık bir konferansta rejimle bağlantılı radikal isimleri ağırladığına dair bilgilerin ardından kuruluşun faaliyetlerini soruşturmaya başladı.

İngiltere ve Galler Hayır Kurumları Komisyonu, hayır kurumları ile radikalizm veya terörizm arasında bağlantı olduğuna dair iddiaları çok ciddiye aldığını vurgulayarak, kanıt bulunması halinde vakaları uzman makamlara havale etmek de dahil olmak üzere çeşitli düzeylerde harekete geçeceğini açıkladı.

İngiltere yasaları, hayır kurumlarının ‘terörizmi destekleyen veya radikal ideolojileri teşvik edebilecek kişi ya da  kuruluşlarla iş birliği yapmasının’ yanı sıra yardım kuruluşu yetkililerinin, kuruluşun itibarına zarar verebilecek yahut hayırseverliğe gölge düşürebilecek herhangi bir faaliyette bulunmasını yasaklıyor.